Afrikaanse varkenspest duikt voor het eerst sinds 1985 op in België
In de provincie Luxemburg is de Afrikaanse varkenspest vastgesteld bij twee everzwijnen. Het is de eerste keer sinds 1985 dat de virale ziekte opduikt in België, zo bevestigt het Voedselagentschap (FAVV). De ziekte is zeer besmettelijk voor varkens en everzwijnen, maar vormt geen enkel gevaar voor de mens. Het Algemeen Boerensyndicaat spreekt van een ‘tijdbom onder de varkensstapel’ en wil een algemeen afschot van everzwijnen.
De besmetting werd bevestigd bij twee wilde everzwijnen die dood werden aangetroffen in een bos in de gemeente Etalle, vlakbij Frankrijk en het Groothertogdom Luxemburg. Er bestaat geen specifieke behandeling of vaccin tegen de Afrikaanse varkenspest. Daarom worden er maatregelen genomen om de verspreiding ervan tegen te gaan. Die maatregelen hebben vooral betrekking op de jacht en op enkele varkensbedrijven in de regio, zegt FAVV-woordvoerder Philippe Houdart.
De maatregelen blijven voorlopig eerder beperkt, klinkt het, maar dat zou veranderen indien de ziekte zou uitbreiden naar de varkenshouderij. Het Waalse agentschap voor natuur en bos is ook extra waakzaam en mensen worden opgeroepen om het gratis telefoonnummer 1718 van de Waalse overheidsdienst (SPW) te bellen als ze iets verdachts zouden opmerken in de natuur. Wandelaars worden er nog eens aan herinnerd dat ze op de wegen en paden moeten blijven en dat ze hun honden aan de leiband moeten houden.
De Afrikaanse varkenspest is al enkele jaren aanwezig in Oost-Europese landen, waar besmettingen worden vastgesteld zowel bij gehouden varkens als bij wilde zwijnen. Nog afgelopen zomer werden in Roemenië 800 uitbraken gemeld, waaronder recent één waarbij 140.000 dieren zijn geruimd. Duitsland, de grootste varkensvleesproducent van de EU, en andere West-Europese landen bleven tot dusver gevrijwaard van uitbraken.
Verspreiding
De ziekte kan gemakkelijk van het ene dier op het andere worden overgedragen door rechtstreeks contact, maar ook via voorwerpen (voertuig, laarzen, kledij ...) of besmette etenswaren of etensresten die worden achtergelaten door de mens. De voorbije maanden heeft het virus zich meer naar het westen verspreid. De nieuwste besmettingen in Europa zouden het gevolg kunnen zijn van etensresten die door reizigers uit besmette gebieden werden achtergelaten, zegt het voedselveiligheidsagentschap FAVV. De landbouworganisatie Boerenbond waarschuwde donderdag net nog voor de opmars van de Afrikaanse varkenspest.
"Een haard bij ons zou heel zware gevolgen hebben voor onze varkenshouderij aangezien de export onmiddellijk in het gedrang komt", klonk het. In 1985 was er een epidemie van Afrikaanse varkenspest in West-Vlaanderen, een gevolg van besmet varkensvlees uit Spanje. In die periode werden 12 bedrijven besmet, 185 bedrijven geblokkeerd en meer dan 30.000 varkens vernietigd. De Europese Commissie laat weten de toestand van nabij op te volgen.
Buurlanden bezorgd
"De Commissie beschouwt de strijd tegen Afrikaanse varkenspest als een prioriteit, aangezien de ziekte een bedreiging voor de economie van de Europese Unie, in het bijzonder voor de varkenssector", klinkt het in een persbericht. Ook in de buurlanden wordt de waakzaamheid opgeschroefd. De plek waar Afrikaanse varkenspest is vastgesteld, is circa 20 km van de Franse grens, 20 km van het Groothertogdom Luxemburg en 65 km van Duitsland. Nederland is met 145 km ook niet heel ver.
In Frankrijk, in de regio's nabij de Belgische grens, een actieplan opgesteld, aldus Frans minister van Landbouw Stéphane Travert. En ook in Nederland is alert, al laat minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten weten dat er "op dit moment geen direct verhoogd risico lijkt te zijn voor Nederland".
De Duitse minister van Landbouw Julia Klöckner (CDU) tot slot zegt dat ze de situatie ernstig neemt, "maar we zijn goed voorbereid". Haar ministerie wisselt permanent gegevens uit met onze overheid en de Europese Commissie. Het Duitse ministerie roept opnieuw op om de bioveiligheidsmaatregelen in varkenshouderijen strikt na te leven. Aan jagers wordt gevraagd om dode everzwijnen steeds te melden, zodat ze zeker onderzocht worden.
Varkenspest is niet alleen in Europa een probleem maar dook recent ook op in China, waar de pest zich razendsnel verspreidde.
Wat als...
Wanneer een uitbraak van Afrikaanse varkenspest wordt vastgesteld in een varkensbedrijf op het Belgische grondgebied - wat dus niet het geval is maar wel een risico - worden maatregelen genomen om die uitbraak zo snel mogelijk te isoleren om verspreiding van de ziekte te verhinderen en het virus uit te roeien. Het FAVV neemt dan een hele serie maatregelen. Zo wordt in dat geval een nationale standstill afgekondigd. Gedurende ten hoogste 72 uur zijn dan alle verplaatsingen van varkens verboden, met uitzondering van het rechtstreekse vervoer naar een slachthuis.
Daarnaast volgt het afbakenen van een zone van 500 m rond de uitbraak, een beschermingszone van 3 km en een toezichtszone van 10 km. Binnen de 500 m zone worden alle dieren van gevoelige soorten geruimd, en worden producten van de dieren vernietigd. De FAVV zal een epidemiologisch onderzoek uitvoeren om de oorsprong van de besmetting en de eventuele verspreidingswegen te kunnen achterhalen (contactbedrijven). De contactbedrijven zullen beperkende maatregelen opgelegd krijgen. De FAVV stelt bij een uitbraak op een bedrijf ook bioveiligheidsmaatregelen in heel het land in.
