Startpagina Veeteelt

Een crisis hoeft geen ramp te zijn

De Vlaamse veeteelt heeft de laatste decennia al verschillende crisissen doorworsteld. Een goed crisismanagement met een weloverwogen communicatie is dan nodig. Maar wil men de sector weerbaarder maken voor crisissen, dan is een goed imago opbouwen het begin van alle werk.

Leestijd : 5 min

Tijdens het seminarie pluimveehouderij op de Agridagen focusten verschillende sprekers op hoe de sector zich weerbaarder kan maken tegen crisissen. In de veeteelt, en zeker in de pluimveehouderij, zagen landbouwers enkele malen zwarte sneeuw. En hoe langer de lijst wordt, hoe minder vertrouwen de consument en de maatschappij in landbouw heeft.

Meerdere crisissen

In Vlaanderen heeft de pluimveesector al wat meegemaakt. De crisis in prijsontwikkeling als eerst te vermelden. Wouter Wytynck van Boerenbond: “We zitten al een lange periode met een lage conjunctuur die bij bedrijven voor financiële problemen zorgt.” Verder zijn er andere problemen waar we weinig aan kunnen doen, zoals de vogelgriep en Newcastle Disease. Door maatregelen te nemen, bijvoorbeeld op vlak van bioveiligheid, vaccinaties, enz., kunnen bepaalde zaken voorkomen worden. En dan zijn er de voedselschandalen. “Iedereen herinnert zich nog de dioxinecrisis eind jaren ‘90, en dit jaar kregen we te maken met de fipronilcrisis”, gaat Wouter Wytynck door.

Nieuwe verwachtingen

Naast crisissen ontstaan ook nieuwe maatschappelijke verwachtingen over onze vleessector bij de burger. De antivleeslobby EVA (Ethisch Vegetarisch Alternatief) heeft een communicatiestrategie opgebouwd die de burgers beïnvloedt, en het - illegale - werk van activisten hakt ook in op het vertrouwen in de sector. De burger vindt dierenwelzijn belangrijk: slechte beelden hieromtrent geven een verkeerd beeld weer van de sector en schaden het imago.

Hierdoor heeft een deel van de bevolking een ander leefpatroon ontwikkeld. Maar dit komt volgens sommigen ook omdat er misvattingen zijn over verschillende dierlijke producten. Zo denken velen onterecht dat men best niet te veel eieren per week consumeert voor een gezonde levensstijl. Wat diëtist Tom Vandenbussche duidelijk verwerpt: “10 eieren in de week eten is eigenlijk geen probleem. Men vergeet ook vaak dat vlees een bron is van hoogwaardige eiwitten”

Ten slotte wordt omgeving belangrijk. Door de urbanisatie liggen veel pluimveebedrijven dicht bij bewoning, wat geurproblematiek veroorzaakt. Deze burgers hebben natuurlijk hun rechten en de leefbaarheid moet hoog blijven.

Weerbaarheid door communicatie

Het lijkt erop dat de troeven in de sector te weinig worden uitgespeeld. “De pluimveesector is een duurzame sector, maar we zeggen dat te weinig. We laten een antivleeslobby zoals EVA ons iets te makkelijk overkomen”, concludeert Wytynck. Het is dus meer dan ooit tijd voor een goede communicatiestrategie in de sector.

We moeten meer laten zien wat we doen, dat is duidelijk. Oud-medewerker van ILVO en ervaringsdeskundige Luc Maertens: “We moeten proactief te werk gaan, zodat mensen kunnen zien hoe alles in de sector normaal werkt. Op die manier hebben ze een referentiekader als ze foute beelden zien, die niet representatief zijn voor de sector”, vertelt Maertens.

Er is ook nood aan mensen die misschien niet onmiddellijk een link hebben met de sector maar met wel voldoende moreel gezag om iets duidelijk te maken naar het grote publiek toe. Specialisten zouden de consument dus kunnen overtuigen, maar ook de huidige technologie zou kunnen helpen. “ Virtual reality met echte beelden uit stallen, en dat in een warenhuis kunnen de consumenten informeren”, klinkt het.

Eigen sterkte eerst

Ook de landbouwer zelf kan bijdragen aan een goed imago van de landbouw door zelf te communiceren. Door te vertellen wat en hoe iets geproduceerd wordt bijvoorbeeld, of wat je doet om duurzamer te zijn. Zo zouden open bedrijvendagen een enorme meerwaarde kunnen zijn om het imago een boost te geven. Ook info via social media kan helpen.

Verder weten we dat in Vlaanderen verschillende vormen van landbouw bestaan, met als gevolg dat landbouwers niet steeds aan hetzelfde zeil trekken. Zo heeft de gangbare landbouw kritiek op biologische landbouw bijvoorbeeld (en omgekeerd). Maertens: “Door negatief te zijn in de sector geven we verkeerde signalen naar buiten toe.”

VLAM promoot

De rol van VLAM (het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing) bestaat eruit te werken aan het imago van de hele sector en hun producten in binnen- en buitenland, ook in tijde van vrede. Zo promoot VLAM pluimveeconsumptie in Zuidoost-Azië: daar zit veel potentieel omdat de bevolking veel producten gebruikt die wij niet eten, zoals de poten. Een voorbeeld van een Belgische campagne is ‘Ladies with l’eggs’, uit in 2016, waarbij leghennenhouders hun verhaal over hoe eieren geproduceerd worden aan de man brachten.

Met een goed imago kan de impact van een crisis minder zwaar zijn. VLAM heeft voor de pluimveesector  € 800.000 euro als budget, maar er lopen ook drie Europese programma’s waarbij Europa 80 % cofinanciert. Ook van het Departement Landbouw en Visserij kreeg VLAM een budget voor crisiscommunicatie.

Crisiscommunicatie

Welke soort crisis er ook is, er moet gepast mee worden omgegaan en over gecommuniceerd worden.

“Wat zeker belangrijk is om te doen is medeleven tonen wanneer er slachtoffers zijn of zeggen de verantwoordelijkheid op te nemen bij fouten”, vertelt specialist in crisiscommunicatie Yves Panneels. “Ook snel communiceren is aangeraden om het vertrouwen te wekken. Te traag reageren betekent voor de pers vaak dat er iets mis is. De pers wil weten welke concrete en doortastende maatregelen op welke termijn worden uitgevoerd, en welke lessen er getrokken moeten worden voor de toekomst.” Men moet de journalist dus niet bekijken als vijand, maar als bondgenoot. Ze dienen als katalysator om maatregelen sneller uit te dragen naar verschillende actoren en consumenten.

Toch is het niet slecht om aan bepaalde crisissen niet te veel ruchtbaarheid te geven, zeker als het om organisaties gaat die als doel hebben een slecht beeld op te hangen van de sector. Op die manier is negatieve aandacht ook aandacht. “Soms is geen communicatie, ook een vorm van communicatie”, wordt door meer mensen beaamd.

Ten slotte geeft Panneels ook dit nog mee: een crisis hoeft geen ramp te zijn. Het kan zelfs een nieuwe start betekenen en vaak komt de sector er sterker uit, zeker als er maatregelen worden getroffen. “ What doesn’t kill you, makes you stronger ”, klinkt het ferm. Maar laten we eerlijk zijn, na het Veviba-schandaal is het toch wel even genoeg geweest.

MV

Lees ook in Veeteelt

Meer artikelen bekijken