Startpagina Veeteelt

“4.000 gezonde varkens doden? Pak eerst de everzwijnen aan!”

Geconfronteerd met de dreiging, organiseert André Magerotte zich om zo goed mogelijk zijn varkens, die in open lucht worden gehouden, te beschermen tegen de Afrikaanse varkenspest. De veehouder vraagt zich echter ook af wat de efficiëntie is van de genomen maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan.

Leestijd : 6 min

D e beenhouwerij van Magerotte is in Nassogne een vertrouwd beeld, want ze werd begin de jaren 1900 opgericht en gaat van generatie op generatie over. Aan het hoofd vinden we vandaag André terug. Hij is de kleinzoon van de stichter en tevens kweker van varkens in open lucht.

André werd door zijn broer vergezeld toen ze de varkenshouderij in 1998 opstarten. Dit dezen ze omdat de kwaliteit van de beschikbare varkenskarkassen op de markt voor hen niet meer volstond. Zij willen immers de beste kwaliteit in hun slagerij aanbieden. De twee mannen legden zich toe op het vetmesten van varkens in open lucht. Zelfs zeggen ze dat ze de eersten waren om deze activiteit te ‘herlanceren’ in België.

Momenteel telt de boerderij ongeveer 380 varkens die een kruising zijn tussen Duroc en Landrace. Zij komen van bij de fokker Luc Lefèvre uit Dorinne (Yvoir). De selectie heeft zich altijd op twee criteria gebaseerd: de vleeskwaliteit en de weerbaarheid van de biggen. Want deze leven toch buiten op de weide vanaf hun geboorte. Eens gespeend worden de biggen verdeeld in groepen van 25. Iedere groep beschikt over een weide van ongeveer 1 ha en een hok waar ze vrij kunnen binnen en buiten lopen.

Aan het einde van het afmesten worden de dieren geslacht bij ‘Porc Qualité Ardennes’ in Malmedy. Vervolgens worden ze versneden en verwerkt in het slagerij-atelier van ‘Maison Magerotte’. Het geheel van de productie wordt afgezet via de familiale beenhouwerij. De onderneming kan de gevolgen van de Afrikaanse varkenspest (AVP) best gaan voelen aangezien ze op een kleine 50 km zitten van het ‘besmet gebied’.

Landbouwleven: André, hoe beschermt u de varkens tegen de risico’s van de Afrikaanse varkenspest?

Binnen de drie dagen na het ontdekken van het AVP-virus heb ik al de afsluitingen rondom de weides waar de varkens lopen versterkt. Een dubbele afsluiting was reeds voorzien, nu is daar een derde gordel omheen gekomen. Waar de weide grenst aan het bos is een vierde afspanning bijgekomen.

Bovendien gaat het om een elektrische schrikdraad om ongewenste indringers zoals everzwijnen op afstand te houden. De varkens komen zelf niet zo dicht bij de afsluiting waardoor contact met wilde dieren sowieso niet snel gebeurt.

Tot voor kort controleerde ik wekelijks de afsluitingen, dit is nu een dagelijkse taak geworden. De hekkens bleven soms open staan bij de doorgang naar de weiden. Dit is nu verleden tijd en ze worden systematisch direct terug gesloten na gepasseerd te zijn. Bezoeken met geïnteresseerden aan de weide zijn nu simpelweg afgeschaft en borden herhalen aan wandelaars de boodschap dat de toegang tot de weides verboden is.

De weide waar de varkens verblijven, is afgescheiden van het bos door een viervoudige omheining om ieder risico op contact tussen de varkens en everzwijnen te vermijden.
De weide waar de varkens verblijven, is afgescheiden van het bos door een viervoudige omheining om ieder risico op contact tussen de varkens en everzwijnen te vermijden. - JV

Echter, dit lijkt u maar gedeeltelijk gerust te stellen,… Waarom isoleert u uw dieren niet?

Een hert dat in uitwerpselen van everzwijnen is gestapt, kan bijvoorbeeld heel gemakkelijk het virus overdragen. Ze springt over de afsluitingen en kan zo voor besmetting van mijn varkens zorgen. Maar dit kan ik enkel vrezen, dit kan ik niet beheersen!

Mijn dieren isoleren van de buitenwereld is geen mogelijkheid. Enerzijds past het niet in mijn filosofie, anderzijds beschik ik niet over de nodige infrastructuur.

Om verspreiding van het virus tegen te gaan hebben de overheden beslist om 4.000 gezonde varkens te doden. Een noodzaak?

Niet alleen is deze maatregel inefficiënt, ze is ook totaal absurd. 4.000 gezonde dieren doden heeft geen enkele zin als we de bron van het probleem niet aanpakken, namelijk het overschot aan everzwijnen. Wij kaarten reeds jaren dit probleem aan, maar de maatregelen die de Waalse overheid ondernam zijn ruim onvoldoende.

Waarom dan overgaan tot dergelijk ‘afslachten’?

Volgens mij is er geen twijfel en is minister Ducarme onder druk gezet door de Vlaamse varkensindustrie. Zij vertegenwoordigen 95% van de na tionale varkenspopulatie en willen hun commerciële partnerschappen gerust stellen. Sommigen zijn gewoonweg hypocriet zoals China, … Zij weigeren onze gezonde varkens te kopen, waar zij zelf varkens hebben die gecontamineerd zijn met de Afrikaanse varkenspest.

Volstaat dit? Ik twijfel er sterk aan en ik denk dat we er beter aan doen om andere klanten te zoeken. Waarom niet proberen om onze banden met Rusland te vernieuwen?

Ter hoogte van de dubbele afsluiting, herinnert een bord eraan dat het verboden is om de wei te betreden.
Ter hoogte van de dubbele afsluiting, herinnert een bord eraan dat het verboden is om de wei te betreden. - JV

Er wordt gesproken van een zekere ‘traagheid’ in het nemen van beschermingsmaatregelen,…

Bij deze zaak, speelt de tijd in ons nadeel. Wees logisch: als de everzwijnen drager zijn van het virus, moeten ze zo snel mogelijk uit de betrokken zone verwijderd worden en verhinderd worden dat ze zich verder verspreiden.

Tsjechië heeft zelf een epidemie van Afrikaanse varkenspest meegemaakt en wordt veelvuldig genoemd als voorbeeld. Hierom inspireert België zich op Tsjechië. Maatregelen die hier genomen werden lieten toe om het virus te verwijderen. Maar de Tsjechen waren veel sneller!

Bij ons werd het eerste besmette everzwijn midden september gevonden, en de zone is nog steeds niet afgeslo ten met een omheining. Iedere week die voorbij gaat, verhoogt het risico op verspreiding van de dieren. Wat gaan we doen als ze de zone verlaten door een tekort aan voedsel of als ze de grens over steken? Ik denk niet dat onze ministers de ernst van de situatie goed inschatten.

De volledige zone afbakenen met een omheining, betekent een immense uitgave.

Wat kost het minst? Miljoenen varkens afslachten als de ziekte zich verder verspreidt, kost ook geld. Hierbij komt dan nog de compensatie van de betrokken veehouders.

Echter, vragen we niet de omheining van de 63.000 ha die de ‘beschermingszone’ vormt, maar wel minimaal het gebied waar de besmette kadavers zijn gevonden.

Hebben de jagers een verantwoordelijkheid bij de gehele situatie?

Alle jagers bereiken momenteel hun ‘everzwijnquota’. Maar ze zouden er nog veel meer moeten doden. Afgelopen seizoen werd de jacht met twee maanden verlengd, in januari en februari, maar zonder groot resultaat. Voor de jagers was de campagne toen reeds voorbij.

Bovendien zijn de zeugen uiterst vruchtbaar. Iedere zeug kan makkelijk 7 of 8 biggen voortbrengen. Ze overleven allemaal, omdat de winters niet streng genoeg zijn. Ik zie maar één enkele oplossing: de Waalse administratie moet de jachtquota verhogen.

Anderzijds verhogen sommige jachtpraktijken de sanitaire risico’s. Het voederen bijvoorbeeld, bevordert het samen komen van de zwijnen en het mogelijks uitwisselen van ziekten of dit nu de Afrikaanse varkenspest is of iets anders.

En wat moeten we zeggen van de illegale import van everzwijnen?

Ondanks de beschermingsmaatregelen die op de boerderij genomen zijn, ben ik er niet gerust op dat het virus ons toch nog kan bereiken , getuigt André
Magerotte.
Ondanks de beschermingsmaatregelen die op de boerderij genomen zijn, ben ik er niet gerust op dat het virus ons toch nog kan bereiken , getuigt André Magerotte. - JV

Wat wilt u hiermee zeggen?

Het is geweten dat jagers illegaal dieren uit Oost-Europa hebben geïmporteerd om het aantal geschoten dieren, hun jachttrofee, te verhogen. Helaas durft niemand te getuigen of zijn er geen tastbare bewijzen.

Wat dit betreft zijn er DNA-analyses bezig om de precieze oorsprong van de besmette zwijnen te vinden.

Tot voor kort liet Frankrijk de import van zwijnen uit het Oosten toe. Als de analyses uitwijzen dat de everzwijnen maar in beperkte mate ‘vreemd bloed’ hebben, kunnen de jagers hun stelling bevestigen dat het om enkele individuen gaat, een kruising van Oost-Europese en Franse varkens die vervolgens naar Wallonië zijn gemigreerd. Mogelijks is dit geen foute verklaring.

Maar als de analyses bewijzen dat de teruggevonden kadavers genetisch gezien zeer ver van de Waalse everzwijnen liggen, kunnen we het bewijs niet langer ontkennen.

In de betrokken zone, kan de varkenshouderij zich maar 1 à 2 jaar na het uitroeien van het virus hernemen. Wat moet er van de fokkers voortkomen?

Psychologisch moet het een moeilijke situatie zijn om mee te leven. De dieren die men geselecteerd en opgekweekt heeft op zo’n manier zien vertrekken, waar ze gezond zijn, moet een trauma zijn. Onder de betrokken landbouwers zijn er die enkel varkens houden voor hun eigen ‘persoonlijk varkensvleesverbruik’ of om hun aciviteiten te diversifiëren. Deze laatste verlaten misschien definitief de varkenskweek om zich op een andere activiteit te richten, denk ik.

Maar voor wie de varkenshouderij, hun voornaamste beroepsactiviteit is, komen er sombere maanden aan…

Commercieel gezien, kan gans de sector eronder lijden?

Ik constateer dat wegens het sluiten van bepaalde afzetmarkten de voorraden toenemen en dat er reeds impressionante promoties door supermarkten worden gevoerd voor varkensvlees.

Van mijn kant, heb ik het geluk om de varkenskarkassen in mijn eigen beenhouwerij te verwerken en de verkoopprijs te bepalen in functie van mijn productiekost. Ik voel de onrust dus niet die deze zaak veroorzaakt op de internationale markten. Maar als het virus mijn varkens komt besmetten, brengt dat mijn beenhouwerij tevens in gevaar. Ook al verkoop ik er Angus en Belgisch witblauw rundsvlees.

Op nationale schaal, ben ik zeer ver van gerustgesteld. De varkenssector gaat momenteel een sombere fase door met dalende prijzen. Het ontdekken van een haard van Afrikaanse varkenspest, zelfs al is het bij wilde everzwijnen, kan de zaken alleen maar doen verslechteren… Ik vrees dat talrijke veehouders geconfronteerd gaan worden met rendabiliteitsproblemen in een zeer nabije toekomst. Als ze er nu al niet zijn.

Naar JV

Lees ook in Veeteelt

Meer artikelen bekijken