Landbouwomzet daalt over bijna hele linie; rendabiliteit onder druk
Boerenbond verwacht dat de omzet van de Vlaamse land- en tuinbouw in 2018 uitkomt op €5,2 miljard. Daarmee komt de omzet 6% onder het niveau van 2017 en 5% onder het vijfjarige gemiddelde (2013-2017). Opvallend is dat de rentabiliteit in nagenoeg alle sectoren krimpt. Boerenbond stelt dan ook dat de prijs die de boer ontvangt voor zijn producten te laag is, en bovendien onderhevig aan sterke schommelingen.
In het donderdag verschenen rapport ‘Jaarresultaten land- en tuinbouw 2018’ evalueert Boerenbond het productiejaar en maakt het een raming van de jaarresultaten. De omzet daalt volgens de raming in zowel de plantaardige (- 5,8%) als in de dierlijke sectoren (- 5,7%). De directe kosten voor boeren stijgen met 2% in 2018. De grootste kostenposten voor de boer zijn veevoeders (+9%) en energie (+3,5%). De rentabiliteit krimpt in nagenoeg alle sectoren, met bijzonder afgetekende verslechtering voor de vleesveesector. Het gestaag dalen van het verbruik van vers rundsvlees - 20 % in de voorbije 8 jaar - speelt de sector parten.
“Uitgerekend in de Week van de Fair Trade willen we onderstrepen dat er actie en beleid nodig zijn om een strategische markt als voedsel te corrigeren en om faire prijzen voor boer en consument te hebben”, zegt Sonja De Becker, voorzitter van Boerenbond. “Dit is niet iets wat de boer alleen kan oplossen, maar het is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van beleid, aankopers en retailers, consumenten en boer en tuinders zelf.” Ze pleit voor specifieke maatregelen zoals betere marktbescherming, marktcorrectie en marktversterkende maatregelen.
Beter loon naar werk voor de boer is volgens Boerenbond ook een garantie op de verdere verduurzaming. Tegenwoordig werken boeren en tuinders in een meer verstedelijkte context en zijn er steeds meer bijkomende verwachtingen op vlak van bijvoorbeeld milieu, natuur en landschap. De Vlaamse land- en tuinbouwproducten hebben per eenheid product een milieu-impact die tot de laagste in de wereld behoort. “Maar we kunnen alleen blijvend vooruitgang boeken op voorwaarde dat de land- en tuinbouwers een correcte vergoeding krijgen voor de producten en diensten die ze leveren.”
Prijzen zuivel en varkensvlees onder druk
De prijzen voor vooral varkensvlees en zuivel kwamen dit jaar onder druk te staan na een sterke remonte vorig jaar. DeIn de varkenssector steeg de geproduceerde hoeveelheid varkensvlees met 4,2% in antwoord op de goede prijsvorming in 2017, als gevolg van een gedaald Europees aanbod en een behoorlijke export. Deze trend laat zich doorheen Europa voelen. Door relatief hoge varkensprijzen in 2017 liep de export minder hard. Om weer concurrerend te worden zijn prijzen gedaald, en de omzet komt dit jaar op min 15% uit.
De geproduceerde hoeveelheden melk stegen met 4,6%. Niet alleen in België trekken de melkleveringen terug aan, maar ook wereldwijd stijgt de melkproductie. Melk kende zo een prijsdaling met 9,5% in hoofdzaak ten gevolge gedaalde boterprijzen eind 2017 en gedaalde melkpoederprijzen begin 2018. Door de substantiële prijsdaling daalde de omzet van de Vlaamse melkveesector globaal met 5%.
omzetstijging bij rund- en kalfsvlees (+2,9%) is uitsluitend toe te wijzen aan de prijsstijging voor reforme melkkoeien ten gevolge een toegenomen vraag op de exportmarkten. Maar de omzet kwaliteitsrundvlees staat verder onder druk. Het aantal geslachte stieren daalt met -4%. De zwakke prijsvorming voor kwaliteitsrundvlees heeft te maken met de moeilijke valorisatie van de betere rundvleesdelen van het kwaliteitsvee, het witblauw ras. Het vleesschandaal rond de Veviba-groep verstoorde ook het handelscircuit.
De braadkippensector weet zijn omzetgroei van de voorbije jaren verder te zetten uit een combinatie van stijgende productie (1,2%) en stijgende prijzen (2,3%) wat resulteert in een globale omzetstijging van 3,5%. De leghennensector verteert nog de gevolgen van de fipronilfraude. Het aanbod is sinds het voorjaar genormaliseerd. Vanaf augustus 2018 zal de productie ruimschoots groter uitvallen tegenover dezelfde periode 2017 toen door de opgelegde maatregelen het aanbod fors daalde. Globaal mag voor 2018 uitgegaan worden van een productie die zo’n 5% hoger zal liggen. De prijs ligt 6,8% hoger. Globaal wordt een omzetstijging met 12% verwacht tegenover 2017.
Graanomzet stijgt, aardappelomzet daalt
De oorzaak voor de omzetdaling in de plantaardige sectoren ligt in de vooral door de extreme droogde en hitte gedaalde productievolumes. De omzet met akkerbouwgewassen daalde gemiddeld 2,7%, maar het beeld is niet voor alle gewassen gelijk. De graanoogst valt zo’n 17% lager uit. Op wereldvlak blijft de productie achter bij het verbruik. Het is geleden van 2012 dat een dergelijke situatie zich nog voordeed. Internationale graanprijzen klimmen dan ook naar hogere niveaus. De graanprijzen worden zo’n 30% hoger verwacht, waardoor omzet toch met 10 % stijgt.
De productie van consumptieaardappelen zal 36% lager zal uitvallen tegenover 2017. Enerzijds kent de opbrengst een aanzienlijke terugval (- 32%). Maar ook het areaal is gedaald (- 6,2%) na een stijging met 20% in enkele jaren tijd. De prijzen op de vrije markt zijn gestegen tot het drievoudige van 2017. In Vlaanderen wordt de laatste jaren ongeveer 40% van de aardappelen op de vrije markt verhandeld, de rest onder contract. Maar dit jaar zal het het volume vrije aardappelen beduidend lager zal liggen doordat vrije aardappelen worden aangewend om aan contractuele verplichtingen te kunnen voldoen. Daardoor zal de omzet zich op hetzelfde niveau als 2017 bevinden.
Slachting in groenteteelt
Bij groente was sprake van een daling van 11,6%. Geen enkele in de open lucht geteelde groente ontsnapte aan de droogte, aldus Boerenbond. De totale productie die via de veilingen verhandeld wordt daalde met 6%. In combinatie met een aanzienlijk prijsdaling voor prei, die een substantieel aandeel heeft in de groentekorf, daalt de globale omzet in dit segment met 19 %.
Droogte raakt ook fruit
Ook de fruitsector ondervond de gevolgen van de droogte en hitte. De perenoogst valt 6 % lager uit dan het vijfjarig gemiddelde. De appeloogst tekent een daling met 5% op tegenover het vijfjarig gemiddelde. Van de oogst 2017 werden 60 % minder appelen gecommercialiseerd, terug te voeren tot de gevolgen van de late voorjaarsvorst aan beduidend hogere prijzen (+77%). Er werden wel meer peren gecommercialiseerde aan iets hogere prijzen. Globaal daalt de omzet in de fruitsector met 8,5 %, zo goed als volledig toe te schrijven aan appelen.
