Zomers tuinieren: kruiden in potten
Wie nu zomer zegt, zegt barbecue. En wie barbecue zegt, zegt kruiden. Dan denkt de doorsnee Belg onmiddellijk aan een kant en klaar gekweekt potje ‘verse’ kruiden uit de supermarkt. Maar een beetje tuinier gaat dan naar zijn tuin en oogst daar van het vroege voorjaar tot diep in het najaar de kruiden die hij nodig heeft. En van potgekweekte kruiden kan je vaak ook in de winter - zet de potten op een beschutte plaats - genieten.
Heel wat kruiden kunnen worden gezaaid. Net zoals bij groenten kunnen ze vanaf het vroege voorjaar (maart-april) in een verwarmde ruimte uitgezaaid worden in een zaaiteil. De jonge kiemplantjes worden na een aantal weken verspeend in kleine potje en nog eens enkele weken later op hun definitieve standplaats (volle grond of pot) uitgeplant. Vanaf half april tot, afhankelijk van de soort, augustus kan men rechtstreeks uitzaaien op de definitieve standplaats (pot of volle grond), na opkomst uitdunnen zodat de plantjes mooi kunnen uitgroeien en klaar is kees.
Doorlevende kruiden, waarvan sommige ook gezaaid kunnen worden, worden meestal vegetatief vermeerderd, dus door stukjes van de plant verder te kweken. Een veel gebruikte techniek is scheuren of delen van een goed ontwikkelde plant. Graaf het kruid uit, net voor het begin van de rustperiode (eind september – begin oktober) of net voor de start van het groeiseizoen (maart) en scheur de pol in verschillende delen. Vaak is het beter enkel de buitenste delen van de plant hiervoor te gebruiken omdat deze veel vitaler zijn dan het middenste, oude deel van de pol. Plant de gescheurde delen op in pot of volle grond zodat ze kunnen uitgroeien tot een volwaardige plant.
Struikachtige, verhoutende kruiden worden vaak vermeerderd door ze te stekken. Neem vanaf nu tot het einde van de zomer een al wat uitgerijpt scheutje uit de top van de stengel (7 à 10 cm), verwijder de onderste blaadjes en zet de scheutjes voor de helft in een zaai- en stekgrondmengsel, op een koele, heldere (niet in de volle zon) plek. Dek het stekrecipiënt af met plastiekfolie om de verdamping te beperken. Af en toe luchten voorkomt schimmelvorming en als alles goed gaat verschijnen na ongeveer een maand de eerste worteltjes. Verwijder de plastiek en na nog enkele weken mogen de gewortelde stekjes naar hun definitieve groeiplaats.
Maggi of Lavas (Levisticum officinale) is een fors groeiende, winterharde, doorlevende kruid, die oorspronkelijk uit de bergstreken van Zuid-Azië komt. Deze plant heeft glanzend, donkergroene, geveerde bladeren met een heerlijk aroma en bloeit vanaf de late zomer met ronde schermen van bleekgele bloemen. Dit kruid, dat sterk verwant is aan selderij, wordt 1 à 2 m hoog en sterft s' winters bovengronds af. Vanwege zijn forse groei vraagt hij ook een forse pot (minimum 50 cm) en dan nog is het nodig hem om de twee à drie jaar te delen. Haal de plant uit de pot, steek de pol in twee of drie stukken en plant zo één stuk terug in verse potgrond. Lavas kan ook gezaaid worden. Vaak gebeurt dit vollevelds in augustus zodat men het volgende voorjaar over sterke plantjes beschikt om uit te planten. Een goede standaardpotgrond en vanwege de forse groei regelmatig wat vloeibare meststof zorgen voor een gezonde, goed groeiende plant. Zet de pot op een plaatsje in de halfschaduw en geef voldoende water (potgrond steeds vochtig houden).
(Peper)munt (Mentha x piperita) is een doorlevend, winterhard kruid (30 tot 100 cm hoog) met op brandnetels lijkend, sterk naar menthol geurend loof. Er zijn heel wat muntsoorten op de markt met vergelijkbare eigenschappen, maar met sterk uiteenlopende smaken. Munt is een woekerplant en wordt daarom beter niet zomaar in de volle grond geplant. Kies voor een voldoende ruime pot, anders heeft de plant al vlug de neiging om over de rand te groeien. Deel de plant na ieder groeiseizoen, zo heb je steeds een groeikrachtige plant met veel jonge stengels en een grote oogst aan smakelijke blaadjes. Een potgrond met wat extra tuinkalk vermengd, een plaatsje in de volle zon tot halfschaduw en voldoende vocht zorgen voor een goede groei van deze vochtminnende plant. Na een paar maand kan wat extra N-rijke bemesting ervoor zorgen dat de groei en dus ook de opbrengst aan oogstbare blaadjes volop blijft doorgaan.
Rozemarijn (Rosmarinus officinalis), een populaire barbequekruid, is een altijdgroene heester met aromatische, naaldvormige, grijsgroene bladeren, die in het vroege voorjaar bloeit met kleine bleekblauwe bloemen. Jammer genoeg is dit mediterraans kruid bij ons niet volledig winterhard, tenzij we het kweken in potten en we de potten tijdens gure winterdagen overbrengen naar een goed beschutte plek. Ongesnoeid wordt dit kruid hoger dan 1 m, voorzie dus ook een voldoende ruime pot die gevuld is met een goed doorlatende grond (potgrond met rivierzand of wat brekerzand en wat extra tuinkalk)). Zet de pot op een zonnige plek en geef regelmatig maar niet te veel water en wees zuinig met meststof.
