Startpagina Tuin

Phalaenopsis: koningin der kamerplanten

Door de hevige regenval in de eerste weken van dit jaar ligt de tuin er nat en drassig bij en is het beter om de tuinkarweitjes uit te stellen tot de grond weer wat beter beloopbaar is. Bovendien zorgt de gure noorderwind ervoor dat het beter binnen toeven is dan buiten. We verhuizen de rubriek liefhebberstuin deze week dan ook voor een keertje van de tuin naar de huiskamer.

Leestijd : 5 min

Phalaenopsis zijn hele sterke en mooie kamerplanten die erg lang bloeien en mits de juiste verzorging makkelijk te verleiden zijn om telkens opnieuw te gaan bloeien. Wie zijn groene vingers nu reeds voelt kriebelen, kan dus alvast binnenshuis aan de slag. Want inderdaad, het verzorgen van kamerplanten is een vorm van tuinieren, de principes die gelden in de tuin gelden ook voor kamerplanten. Een gezonde bodem (potgrond), licht en lucht (vandaar dat kamerplanten vaak op de vensterbank belanden) en een goede waterhuishouding (niet te veel of te weinig water geven) zijn onontbeerlijk voor een goede groei en opbrengst (bloei). Deze week pluisden we uit welke eisen de Phalaenopsis aan haar groeiomgeving stelt, zodat u nóg langer kan genieten van deze spectaculaire orchidee.

Botanisch

Van orchideeën wordt vaak gedacht dat ze heel zeldzaam zijn. Het tegendeel is waar: de familie is na de familie van de composieten de grootste familie van bloeiende planten en omvat meer dan 1000 geslachten. In tegenstelling tot wat hun vaak exotisch ogende bloemen doen vermoeden, groeien ze niet alleen in de tropen. Ook in België komen heel wat orchideeën in de natuur voor. Verspreid over Nederland en België vinden we meer dan 40 soorten wilde orchideeën.

Phalaenopsis wortels hebben behoefte aan licht en lucht. Een luchtig substraat en een doorzichtige pot zorgen voor een goed wortelmilieu.
Phalaenopsis wortels hebben behoefte aan licht en lucht. Een luchtig substraat en een doorzichtige pot zorgen voor een goed wortelmilieu.

Het geslacht Phalaenopsis omvat meer dan 70 soorten die oorspronkelijk groeien in Zuidoost-Azië, de Filipijnen en het noordelijk puntje van Australië. De meeste soorten zijn schaduwplanten met een epifytische groeiwijze, wat betekent dat ze op andere planten groeien zonder voedsel te onttrekken aan hun gastheer. De vele wortels die ze ontwikkelen zijn luchtwortels die ze niet alleen gebruiken om water en voedingsstoffen op te vangen uit de lucht, maar ook om zich vast te hechten op een geschikte groeiplaats. In zijn natuurlijke omgeving groeit hij voornamelijk in de tropische regenwouden onder het bladerdek van de hoogste bomen, beschermd tegen direct zonlicht en uitdroging.

Van wilde schoonheid tot succesvolle kamerplant

Tot in de jaren ’60 van de vorige eeuw stond de Phalaenopsis in de literatuur gekenmerkt als “niet geschikt voor de huiskamer”. Dit kwam vooral omdat de woningen toen enkel overdag verwarmd werden, waardoor de temperatuur ’s nachts fel daalde, wat voor de Phalaenopsis vaak fataal was. Dankzij de centrale verwarming en de dubbele beglazing, waardoor de temperatuur ook ’s nachts niet te fel zakt, kon de Phalaenopsis beginnen aan zijn succesvolle verovering van de huiskamer. Tot diep in de jaren ’80 waren de planten – de vermeerdering was duur en tijdrovend – nog relatief duur. Met de opkomst van de in-vitrovermeerdering, waardoor mooie selecties snel en in grote hoeveelheden konden gecommercialiseerd worden, brak de Phalaenopsis op grote schaal door als succesvolle, langbloeiende kamerplant. Ondertussen zijn er meer dan 10000 verschillende hybriden op de markt van miniplantjes tot planten met meervoudige bloeitakken en in alle denkbare kleuren wit, geel, roze, purper, oranjebruin, twee- of meerkleurig gestippeld of gestreept en vaak is ook de typische lip van de orchideebloem nog anders, meestal feller, gekleurd dan de rest van de bloem.

Zo blijft jouw Phalaenopsis nog langer mooi

Onderstaande tips zorgen ervoor dat je nog meer plezier beleeft aan deze schitterende kamerplant.

Water geven: de meeste vragen over het onderhoud van een Phalaenopsis zijn gerelateerd aan het water geven. En dit is terecht, want als epifytische plant is de manier waarop water en voeding wordt opgenomen toch wel wat afwijkend van die van andere kamerplanten. Dit is een gevolg van de specifieke bouw van de wortels, luchtwortels, die niet alleen water en voeding transporteren, maar ook deels instaan voor de fotosynthese. De groene wortelpunten hebben licht en lucht nodig. Vandaar dat Phalaenopsis enkel groeien in zeer doorlaatbare substraten (schors, grove turf, kleikorrels) die toch voldoende vocht vasthouden. Maar hoeveel vocht heeft de orchidee nu juist nodig? In zijn natuurlijke habitat, tropische regenwouden, zijn de buien kort maar hevig en loopt het meeste water gewoon weg. Toch zijn de wortels in staat om in hun verdikte wand (velamen) op die korte tijd een voldoende voorraad water op te slaan van waaruit het langzaam wordt opgenomen in de plant. Droge velamen zijn wit van kleur, velamen die nog voldoende vocht in voorraad hebben zijn groen van kleur. Witte velamen duiden erop dat de plant best wat vocht kan gebruiken. Een goede manier om water te geven is het substraat goed te bevochtigen (flinke gietbeurt, dompelen) en te laten uitlekken en dit te herhalen als het substraat weer droog aanvoelt of de wortelvelamen wit verkleuren.

Standplaats: De Phalaenopsis voelt zich het beste op een lichte standplaats, maar vermijd langdurige blootstelling aan direct zonlicht tussen april en oktober. Als de plant in het volle zonlicht staat worden de bladeren namelijk geel en verkleuren de bloemen. Vermijd plaatsen met een lage luchtvochtigheid (boven een radiator, te dicht bij een kachel) of veel tocht. Ze verdragen slecht temperaturen onder de 16° C en gedijen het best bij temperaturen tussen 18° en 25° C.

Herbloei: als de Phalaenopsis helemaal is uitgebloeid, kan je haar voor een tweede keer in bloei brengen. Dit doe je door de nog groene, uitgebloeide tak in te korten tot op 2 à 4 knoppen. Met een beetje geluk en soms veel geduld is de kans groot dat uit 1 van de knoppen een nieuwe tak ontstaat. Is de bloemstengel volledig verdroogd (bruin geworden), dan mag je hem helemaal verwijderen en zal er, ook weer mits het nodige geduld, vanuit het hart van de plant een nieuwe stengel ontstaan. Je kan de vorming van een bloeistengel bevorderen door de plant op dieet te zetten: plaats de plant gedurende 4 weken op een verlaagde temperatuur (16° C), in minder lichtrijke omstandigheden (vb. raam op het Noorden) en laat het substraat wat droger worden. De plant zal als alles goed gaat 3 tot 4 maand na deze rustperiode opnieuw gaan bloeien.

Bemesting: een aangepaste bemesting zorgt ervoor dat de plant nóg langer bloeit en sneller opnieuw zal gaan bloeien. Gebruik hiervoor speciale orchideeënmeststof die in de handel verkocht wordt en gebruik deze zoals aangegeven op de verpakking. Als de plant in een groeifase zit (vorming van nieuwe wortels of hartbladeren) kan de plant wat extra stikstof gebruiken. Je kan dan een paar keer bemesten met vloeibare meststof voor groene kamerplanten om daarna weer over te schakelen op de specifieke orchideeënmest.

Lees ook in Tuin

Het nieuwe moestuinseizoen staat voor de deur

Tuin Door de zachte temperaturen belooft het in 2024 een vroeg seizoen te worden. De enthousiaste moestuinier voelt zich in deze periode zoals een kind in de weken voor Sinterklaas: voorzichtig bladerend door de catalogi van zaadhuizen en tuincentra op zoek naar nieuwigheden en curiosa, hier en daar aankruisend welk ras of soort men in het komende seizoen wel eens wil uit proberen.
Meer artikelen bekijken