Voor elke taak een stalknecht?
Melkveebedrijven zijn de afgelopen jaren gegroeid. Bij de meeste bedrijven ging dat gepaard met weloverwogen investeringen in stallen, dieren, voeder en mestafzet. Heel wat melkveehouders hebben de bijkomende arbeidsbehoefte onderschat. Stalknechten - kleine machines die taken uitvoeren in de stal - kunnen daaraan tegemoetkomen.
Veebedrijven ervaren soms een arbeidsnood. Bedrijven die recent sterk groeiden, hebben de bijkomende arbeidsbehoefte misschien onderschat. Anderen springen al bewust om met arbeid, maar kampen met een tijdelijk arbeidstekort. En nog anderen kunnen de arbeidskwaliteit verbeteren door bepaalde taken ‘uit te besteden.’ Voor hen bieden stalknechten een oplossing. Geautomatiseerde machines kunnen de arbeidstijd én de arbeidsbelasting terugdringen.
Arbeidstekort laat zich opmerken
Een tekort aan arbeidskrachten speelt een rol in de arbeidstijd, de fysieke belasting en de mentale werkdruk of jobtevredenheid. Daarnaast maken bedrijven met arbeidsnood vaker fouten. Productiekwaliteit, diergezondheid, management, administratie en teelten kunnen eronder lijden. Dat heeft gevolgen voor het economische rendement van het bedrijf. Op lange termijn brengt arbeidsnood de bedrijven in een zwakkere concurrentiële positie.
Een efficiëntere arbeidsorganisatie past dus in de duurzame en verantwoorde ontwikkeling van de bedrijven. Het draagt op lange termijn bij aan drie belangrijke aspecten van de bedrijfsvoering op Vlaamse rundveebedrijven. Landbouwers krijgen meer tijd voor hun gezin en hobby’s (people). Bovendien vermijdt efficiëntie de negatieve gevolgen voor het milieu (planet). Tot slot garandeert het een leefbaar inkomen voor de rundveehouder en zijn gezin (profit).
Stalknechten verminderen arbeidsbelasting
De meest voorkomende taken op de Vlaamse rundveebedrijven zijn melken, voederen, kalveren verzorgen, reinigen en strooien, vruchtbaarheid controleren, administratie en periodieke taken uitvoeren. Daarbij kunnen arbeidsbesparende oplossingen de arbeidsnood terugdringen, op voorwaarde dat ze de fysieke belasting en mentale werkdruk verminderen en arbeidsveiligheid garanderen. Stalknechten – kleine, geautomatiseerde machines die taakjes uitvoeren in de stal - kunnen daaraan tegemoetkomen. Die machines voeren bepaalde taken snel en efficiënt uit.
Is een ‘stalknecht’ een interessante investering?
De veehouder zal pas investeren in een stalknecht als dat voor zijn bedrijf interessant is. Een studie van Boerenbond helpt veehouders om een goede inschatting te maken voor tien mogelijke investeringen. Aan de hand van de jaarkost van de investering en het bespaarde aantal arbeidsuren wordt de kost per bespaard uur uitgerekend.
In het aangepaste rekenvoorbeeld van Boerenbond bedraagt de jaarkost 15 % van de investeringskost. Daarbij is rekening gehouden met een afschrijving van 10 jaar, intresten, onderhoud en verzekering. De investering wordt interessanter naarmate de kost per bespaard uur daalt. Het aantal bespaarde uren varieert sterk naargelang het type investering (zie tabel).
Als de kosten per bespaard uur lager zijn dan de gangbare onkosten per arbeidsuur van een medewerker, dan is de investering aantrekkelijker dan de hulp van bijkomend personeel. Doorgaans betaalt een werkgever 15 tot 16 euro per uur voor een externe arbeidskracht. Afhankelijk van het belastingstelsel van het bedrijf kunnen lonen ook fiscaal aftrekbaar zijn. In het rekenvoorbeeld worden enkel de loonkost en extra kosten van een investering in rekening gebracht. Andere voordelen van bepaalde acties (bijvoorbeeld minder klauwproblemen door een properdere vloer) zijn nog niet verrekend.
Elke veehouder moet de berekening maken voor zijn bedrijfssituatie. In bovenstaande tabel lijkt een kalverdrinkautomaat bijvoorbeeld een interessante investering, omdat ze niet duur is per bespaard uur. Toch kan die berekening een ander resultaat opleveren voor een bedrijf met 100 koeien waar dieren sterk gegroepeerd afkalven. In het afkalfseizoen zal één drinkautomaat niet volstaan om alle kalveren voldoende te laten drinken, terwijl de machine buiten het afkalfseizoen weinig bevraagd wordt.
