Startpagina Melkvee

De meerwaarde van de weide

Melk van koeien die grazen is gegeerd. Supermarkten willen weidemelk in hun zuivel. En waarom ook niet? Grasmelk is gezonder, niet waar? Koeien zijn gelukkiger in de wei dan op stal, toch? En je proeft toch wel het verschil? Eenduidige antwoorden zijn er niet. Uiteindelijk weegt maar één argument echt door: mensen willen koeien in de weide zien.

Leestijd : 4 min

Heeft u het Weidemelklogo al gezien? Dat toont een zwart-witte koe, kauwend op een groen klavertje vier. U vindt het dezer dagen al op de kazen van het huismerk van supermarkten als Lidl en Albert Heijn. Achter het logo zit de Nederlandse stichting Weidegang, die de dalende trend van weidegang probeert te keren om de consument niet te vervreemden van de melkveehouderij.

Het Weidemelklogo siert de huismerkkazen van bepaalde supermarkten.
Het Weidemelklogo siert de huismerkkazen van bepaalde supermarkten.

Het Weidemelklogo is intussen overgewaaid naar België. Milcobel, Laiterie Des Ardennes (LDA) en Solarec, FrieslandCampina, Inex, Olympia, Mikka en Lactis Pur Natur halen intussen gecertificeerde weidemelk op. Daarbij staat het melkcontrolecentrum MCC Vlaanderen in voor de controles. Toch toont ons land iets meer voorbehoud. Bij een aantal argumenten vóór weidemelk horen immers kanttekeningen. En weidemelk in de winter, bestaat dat wel?

Wat is weidemelk?

Stichting Weidegang definieert weidemelk als melk afkomstig van boerderijen waar de koeien van het voorjaar tot in het najaar ten minste 120 dagen per jaar, minimaal 6 uur per dag in de wei lopen. Ze stelt een maximum van 10 lacterende koeien per ha grasland in. De stichting spreekt dus zomer en winter van ‘weidemelk’.

Zowel Milcobel als Fairebel stellen zich daar vragen bij, maar beide bedrijven gaan er op een andere manier mee om. Milcobel stapt beheerst mee in het verhaal om de afzet te verzekeren, terwijl Fairebel - enkel voor haar zachte kaas en kaasblokjes - kiest voor nog een stapje verder: ‘grasmelk’ van het label Marguerite Happy Cow, dat 180 weidedagen, een maximum van 4 melkkoeien per ha en graskuil in de winter vraagt.

Afzet behouden

“Wij doen mee om onze rol te kunnen blijven spelen in de afzet”, stelt Eddy Leloup, woordvoerder van Milcobel. “De supermarkten zoeken naar een manier om zich te onderscheiden met een product dat generiek goed is. Ik kan niet zeggen dat weidemelk ons meer opbrengt dan andere melk. Het gaat er voor ons om dat we geen afzetvolume verliezen.”

Milcobel haalt op vraag van haar afnemers weidemelk apart op, bij leden die beweiding toepassen in hun bedrijfsvoering. “Hen vergoeden we voor de extra administratie die het Weidemelklogo met zich meebrengt, maar het fenomeen stimuleren met een weidegangpremie, zoals in Nederland, dat doen we niet”, benadrukt Leloup. “Wij jagen onze leden niet op als hazen. Al lijkt weidemelk de nieuwe norm te worden voor de consument, er zal altijd afzet blijven voor niet-weidemelk via andere kanalen.”

Meer omega-3-vetzuren

Supermarkten vragen weidemelk omdat ze denken dat de consument daar de voorkeur aan geeft. Welke redenen heeft die om weidemelk te verkiezen boven melk van koeien in de stal? “Het is effectief zo dat weidemelk meer omega-3-vetzuren bevat, tot wel drie keer zoveel”, verklaart professor Veerle Fievez van de Gentse bioingenieursfaculteit.

Door om te schakelen naar weidemelk krijgt de consument echter weinig extra omega-3-vetzuren binnen. “Het vetpercentage van melk is ongeveer 4  %. Die fractie bestaat bij weidemelk voor 0,8 tot soms 1 % uit omega-3-vetzuren. Als je vette vis eet krijg je veel meer - en andere - omega-3-vetzuren binnen.” Wie toch meer omega-3 in zijn melk wil hoeft niet eens te beweiden: lijnzaad toevoegen aan veevoeder heeft ongeveer hetzelfde effect.

Beter voor de gezondheid?

In grasmelk zitten ook minder verzadigde vetzuren dan in stalmelk. “De vetfractie van gewone melk bestaat tot 70 % uit verzadigd vet. Die van weidemelk bevat slechts 50-60 % verzadigde vetzuren. Omdat bij industriële verzadigde vetten een duidelijk negatief gezondheidseffect is aangetoond, kwamen alle verzadigde vetten in een slecht daglicht te staan.”

Ook zuivel, dat veel verzadigde vetten bevat, werd beschouwd als een boosdoener bij hart- en vaatziekten. “Wetenschappers zagen echter dat mensen die veel zuivel opnemen net minder kans liepen op hart- en vaatziekten. Nu weten we dat het gaat om de combinatie van verzadigd vet en veel suiker, en is zuivel uit het verdomhokje”, merkt professor Fievez, tevens hoofd van de Vakgroep Dierwetenschappen en Aquatische Ecologie, op.

Beter voor het dier?

De professor werpt op dat weidegang op andere vlakken voordelen kan bieden, bijvoorbeeld wat betreft dierenwelzijn. Ze merkt wel op dat beweiding het afstellen van een optimaal rantsoen moeilijker maakt, zeker bij hoogproductieve dieren. “Of weidegang wenselijk is hangt af van de landbouwer, het productieniveau, de dieren, de stalinrichting, de stalbezetting... ”, nuanceert ze.

De stichting Weidegang wil meer koeien in het landschap, om de consument niet te vervreemden van de melkveehouderij.
De stichting Weidegang wil meer koeien in het landschap, om de consument niet te vervreemden van de melkveehouderij.

Naast de zon, die koeien liever mijden, wachten hen ook maag-darmwormen op in de wei. Voor poten en klauwen zou weidegang een voordeel kunnen zijn. Tegelijk biedt een moderne stal koeien doorgaans minstens zoveel comfort als de wei. Ook hier ontbreekt een duidelijk overwicht voor beweiding.

Beter voor het imago!

Bas de Groot is ‘melksommelier’ in Nederland. Op de vraag of je het verschil kan proeven tussen weidemelk en melk van koeien die op stal blijven antwoordt hij met “Ja en nee.” Qué? “De melk van koeien die grazen smaakt anders dan die van koeien die veel zetmeel in het rantsoen op stal hebben. Ze smaakt een fruitiger, frambozig in de nasmaak, en geeft een vluchtiger mondgevoel.” Smaakt graasmelk dan beter? “Ik vind het een ander soort melk. De meeste mensen zijn het niet gewoon, je moet eraan wennen, maar persoonlijk geef ik er de voorkeur aan.”

Uiteindelijk blijft de meerwaarde van weidemelk eerder beperkt, zeker voor de melkveehouders zelf. Volgens de stichting Weidegang zorgt het echter voor een weldadig effect op het imago van de melkveehouderij. “Het is een controversieel thema, ontstaan vanuit emotionele redenen. De rationele grondslag ontbreekt”, vindt Leloup.

DC

Lees ook in Melkvee

Meer artikelen bekijken