“Altijd trots geweest, maar goed gesprek nodig”

Waardig maar vastberaden, zo kon de actie van een groep jonge boeren vorige week aan de poorten van Danone in Rotselaar het best omschreven worden. Ze hadden van Danone te horen gekregen dat er een productiestop komt. In theorie geen volledige stop, maar een groeipercentage van 2 %. In de feiten beknot het wel sterk de groeikansen van een aantal (jonge) boeren met plannen.

Groei in achterhoofd

Ook Silke Dox uit Oostham had al plannen in het hoofd. Ze zit in haar laatste bachelor-jaar rundvee aan de Thomas More-hogeschool in Geel. Tevreden over de opleiding, dat zeker, maar het hoofd stond en staat al veel langer op boeren. “Als het aan mij lag, was ik al direct na het middelbaar thuisgebleven om te boeren, maar de melkprijzen waren toen slecht. De bedoeling is om na dit schooljaar in het bedrijf te starten, maar nu weet ik niet meer hoe de toekomst eruit gaat zien.”

Hoewel ze nog studeert, staat Silke toch al stevig in de praktijk. Om kwart voor vijf gaat de wekker, waarna ze samen met vader Leo gaat melken. Daarna volgt de school. Haar ouders startten in 1996 op het bedrijf met 80 melkkoeien. Haar vader zet het bedrijf al geruime tijd alleen verder, en groeide naar 120 melkkoeien. “Die groei is gebeurd met in het achterhoofd dat ik zou instappen. Mijn vader is 50. Ik kan me wel vinden in hoe hij het aanpakt. We komen goed overeen en hebben dezelfde visie”, knikt Silke.

Plots gedaan

Ook de melkerij naar waar de melk zou gaan, ligt eigenlijk al vast: Danone. “We leveren nu vijftien jaar aan Danone. We zijn er altijd over tevreden geweest. Er werden bij ons ook brunches voor consumenten georganiseerd waar we graag aan meegeholpen hebben.”

In 2016 kregen 40 melkveehouders nog hun opzeg van Danone. De 100-tal resterende melkveehouders werd gezegd dat ze konden en mochten uitbreiden. Wie wil kon de melkprijs en dus ook de melklevering voor drie jaar vastleggen, een mogelijkheid waar de meerderheid van de Danone-boeren ook graag op inging. “Er is de boeren altijd gezegd geweest dat er uitgebreid mocht worden, ook na het verdwijnen van het quotum in 2015. Ook voor het begin van het jaar werd er een ‘laat maar komen’-boodschap gegeven. Er werd verteld dat de melkerij extra investeringen van de boeren in melkproductie wel kon gebruiken. En nu is het plots gedaan.” Eerst werden vijf boeren aan de kant geschoven, waaronder enigszins verbazend ook grote melkveehouderijen met honderden koeien. Daarna kwam het signaal dat er een productiestop voor iedereen ingevoerd ging worden.

Gestopte communicatie

Ook de producentenorganisatie ‘Beste Melk’ had het niet zien aankomen. “Het overleg tussen de producentenorganisatie (PO) en Danone zat vast. De PO kreeg ook geen inzicht meer in hoeveel liter er binnenkomt, hoe de fabriek draaide, en hoeveel er wegging. De communicatie was gewoon gestopt. Dat moet veranderen en die communicatie moet terugkomen”, pleit Silke.

De groep jonge boeren die zich vorige week roerde heeft niet de ambitie om namens alle boeren te spreken, en wil zichzelf ook niet in de plaats van de PO zetten. Voor jonge boeren is het ontbreken van een toekomstperspectief met groei wel vaak het hardst.

Erweer uithalen

“Zelf heb ik niet de ambitie om plots 500 koeien te melken, helemaal niet. Maar ik wou in de toekomst wel in productie per koe vooruitgaan, en dat kan nu evenmin.” Momenteel hebben de koeien een dagproductie van 31 liter per koe met 4,18 % vet en 3,55 % eiwit. “Persoonlijk wou ik die productie naar een nog wat hoger niveau brengen. Eventueel kon in de toekomst de stal nog wat verlengd worden, maar ik kan in deze situatie toch niet investeren als ik het er niet kan uithalen?”

Bij collega jonge-boeren hoort ze soortgelijke en nog zorgwekkender situaties. Stallen voorzien voor vier robots waar er nu maar drie draaien, boeren die pas overgenomen en geïnvesteerd hebben...“Er is frustratie bij bepaalde boeren die nu geen andere uitweg zien dan van melkerij te veranderen als de productiestop niet verdwijnt, maar zo eenvoudig is het niet. Ergens snap ik Danone ook wel. We willen over Danone zeker niet slecht praten. Er is sinds het verdwijnen van het quotum ook veel uit de grond gestampt.”

Tweede koper?

Een oplossing zou zijn dat de mogelijkheid van een tweede koper geopend wordt. Dat zou voor een melkerij van dergelijke omvang uniek zijn. “De gesprekken hierrond is iets tussen Danone en de producentenorganisaties; hopelijk komt er een oplossing uit het overleg waar iedereen zich in kan vinden.”

Groeien in efficiëntie

Vader Leo snapt de onrust bij de jonge generatie. “De situatie is uiteraard heel anders voor boeren zonder opvolger. Zij kunnen nog prima verder met een productiestop. Maar boeren die pas geïnvesteerd hebben en een opvolger hebben, staan er natuurlijk heel anders tegenover.”

Bij Silke en Leo draait het bedrijf zoals het nu gaat mooi rond. “We willen vooral nog wat groeien in efficiëntie. Voor ons draait het om gezonde en goede koeien kweken, met zo weinig mogelijk externe arbeid.” Het rantsoen bestaat er momenteel uit 26 kg maïs, 6,5 kg voordroog en 10 kg bietenperspulp. Dit wordt nog verder aangevuld met bierdraf (4 kg), soja (3 kg), luzerne (0,6 kg) en verder ook nog natriumbicarbonaat, tarwemeel en voederkrijt.

Maïs zonder kolven

De melkgevende koeien blijven binnen; de droogstaande koeien en het jongvee kunnen een aantal uur per dag buiten. “Mochten we in de toekomst moeten beweiden zou het wel weer kunnen. Maar met de koeien binnen is het rantsoen beter constant te houden voor de koeien. Zeker met de warmte is het in de stal beter als erbuiten”, stelt Leo.

De grasoogst had dit jaar te lijden onder de droogte. Na twee goede snedes hoefde de maaier voor de zomer niet meer van stal. In de maïs is het nog erger. “De eerste maïs hebben we de eerste week van augustus gehakseld. Het ging om 30 ha, praktisch zonder kolven. De voederwaarde weten we nog niet, maar of en hoe we het in het rantsoen gaan moeten inpassen is een open vraag”, twijfelt Silke. “Afhankelijk van de maïs die nog binnenkomt is het ook een optie om kuilen te mengen. Boeren proberen verschillende dingen met de maïs; we zullen moeten afwachten wat het juiste is.” Het teeltplan bestaat uit bijna 75 ha maïs. Dat laat normaal ruimte voor maïs te dorsen voor verkoop; dit jaar zal het vooral voor de eigen koeien dienen. Daarnaast omvat het teeltplan ook nog 15 ha gras en 6,5 ha aardappelen.

Kopbeluchting

Het melken van de koeien gebeurt in een 2x8 visgraat. De melkstal functioneert naar behoren. Individuele melkmeting gebeurt evenwel via de maandelijkse MPR. “Ik moest indertijd bij de bouw keuzes maken en had liever wat extra propere erfverharding in plaats van individuele melkmeting”, herinnert Leo zich. Krachtvoerverstrekking gebeurt volledig via de krachtvoerboxen.

Leo en Silke hechten een groot belang aan proper melken. Eerst wordt er voorgedipt, dan worden de uiers proper gemaakt. Na de automatische afname wordt er nagedipt. Een melkshort, extra mouwen en handschoenen behoren tot de standaarduitrusting. “Dat is geen extra moeite, maar een kwestie van gewoonte”, aldus Silke.

Om de uiers nog beter te behandelen schakelden ze recent over naar nieuwe melkklauwen met driehoekige Milkrite-tepelvoeringen. De melkklauwen wegen ook een halve kg lichter. “De nieuwe klauwen zijn met kopbeluchting om het terugvloeien van de melk tegen te gaan, wat een betere uiergezondheid zou moeten opleveren. Maar het is nog vroeg om te kunnen evalueren. We zien wel wat de toekomst brengt”, besluit Silke.

IDC