Startpagina Melkvee

Comfort voor koe en kaas

Je komt niet elke dag een melkveebedrijf tegen met drie melkkoeltanks. De fors uit de kluiten gewassen kaasmakerij ‘De Moerenaar’ van de familie Dewicke zit daar uiteraard voor veel tussen. De nieuwe stal werd er naadloos met de oude stal geïntegreerd, met melkrobots, en een bijzondere aandacht voor koeverkeer en koecomfort.

Leestijd : 6 min

Lieven en Tine Dewicke-Denoo namen in 1984 de boerderij die ze nu leiden over. Het aantal koeien was beperkt, waardoor Tine besluit een cursus te volgen om boter, rijstpap en chocomousse te maken. Stap voor stap breidden ze uit naar 40 koeien. Sinds 1991 maakt Tine ook kaas. Wat later werd een potstal voor 50 koeien gebouwd. Melken gebeurde sinds 1995 in een visgraat 2 x 5, die wat later werd uitgebreid tot een 2 x 7. Door het groeiende aantal koeien werden het vee in een hoog- en laagproductieve groep gesplitst.

Lieven en Tine Dewicke-Denoo samen met de kleindochters Rachel en Lucie Dewicke.
Lieven en Tine Dewicke-Denoo samen met de kleindochters Rachel en Lucie Dewicke.

Kaasmakerij

Het gezinsbedrijf werd in die tijd een echt familiebedrijf. De drie kinderen Brecht, Ward en Thijs hielpen al opgroeiend mee op het bedrijf. En ook vandaag zijn ze actief op het bedrijf. Brecht verzorgt samen met vader Lieven de koeien. Ward neemt vooral een akkerbouwgedeelte voor zijn rekening. Tine doet de hoevewinkel, begeleidt groepsbezoeken en zal ook de werking van het nog te ontwikkelen museum op de boerderij voor haar haar rekening nemen.

Via deze gang tussen de twee melkrobots kunnen de koeien uit de oude stal naar 
de nieuwe stal om gemolken te worden.
Via deze gang tussen de twee melkrobots kunnen de koeien uit de oude stal naar de nieuwe stal om gemolken te worden.

Jongste zoon Thijs besloot zich samen met zijn vriendin Lien Dezeure volop op de kaasverwerking te storten. In 2015 werd beslist een nieuwe kaasmakerij te bouwen. Om de vergunning van de kaasmakerij te verkrijgen moest de familie Dewicke erin slagen de helft van de verwerkte melk uit eigen stal te halen. Jaarlijks verwerkt de kaasmakerij maar liefst 2 miljoen liter. Met de nieuwe melkstal voor 120 koeien (momenteel 110 koeien) kan dat gegarandeerd worden. De koeien geven gemiddeld 31-32 liter per dag (rollend jaargemid delde van 9.300 l), met gemiddeld 4,2 % vet en 3,7 % eiwit. “Nog belangrijker dan de gehaltes letten we in het voeder dat de smaak niet beïnvloed wordt”, vertelt Lieven. Vandaag wordt de helft van de melk bijgekocht, waarvan een flink deel geitenmelk. De kaasmakerij verklaart waarom de drie koeltanken niet in de stal staan, maar een eind verderop richting de kaasmakerij. De oude koeltank kreeg een tweede leven als buffertank; in de derde tank bevindt zich aangekochte melk.

Koeien kunnen zowel rechtdoor (uit de oude stal) als zijdelings (nieuwe stal) in de melkrobot. De vloer rond de melkrobots bestaat voor een deel uit rubberelementen.
Koeien kunnen zowel rechtdoor (uit de oude stal) als zijdelings (nieuwe stal) in de melkrobot. De vloer rond de melkrobots bestaat voor een deel uit rubberelementen.

Vooral de service

De nieuwe 5-rijige ligboxenstal werd gekoppeld aan de oude potstal. In het midden bevinden zich de twee melkrobots. De melk passeert via de platenkoeler, waarbij de tegenstroom bestaat uit ijswater afkomstig van de ijsaccumulator. De melk komt zo op een temperatuur van 7°C de koeltank binnen, en koelt daar dan verder tot 2,5°C. Die ijsaccumulator en melkrobots werden geleverd door Fullwood Packo. Fullwood maakt volgens verdeler Bert Rommelaere van Rommelaere nv al 23 jaar melkrobots. Twee jaar geleden stelde Fullwood de nieuwste telg voor, de M2erlin. Centraal is daarbij de elektrische arm; de vorige werkte pneumatisch. “Dat zorgt ervoor dat de energiekost €600 per jaar lager is in vergelijking met zijn voorganger. De elektrische arm is ook precieser, heeft minder onderhoud nodig en is ook heel wat stiller”, wist Rommelaere.

Al was voor melkveehouder Lieven vooral de service na verkoop doorslaggevend. “Ik vond de keuze van de melkrobot de moeilijkste om te maken. Twee maanden voor de eerste koeien in de stal kwamen, had ik nog geen keuze gemaakt. De service van de verdeler heeft voor mij het verschil gemaakt. Ik zeg vaak, ik heb geen Fullwood gekocht, maar een Rommelaere”, legt Lieven uit. De melkrobot is ook uitgerust met een sproeikop om de koeien achteraf te sprayen. Bijzonder bij Fullwood Packo is dat er niet veel met onderhoudscontracten voor de robots gewerkt wordt; boeren kiezen na een eerste jaar ‘opleiding’ er vaak voor om zelf het onderhoud voor hun rekening nemen.

De oude potstal biedt plaats nu plaats aan een ruime strobox.
De oude potstal biedt plaats nu plaats aan een ruime strobox.

Vrij koeverkeer

Lieven Dewicke koos uitdrukkelijk voor vrij koeverkeer. “Bij gestuurd koeverkeer kunnen de ‘baasmakers’ onder de koeien zich ook naar voor drummen, waarbij de niet-dominante koeien ook als laatste gemolken raken”, argumenteert Lieven.

In de oude stal zaten de koeien op stro. Lieven is nog altijd te spreken over die keuze, alleen zag hij de combinatie met een robot als niet zo ideaal. “Een strobox is erg comfortabel, maar vraagt veel stro en moet groot zijn. Elke dag haalde ik bovendien het stro vooraan aan de voederhekkens weg zodat ze proper bleven.”

In Veurne bouwde de familie Dewicke deze stal voor 120 melkkoeien. Twee brede lichtstraten zorgen voor de lichtinval. Een L-vormige voedergang voorziet voldoende vreetplaatsen.
In Veurne bouwde de familie Dewicke deze stal voor 120 melkkoeien. Twee brede lichtstraten zorgen voor de lichtinval. Een L-vormige voedergang voorziet voldoende vreetplaatsen.

Melkrobot als selectiepoort

In de nieuwe situatie kunnen koeien uit de strobox (oude stal) tussen de twee melkrobots door lopen om zich daar te laten melken. “Koeien die uit de strobox komen, krijgen via het selectiehek altijd voorrang op koeien uit de nieuwe stal”, zo toont Lieven. Het hekwerk aan de melkrobots is vrij eenvoudig en compact kunnen gehouden worden, doordat de melkrobots ook fungeren als selectiepoort. Koeien kunnen de melkrobot in via zowel een rechte als zijdelingse inloop en ze kunnen ook de melkrobot verlaten via de voorzijde (wegklappende krachtvoerbox) of zijkant, wat bij Fullwood ‘Twin Exit’ heet.

De driehoekboxen in combinatie met de golfschoftboom zorgen ervoor dat de koe mooi in de boxen liggen.
De driehoekboxen in combinatie met de golfschoftboom zorgen ervoor dat de koe mooi in de boxen liggen.

Rubber in de rooster

Van aan de melkrobot kunnen koeien dus weer de nieuwe stal in, of de strobox in de oude stal. “15 tot 20 koeien mogen van mij altijd op stro. Het gaat dan om oudere koeien of zorgkoeien. In het seizoen kunnen deze ook op de weide.” Opvallend aan de roostervloer in de ruime omgeving van de melkrobots zijn de rubberen ‘inserts.’ Het gaat om de Eco-vloer van Anders Beton. “Aan de melkrobots is er veel passage en wordt er kort gedraaid. Het is ook de plek waar koeien sociale interacties aangaan en waar er het meest gesprongen wordt”, zo verklaart Luc Van Lierop van Anders Beton. In de rubberen inserts zitten geen ammoniakemissiewerende kleppen, daar dit niet vereist was. Volgens Van Lierop is het comfort voor koeien wanneer er rubber in de vloer verwerkt zit groot. Hij wees erop dat de plaatsen aan het voederhek waar er rubber in de roostvloer zat, duidelijk vaker bezet werden dan elders.

De ijsaccumulator zorgt ervoor dat de melk uit de melkrobots snel afkoelt.
De ijsaccumulator zorgt ervoor dat de melk uit de melkrobots snel afkoelt.

Strooisel van paprika en tomaat

Een onderdeel waaraan bij nieuwbouw boeren traditioneel veel aandacht besteden, is het soort ligbox. Dat was bij Lieven en Tine niet anders. De keuze viel op diepstrooiselboxen. Het strooisel verandert om de week: de ene week gaat het om een mengeling van gehakselde drooggeperste gewasresten uit de paprika- en tomatenteelt; de andere week om zogenaamde green bedding : de dikke fractie na mestscheiding. Het scheiden van de dikke mest gebeurt op het bedrijf door een loonwerker in één keer. De dikke fractie werd in een loods opgeslagen, platgeduwd, vastgereden en met plastic bedekt. Op die manier wordt broei voorkomen.

Zoon Thys Dewicke maakt samen met zijn vriendin Lien Dezeure de kazen van ‘De Moerenaar.’ Alle melk op het bedrijf wordt hiervoor gebruikt.
Zoon Thys Dewicke maakt samen met zijn vriendin Lien Dezeure de kazen van ‘De Moerenaar.’ Alle melk op het bedrijf wordt hiervoor gebruikt.

Het strooisel van de reststromen uit de paprika- en tomatenteelt bevalt. Het materiaal bestaat uit veel organischestof en blijft volgens Lieven goed liggen. Het geeft erg veel comfort voor de dieren. Er zijn echter ook aandachtspunten. “Het is niet goedkoop en de lengte van de gehakselde stukjes mag wat korter zijn. Stukjes van 4-5 cm lopen het risico om de mestinjecteur te verstoppen”, legt Lieven uit. Zand is ook overwogen, maar vraagt volgens Lieven een mestschuif. Nu houdt een Lely-mestrobot de roosters proper.

Een rietveld met geforceerde beluchting verwerkt het afvalwater uit de kaasmakerij op een compacte oppervlakte.
Een rietveld met geforceerde beluchting verwerkt het afvalwater uit de kaasmakerij op een compacte oppervlakte.

Driehoekboxen

De koeien worden tweemaal daags gevoederd, of ten minste drie keer in twee dagen. Een nieuwe Lely voerrobot schuift vanaf nu op gezette tijdstippen het voeder aan. “Ik wilde vermijden dat het voeder van de koeien minder aangeschoven wordt als ik de zondagnamiddag eens weg ben.” De roosters hebben een antislipprofiel. Het betonwerk aan de ligboxen heeft afgeronde hoeken. Er bevindt zich weinig mest in de ligboxen. En daar zou het ijzerwerk in de ligboxen voor iets tussenzitten. “Het gaat om zogenaamde driehoekboxen”, zo legt Jan van der Vegte uit, die de boxen op voorstel van Distrifarm haalde bij Van de Berg uit Mastenbroek (tegen Zwolle, NL). Het is geen zwevende box; twee verticale buizen steunen de boxafscheiding.

De mestrobot houd de roosters proper. De ligboxen hebben afgeronde randen.
De mestrobot houd de roosters proper. De ligboxen hebben afgeronde randen.

“Die verticale koebuizen zorgen voor een betere koesturing, onafhankelijk van het niveau van strooisel in de boxen”, aldus Van de Berg. De golfschoftboom vooraan in de box zorgt ervoor dat de koeien mooi in het midden van de box stappen en dus ook midden in de boxen gaan liggen. Ze biedt ook voldoende ruimte voor de koe bij het opstaan en gaan liggen. De kniekering maakt dat de koeien mooi achterin in de boxen liggen, en dat er geen mest in de ligboxen valt. De boxen zijn 1,15 m breed en 2,5 meter lang. De boxen tegen de stalmuur zijn 2,8 meter lang. “Dat wat het comfortabelste is moet je hebben”, besluit Lieven, “en de koeien liggen mooi in hun boxen; het draait goed zoals het is.”

IDC

Lees ook in Melkvee

MilkBE lanceert nieuw duurzaamheidscharter

Melkvee MilkBE heeft een nieuw Duurzaamheidscharter. Met engagementen van zowel landbouworganisaties als zuivelindustrie zal MilkBE een verdere verduurzaming van de melkveehouderij stimuleren en wil het zo deel van de klimaatoplossing zijn.
Meer artikelen bekijken