Zuivel EU profiteert van mondiale groei
De zuivelsector in de EU kan op de lange termijn profiteren van sterke mondiale maar ook interne groei. Prijzen zullen in 2030 circa 10 procent hoger liggen dan het gemiddelde van 2017. Tegelijk blijven prijzen sterk schommelen en moeten bedrijven in de EU zich hier tegen wapenen met nieuwe strategieën. Dat staat in een nieuw ‘EU Agricultural Outlook’-rapport, waarin de Europese Commissie vooruitblikt op de periode 2017-2030.
In een nieuw rapport over agrarische marktontwikkelingen wordt benadrukt dat melkveehouders een paar lastige jaren achter de rug hebben. In 2017 herstelden prijzen van alle categorieën zuivelproducten, behalve voor magere melkpoeder. De prijs van rauwe melk steeg binnen de EU tot 37 euro per 100 kg in september. De prijs van boter ging door het dak met gemiddeld 6500 euro per ton in september, aldus de rapporteurs.
Voer bleef betaalbaar door een grote graanoogst en – behalve in het zuiden – goede condities voor gras. De rapporteurs, onderzoekers werkzaam voor de Europese Commissie, verwachten dat in 2017 uiteindelijk een klein procent meer melk in de EU wordt opgehaald dan in 2016. Voor 2018 wordt aanzienlijke groei verwacht, vooral vanwege een productieherstel in Frankrijk en Duitsland. Het productieherstel zal de botermarkt kalmeren.
Op de korte termijn zal de markt ook last houden van de grote interventievoorraad magere melkpoeder die de EU in de periode van lage prijzen heeft opgebouwd. In 2018 zal een betrekkelijk klein volume worden verkocht van 100.000 ton, verwachten de schrijvers van het rapport. De totale voorraad bedroeg eind 2017 zo ongeveer 375.000 ton waardoor de voorraad nog 2 tot 3 jaar de magere melkpoedermarkt zal drukken.
EU exporteert meer
Wereldwijd neemt de productie van zuivel de komende jaren toe, maar toch minder dan de vraag. De EU zal naar verwachting dichtbij 30 procent van de extra wereldwijde importvraag voor haar rekening nemen. Vooral kaas en magere melkpoeder zal vanuit de naar groeimarkten als China en Zuid-Korea worden gebracht. De groeiende vraag op de wereldmarkt leiden tot een extra exportvolume van 400.000 ton melkequivalenten per jaar. De EU profiteert van haar hoge kwaliteit en goede reputatie op het terrein van voedselveiligheid.
Binnen de EU neemt de vraag ook toe, bijvoorbeeld omdat in Midden-Europa inkomens stijgen en meer dierlijk eiwit wordt geconsumeerd. Hier gaat het volgens de marktvorsers om een extra vraag van 900.000 ton melk per jaar. De extra vraag binnen de EU betreft vooral kaas maar ook boter, babyvoeding, wei- en eiwitconcentraten en desserts. De vraag naar kaas neemt onder meer toe door een grotere vraag naar pizza en kant- en klare voeding.
Het verbruik van vloeibare melk neemt juist wat af. Deels vanwege toenemende lactose-intolerantie maar ook omdat het ontbijt vaker wordt overgeslagen en ten slotte door het succes van sojadrankjes als alternatief voor koemelk. Opvallend is dat vooral Fransen hun ontbijt vaker overslaan. De afgelopen 10 jaar is de consumptie afgenomen met 6 kg per persoon per jaar. Tot 2030 zal de jaarlijkse consumptie nog eens met 6 kg afnemen tot in totaal 52 kg per persoon per jaar.
De consumptie van vloeibare melk houdt nog het beste stand in landen waar verse melk de standaard is, anders dan UHT-melk. Dat geldt heel sterk voor het Verenigd Koninkrijk maar ook voor bijvoorbeeld België. Binnen het zuivelsegment neemt het marktaandeel van biologische melk toe, al blijft het een niche. In de afgelopen 10 jaar is de terugvallende consumptie van vloeibare melk in de EU deels gecompenseerd door toenemende export van UHT-melk naar China.
Binnenlandse Chinese productie en exporten vanuit Nieuw-Zeeland, thuishaven van Fonterra, lijken de EU op deze markt echter voorbijgestreefd. Daar staat tegenover dat China producten waarmee een hogere marge staat, zoals yoghurt of kaas, nog wel vooral uit de EU blijft kopen. Naast China importeren Japan, Zuid-Korea, Nigeria en een aantal landen in het Midden-Oosten steeds meer zuivel.
40 euro per 100kg
De rapporteurs denken dat de prijs van rauwe melk in de EU uiteindelijk kan oplopen naar 40 euro per 100 kg. De markt is echter wel grilliger dan ooit, nu het melkquotum is afgeschaft en steeds meer zuivel de hele wereld over gaat. Dat laatste betekent dat de prijs wordt bepaald door uiteenlopende onberekenbare factoren, zoals de productiegroei in India en de economische groei van China. Zuivelconcerns en melkveehouders moeten zich volgens het rapport tegen prijsschommelingen wapenen. Een manier om dat te doen, is in te zetten op producten met een hogere toegevoegde waarde, zoals kaas en kindervoeding.
