Startpagina Economie

Europa snijdt in landbouwfondsen

De Europese Commissie reserveert voor de periode van 2021 tot 2027 een totale enveloppe van 365 miljard euro voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid, een besparing met 5 procent in vergelijking met de huidige meerjarenbegroting. Ook de Belgische landbouwers moeten daarbij inleveren: voor ons land is een pot van 3,872 miljard euro voorzien. "Meer vereisten voor veel minder centen", klaagt de Boerenbond aan.

Leestijd : 4 min

Eurocommissaris voor Landbouw Phil Hogan presenteerde vrijdag het landbouwluik van de nieuwe Europese meerjarenbegroting. Het was al bekend dat landbouw één van de uitgavenposten zou worden waarin de Commissie wil snoeien. Die oefening dringt zich op omdat de aanzienlijke Britse bijdrage aan de Europese begroting na 2020 wegvalt en de Europese Commissie ook geld wil vrijmaken voor nieuwe beleidsuitdagingen als grensbewaking en defensie.

In huidige prijzen voorziet de Commissie een pot van 365 miljard euro, of 28,5 procent van de totale Europese uitgaven tussen 2021 en 2027. Een schijf van 265,2 miljard euro gaat naar de rechtstreekse betalingen aan de landbouwers, 78,8 miljard voor plattelandsontwikkeling en tenslotte ook 20 miljard euro voor marktondersteunende maatregelen. België zou in die periode 3,4 miljard euro aan directe betalingen ontvangen. Voor plattelandsontwikkeling zou nog 470 miljoen euro overblijven.

Volgens het Europees Parlement verdoezelt de Commissie de ware omvang door de cijfers in huidige prijzen weer te geven. Volgens de berekeningswijze van het halfrond wordt er in totaal niet 5, maar zo'n 15 procent bespaard. De Boerenbond ziet het zelfs nog somberder in. Volgens de organisatie kan de eindafrekening oplopen tot 20 tot 25 procent tegen 2027. "Zo dreigen twee opeenvolgende hervormingen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid de Vlaamse land- en tuinbouw in koopkrachttermen uiteindelijk tot de helft minder ondersteuning te bieden", luidt het in een mededeling.

De Commissie koppelt de nieuwe begroting aan een modernisering van het landbouwbeleid. Zo wil ze de lidstaten meer verantwoordelijkheid en flexibiliteit geven om op maat gesneden programma's op te zetten. Elke lidstaat zal een strategisch plan mogen opmaken waarin ze uitstippelt hoe ze de rechtstreekse betalingen en de budgetten van plattelandsontwikkeling wil aanwenden om negen Europees vastgelegde doelstellingen te halen. Die doelstellingen slaan onder meer op een leefbaar inkomen voor boeren, duurzame ontwikkeling en biodiversiteit.

De Boerenbond is tevreden dat er meer maatwerk mogelijk wordt, maar ze vreest dat de slinger te ver zal doorslaan en het gelijke speelveld op de interne markt verstoord zou kunnen worden. "De huidige voorstellen houden immers ook een groot risico op hernationalisering van het landbouwbeleid in", meent de Boerenbond. Greenpeace vreest dan weer dat er niet voldoende garanties zijn dat die nationale plannen het milieu en de volksgezondheid zullen beschermen. De milieuorganisatie is ook niet te spreken over de zware besparingen in de fondsen voor plattelandsontwikkeling.

In het kader van de hervorming wil de Commissie de steun wat heroriënteren naar kleine en middelgrote ondernemingen en jonge landbouwers. Dat wil ze onder meer doen door de kmo's meer steun per hectare toe te wijzen en de rechtstreekse betalingen te verlagen vanaf 60.000 euro en te plafonneren op 100.000 euro. Minstens twee procent van de rechtstreekse betalingen moet gebruikt worden voor steun aan jonge landbouwers bij het opzetten van hun bedrijf. Ook die voorstellen geeft Greenpeace een onvoldoende mee. De organisatie klaagt aan dat er enorme bedragen naar grote landeigenaars en bedrijven blijven gaan.

N-VA en CD&V blij met ‘meer macht voor lidstaten’

Het voorstel voor een nieuw GLB past in de Europese meerjarenbegroting 2021-2027 die de Commissie begin mei op tafel legde. Toen klonk het al dat het landbouwbudget 365 miljard euro zou bedragen, 5 % minder dan in de lopende begrotingsperiode. Volgens de Franse krant Le Monde zou de Commissie zich bij haar oorspronkelijke communicatie gebaseerd hebben op de lopende prijzen. Wordt de invloed van de inflatie geëlimineerd, dan zou de daling 12 procent bedragen, klonk het donderdag.

Wat de inhoud van het nieuwe GLB betreft, weten N-VA en CD&V al dat de inkomenssteun mee door de lidstaten zal kunnen worden bepaald - in België de facto door de deelstaten. "Vlaanderen zal kunnen bepalen hoe de herverdelende inkomenssteun er zal uitzien", zegt CD&V'er Tom Vandenkendelaere. "Het bepaalt ook welke praktijken onze landbouwers zullen moeten gebruiken om aan de doelstellingen van het 'eco-scheme te voldoen". Dat houdt in dat lidstaten landbouwers kunnen ondersteunen die landbouwtechnieken toepassen die voordelig zijn voor milieu en klimaat.

Ook N-VA is tevreden dat "Vlaanderen een beleid zal kunnen voeren dat meer op maat is van onze Vlaamse boeren". "Het is goed dat de Europese Commissie erkent dat lidstaten maatwerk moeten kunnen bieden in landbouwbeleid. Ik hoop dat ze die analyse ook doortrekt naar andere relevante beleidsdomeinen", zegt Europarlementslid Sander Loones. Zijn partijgenote en Kamerlid Rita Gantois vindt het tevens een goede zaak dat de Commissie een bovengrens van 60.000 euro tot 100.000 euro wil invoeren voor de inkomenssteun die één bedrijf kan ontvangen. "Meer kleine boeren moeten zo aanspraak kunnen maken op een groter stuk van de taart."

Vandenkendelaere stelt zich echter vragen bij de modaliteiten van dat laatste voorstel. "60.000 euro, dat klinkt goed, maar wie het voorstel goed leest, merkt dat de landbouwer daar de kosten voor arbeid bij kan rekenen. Dan is er helemaal geen sprake meer van een echte bovengrens, want in feite kan die tienduizenden euro's hoger liggen."

Belga

Lees ook in Economie

Meer artikelen bekijken