Victor Joskin blikt terug op vijf decennia van werk, innovatie en succes

Het jaar 2018 is geen jaar zoals de anderen voor de firma Joskin, want het wordt opgemerkt door het vijftigjarig bestaan. We hebben het hier over vijf decennia waarbinnen de onderneming opklom om de grootste Belgische fabrikant van landbouwmachines te worden.

Victor Joskin, stichter van de groep én nog steeds aan het roer, opende voor ons zijn deuren en nam ons mee door vijftig jaar geschiedenis volgens een opmerkelijke rode draad. Wij hadden hem vooraf gevraagd om vijf machines te selecteren, of één per decennia, om hiermee de impact op de geschiedenis en de ontwikkeling van de onderneming na te gaan.

1968-1977: Fendt Farmer 3S tractor

In 1968 startte het professionele parcours van Victor Joskin. Als landbouwerszoon beëindigt hij dat jaar zijn militaire dienstplicht. De familieboerderij in Soumagne omvat 14 ha en beschikt maar over weinig landbouwmateriaal. De tractor die aanwezig was betrof een Fendt van 15 pk. Victor Joskin wou de fakkel van vader overnemen en begreep onmiddellijk de noodzaak om in materiaal te investeren. Hij gaf zich ook snel rekenschap van het feit dat de onderneming te klein was om zijn machines op af te schrijven, dus ging hij ook werken voor andere boeren. Hier werd de start gegeven van het landbouwloonwerk.

De eerste tractor die hij kocht was een Fendt Farmer 3S, een merk waaraan hij nog steeds trouw is. Vandaag is hij nog steeds een lokaal verkooppunt voor dit Duits merk. De Farmer 3S was een modern en krachtig model voor die tijd. Deze beschikte over een watergekoelde viercilindermotor met een vermogen van 50 pk. Ook voor het bestuurderscomfort was er toen al aandacht. Dit uitte zich via een geveerde vooras en een bestuurdersstoel die instelbaar is volgens het gewicht en de taille van de bestuurder.

Victor Joskin heeft talrijke uren op deze tractor doorgebracht. Deze tractor bracht de mechanisatie op zijn landbouwbedrijf op gang. Dit is ook de reden waarom hij voor deze machine heeft gekozen om het eerste decennia van zijn onderneming te illustreren. Het was echter geen makkelijke keuze om de eerste machine te selecteren, want ook andere machines waren toen al nodig om de onderneming op te starten. Wat bleek de eerste machine te zijn om achter deze tractor te hangen, … , een drijfmesttank. Deze werd gebouwd door de ‘Ateliers Bottin’. De volgende aangekochte machine was een cirkelmaaier van Fahr, één van de eerst verkochte in België. Deze eerste machines lieten toe om de loonwerkactiviteit snel te doen groeien. Nieuwe klanten werden hierdoor verwelkomd en de bewerkte oppervlakte groeide. De drijfmesttank en cirkelmaaier vertegenwoordigde toendertijd nieuwe werktechnieken in de landbouw. De drijfmesttank stond toen trouwens nog in zijn kinderschoenen qua ontwikkeling en bood nieuwe perspectieven om drijfmest afkomstig van de veeteelt te valoriseren. Ook de cirkelmaaier was toen een goede aankoop. Dit liet toe om het gras proper en aan een hogere snelheid te maaien dan de vingermaaibalk waarmee de concurrenten waren uitgerust. “Deze twee werktuigen hebben echt mijn onderneming pijlsnel doen groeien”, analyseert meneer Joskin. Dit feit heeft toegelaten om ander materiaal aan te schaffen en het aanbod voor de landbouwers verder te diversifiëren. Er werd toen ook begonnen met het hakselen van maïs. Dit was eerst met éénrijïge gedragen Kemper hakselaars, dan met tweerijïge getrokken machines van Gehl om uit te komen bij zelfrijders van Pro-Mill en Hesston.

Ook al floreerde de landbouwonderneming, toch werd meneer Joskin geconfronteerd met een probleem: de na-verkoopservice bij de agentschappen liet te wensen over. Vooral de voorraad wisselstukken was veel te beperkt. Victor Joskin is een man van de praktijk, maar ontpopte zich ook al tot zakenman. Hij beseft zeer goed dat voor een goed resultaat van de onderneming de tijd dat materiaal stil staat zo kort mogelijk moet zijn. Hierop besliste hij om zelf een voorraad wisselstukken aan te leggen. Zo kon hij zichzelf snel behelpen als een machine een panne had. Victor zijn stock was ruimer dan deze van lokale landbouwagentschappen. Zij stuurden zelfs hun klanten door naar Victor Joskin.

De aankoop van wisselstukken nam alsmaar grotere proporties aan en Victor Joskin startte zelf een atelier op om landbouwmateriaal te herstellen naast zijn landbouwloonwerk. Ook deze werkplaats kende een groeiend succes en liet toe aan Joskin om een ‘naam’ te maken in de regio. Logisch gevolg aan deze activiteit was de beslissing om ook nieuw materiaal te gaan verkopen. Er werd begonnen door met Fendt samen te werken en hier concessiehouder voor te worden. In functie van de vraag van klanten werd er materiaal verkocht.

In 1972 betrok Victor Joskin een nieuwe en grotere loods in Soumagne. Wat betreft het landbouwloonwerk, bleven de activiteiten zich ontwikkelen en diversifiëren, meer bepaald door ook pakken te persen. “Er was simpelweg vraag van klanten hiernaar. Ik moest dus een pers kopen, maar kende eigenlijk niet veel van pakkenpersen en wist niet goed welk materiaal te kiezen. Ik ben hierop naar het landbouwsalon in Brussel gegaan met een eenvoudig idee in mijn hoofd: ik koop het merk dat de meeste balenpersen op zijn stand toont. Volgens mij zou dit een teken zijn van een ernstige en gespecialiseerde fabrikant. Op deze manier heb ik mijn eerste balenpersen gekocht van het merk Welger. We hebben toen met vier combinaties gereden, bestaande uit een Fendt tractor en Welger pers met balenverzamelaar. Hiermee konden we tot 20.000 kleine pakken per dag maken”, herinnert meneer Joskin zich.

Deze loonwerkactiviteit ligt dan weer aan de basis van een ander facet van de onderneming: invoer van landbouwmachines. Kleine balen vergden veel verhandelingswerk én de loonkost begon een rol te spelen. “Veel klanten begonnen over deze situatie te klagen en hierom ben ik oplossingen beginnen zoeken. In 1974 startte ik dan met de invoer van balenladers van het Duitse Ravenna. Vervolgens importeerde ik Landsberg opraapwagens.

Twee andere machines lieten mij toe om naam te maken in Wallonië en ook een beetje in Vlaanderen. Enerzijds waren het balenverzamelwagens van Omas, die toelieten om het verzamelen van kleine balen te mechaniseren. Anderzijds ging het om blokkensnijders van Strautmann. Deze laatste verkochten als warme broodjes. Dit materiaal heeft een kleine revolutie teweeg gebracht op de boerderijen: er werd van de riek naar de machine overgegaan bij het uitkuilen en voederen van vee”, legt meneer Joskin ons uit.

Het eerste decennia sluit af in 1977 toen het landbouwloonwerk gestopt werd. De andere activiteiten namen zo’n proporties aan dat het moeilijk werd om met loonwerk verder te gaan.

1978-1987:

eerste Joskin mestton

De eerste mestton gemaakt door Victor Joskin kwam in 1984 uit het atelier. Om te begrijpen waarom hij zelf machines is beginnen maken, moeten we naar 1982 kijken. In dit jaar kwam er een devaluatie met 8,5% van de Belgische frank. “Dat jaar verkocht ik op het landbouwsalon in Brussel voor een totaalbedrag van 20 miljoen Belgische frank aan materiaal, een enorm bedrag. Dit succes ging echter bitter smaken daar het hoofdzakelijk om geïmporteerde machines ging en de devaluatie van de Belgische frank een gat maakte in mijn financiële middelen. Op termijn was deze situatie niet houdbaar en moest er snel een oplossing komen.

Na bezinning kwam ik op een logische reflectie uit: ik koop materiaal aan in Belgische frank. Echter weigerde al mijn leveranciers dit. Uiteindelijk kwam ik tot een akkoord met een Belgische fabrikant waar ik materiaal voor mocht verkopen. Ongeveer 140 drijfmesttonnen verkocht ik van hem per jaar. Als gevolg van dit succes, verhoogde de fabrikant zijn tarief met 20 à 25%. Dit was opnieuw een zware klap voor mij, daar het onmogelijk was om deze prijsverhoging door te rekenen aan mijn klanten. Ik had opnieuw een bezinningsperiode nodig die me deed besluiten om mijn eigen machines te bouwen”.

In 1984 startte Victor Joskin met zijn eigen productieactiviteiten. In het begin ging het om tonnen die geassembleerd werden met componenten die bij verschillende leveranciers werden ingekocht, hoofdzakelijk Italiaanse. Deze praktijk duurde echter niet lang: er moesten te veel wijzigingen gebeuren aan de verschillende onderdelen. Hierop werd Victor Joskin overtuigd van één ding: we moeten standaardiseren. Dit leidmotief is nog steeds actueel binnen de Joskin groep in 2018. Standaardisatie laat toe om de productiekosten te drukken, klanten een inhoudelijke prijs én een snelle-efficiënte na-verkoopdienst te bieden. Zes maanden later kocht Victor Joskin zijn twee eerste machines voor de metaalbewerking: een plooibank en knipbank, snel gevolgd door ander gereedschap, zodat hij spoedig zijn eerste Joskin mestton kon bouwen.

De eerste mestton beschikte over een tank van 3.500 liter en een Battioni Pagani 6000 pomp. Een anti-terugslag-beveiliging richting pomp met een dubbele kogelkraan was voorzien. Net als een mechanisch bediende achterklep, een mangat van 500mm een vierkante wielas van 70 mm en een spoorbreedte van 1m70, mechanische remmen, mechanisch steunwiel. Zoals het in die periode de gewoonte was, werd de verspreiding van de mest verzekerd via een ketsplaat.

In 1987 stopte fabrikant Bottin zijn activiteiten. Victor Joskin besloot hierop om deze onderneming over te nemen. Dit was ook omwille van de reputatie die zijn weideslepen genoten, een aspect dat mooi meegenomen was met de overname.

1988-1997: drijfmestinjectie

Deze voornoemde overname en de groei van de onderneming zorgden ervoor dat er een nieuwe industriehal van 5.000m2 kwam op de site ‘soumagnard’. Deze gebouwen werden ingehuldigd in 1988.

Op technisch vlak kende de fabriek op het einde van de jaren tachtig een voorname evolutie met de komst van lasersnijders. Deze werktuigen betekenden een echte ommekeer in de productieketting.

Zij leveren een onberispelijke werkkwaliteit die onmogelijk manueel te bereiken is. Bovendien maken ze het mogelijk om ongelimiteerd seriewerk aan te zetten van identieke onderdelen. Ze laten dus toe om de onderdelen te standaardiseren met een maximum aan precisie. Echter, de indienststelling van de lasersnijders is een heel zwaar werk: de constructie van iedere machine is in de diepte herzien onderdeel per onderdeel, bouwplannen herbekijken, ontwerpers begeleiden, medewerkers scholen om met de lasersnijders om te gaan, …”, herinnert Victor Joskin zich.

Gedurende deze periode evolueerde de technieken om drijfmest toe te dienen aanzienlijk. Meerdere landen, waaronder Nederland, namen beperkende maatregelen in het gebruik van drijfmest. Sommige verkozen het afleggen van de drijfmest op de bodem, sommigen zelfs van injectie in de bodem.

Joskin moest deze evolutie volgen en ontwikkelde werktuigen om drijfmest toe te dienen: sleepslangbomen, akker- en weide-injecteurs. De moeilijkheid bestond erin om de drijfmest op de juiste manier te begeleiden van tank tot aan iedere uitstroomopening van de injecteur. Dit op een uniforme, regelmatige manier waarbij verstoppingen door te dikke mest moeten vermeden worden.

“Het vergde veel werk, onderzoek en praktijktesten om een goed systeem te vinden. Dit leidde uiteindelijk tot de Scalper-mestverdeler. Hiervoor werd een Belgisch patent aangevraagd in juni 1991 en een Europees patent een jaar later. Ik ben bijzonder fier op dit ontwerp, daar het nog altijd in de actualiteit is en maar één echte concurrent kent in de markt”, vertelt meneer Joskin.

Om deze periode te illustreren heeft Victor Joskin een weide-injecteur Wide-Action 6020/28GH gekozen. Deze biedt een werkbreedte van 6,02m en heeft 28 injectie-elementen waarbij ieder een schijf heeft om de voor te openen waar de drijfmest in komt te liggen. De injecteur staat gemonteerd in een hydraulische hefinrichting achteraan de ton. De machine kenmerkt zich tevens door de mogelijkheid om hydraulisch toe te plooien en automatische vergrendeling met een transportbreedte van 2m60.

De mestverdeler bestaat uit een rond huis waarbij aan de binnenzijde een vast tegenmes staat en een draaiend mes aan de binnenzijde. Dit bestaat uit meerdere ronde vrij draaiende messen. Komen deze stroresten tegen of andere onzuiverheden, dan wordt dit in kleine stukken gesneden door de messenmolen, zodat verstopping van de verdeelslangen vermeden wordt.

1998-2007: Silo-Space drieassige silagewagen

Tijdens het vierde decennium groeit de Joskin onderneming uitzonderlijk en volgen de investeringen elkaar kort op. Het jaar 1998 laat zich opmerken door verschillende uitbreidingen in Soumagne en de bouw van een expositiehal van 4.000m2. Dit laatste laat Joskin toe om een vernieuwend concept te lanceren dat tot dan toe nog niet gezien was in dit tijdperk, namelijk de voorverkoop-service.

Hier kan de klant alvorens een bestelling te doen de machines en hun uitrusting het best bekijken in de showroom waar ook didactisch materiaal is opgesteld.

Het jaar erop installeert Joskin zich in Trzcianka, in Polen. “De investering in Polen beantwoordt aan meerdere objectieven. Een eerste is die van het vinden van lassers, een vakmanschap dat zeldzaam is geworden in België. Ik heb mij niet vergist bij mijn keuze om me in Polen te vestigen. Bijkomend is Polen een goede keuze omdat het de poort is naar Oost-Europa.

In 2002, werd een derde fabriek gebouwd, ditmaal in Bourges in Frankrijk. Dit doet de productiecapaciteit en –oppervlakte gevoelig toenemen. Waarom Frankrijk? Omdat het een groot landbouwland is en echt, de bakermat is van de kipwagen. Het is dus de ideale plaats voor een fabriek die voorbestemd is om kipwagens te bouwen”, legt Victor Joskin uit.

De machine die het meest representatief is en meneer Joskin heeft uitgekozen om deze periode te illustreren is de Silo-Space silagewagen. Meer in het bijzonder gaat het om zijn drie-assig Hydro-tridem onderstel. Dit vinden we ook terug onder kipwagens en drijfmesttanken van Joskin.

“De verhoging van de transportcapaciteit, zoals bij de Silo-Space, maakte het gebruik van een drie-assig onderstel noodzakelijk. In deze tijdsperiode was het maken van een drie-assig onderstel ook niet zo’n makkelijke opgave, zoals het op het eerste gezicht misschien wel lijkt. Vooral voor wat betreft de verbinding van het chassis met de wielassen. Er moet hiermee een antwoord bezorgd worden voor wat betreft de wendbaarheid, stabiliteit en rijcomfort van de tractor. Binnen de landbouw was hier niet zomaar een systeem voorhanden. Ook hier hebben we belangrijk onderzoek- en ontwikkelingswerk gerealiseerd om uiteindelijk uit te komen op het hydro-tridem-chassis. Ik merk trouwens dat meerdere concullega’s zich inspireren op dit concept.

De Silo-Space dateert van begin de jaren 2000 en is een silagewagen die op een Hydro-Tridem onderstel staat. De baklengte bedraagt 8m90 en heeft een volume van 45m3. Het Hydro-Tridem onderstel is eenvoudig van concept en kan snel reageren.

In 2007 werd een vierde productiesite van de Joskin groep geopend in Adrimont, op een 15 minuten rijden van de moederlocatie in Soumagne. Dit bedrijfsonderdeel noemt ‘Spaw Tech’ en is er om tanken en bakken van kipwagens en stalmestspreiders te lassen.

2008-2018: Drakkar polyvalente wagen

In 2010 gaan de investeringen verder en huldigt Victor Joskin op zijn Poolse fabriek een galvanisatie-eenheid van 8.000m2 in. Ook het moederbedrijf in Soumagne ondergaat een nieuwe uitbreiding met 20.000m2 in 2014 en er komen talrijke geavanceerde hulpmiddelen bij, maar ook geautomatiseerde magazijnkasten, lazersnijders voor metaalprofielen, …

Parallel hiermee verruimt de Joskin-catalogus verder, bijvoorbeeld met een nieuw gamma stalmeststrooiers dat hertekend en vergroot werd.

“De laatste machine die ik in de aandacht wil zetten om dit vijfde decennium te illustreren, is de Drakkar. Ik heb hiervoor de keuze gemaakt omdat de Drakkar een belangrijke ontwikkeling was voor de groep. Het is de enige polyvalente wagen van dit type op de markt, waarvan we overtuigd zijn van de interesse ervoor”, bepleit meneer Joskin. De maximale inhoud bedraagt 52m3 en de Drakkar kan allerlei landbouwproducten vervoeren. Denk maar aan graan, gehakseld gras en maïs, groenten, bieten, aardappelen, …. Het lossysteem berust op een hermetisch dichte industriële transportband die gekoppeld is aan een beweegbare voorwand. Deze begeleidt het materiaal mee naar buiten zonder het te verdichten. Het gewicht van de aanhangwagen kon dalen, doordat de zijwanden in glad polyester konden uitgevoerd worden. Materiaal kleeft hier niet snel aan en de wanden zijn behandeld tegen UV.

Door de ogen van de patron

Hoe aanschouwt meneer Joskin zelf zijn onderneming en het afgelegd parcours? Hij is alleen zijn activiteiten begonnen in 1968 en staat 50 jaar later aan het hoofd van een bedrijf met vier vestigingen, stelt meer dan 750 medewerkers te werk en realiseert een omzetcijfer van 100 miljoen euro. Dit kan men niet banaal noemen.

Als ik terugblik, mag ik best tevreden zijn. “Maar men moet ook weten dat dit de vrucht is van veel werk”, geeft hij ons aan. “Om te slagen, moet men een werker zijn en bovenal logisch denken. Een gesprekspartner heeft eens gezegd dat ik het geluk had om een ‘complete’ man te zijn. Ik weet niet of hij gelijk had, maar zijn uitspraak is bij mij blijven hangen. Het is in ieder geval zeker dat men polyvalent moet zijn en in ieder domein van de onderneming zich uit de slag moet weten trekken. Het moeilijkste facet van mijn werk is altijd het beheer van het personeel geweest. Dit is nooit makkelijk en je moet er over een dosis psychologie beschikken. Iedereen leeft met zijn interesse, zijn humeur, zijn vreugde en pijn. Achter iedere werknemer staat een mens met een persoonlijke, familiale en financiële situatie.

In sommige gevallen is een ondernemer genoodzaakt om slecht nieuws te brengen, zoals het einde van een samenwerking. Men moet deze momenten weten te beheersen en dat is niet eenvoudig.”

Een dergelijke onderneming leiden, maakt het ook noodzakelijk om bedachtzaam de taken te delegeren. “Alles zelf doen is onmogelijk. Ik probeer te delegeren wat mogelijk is. In tegendeel, ik hou zelfs enkele taken voor mij, die een ander niet in staat is om te doen en ik probeer er een oplossing voor te vinden. Mijn rol is om ook permanent op de uitkijk te staan en zo snel mogelijk ieder probleem te ontdekken én het onmiddellijk op te lossen. Daarom is het nuttig om regelmatig een ronde doorheen de gebouwen te doen en met het personeel te spreken. Voorheen deed ik dit wekelijks, maar op de leeftijd van 70 jaar en gezien de omvang van de site, is het niet zo makkelijk meer om dit ritme vol te houden. Ik heb hiernaast een luisterend oor voor wat de klanten mij zeggen. Ik ben altijd van het principe geweest dat het dankzij problemen is dat we vooruit komen. We moeten problemen oplossen en het is dikwijls op deze momenten dat nieuwe ontwikkelingsopportuniteiten zich aandienen…”

Binnen de wereld van landbouwmachinefabrikanten moet onderlijnd worden dat Joskin een familiale groep is en dat familie zeer belangrijk is voor Victor Joskin. “Mijn echtgenoot, Marie-José, is aan mijn zijde sinds de start van mijn professionele activiteiten. Zij was leerkracht en beantwoorde na haar werkuren de telefoon en hield zich bezig met de boekhouding wanneer ik loonwerker was. Vervolgens heeft zij beslist om het onderwijs vaarwel te zeggen om het administratief werk binnen de onderneming op haar te nemen. Ten opzichte van mij heeft zij een heel belangrijke rol, zij is mijn vertrouwenspersoon. Zij is er altijd geweest en heeft mij altijd aangemoedigd of getemperd in mijn beslissingen. Het is duidelijk dat zonder haar, ik niet was waar ik vandaag ben”.

De komst van de drie kinderen van het koppel in de onderneming zijn voor Victor en zijn echtgenoot tevens markante feiten geweest. Ieder van hen behandelt een specifiek domein binnen de groep. Didier ontfermt zich over de productie en de informatica, Vinciane over de administratie en de financiën en Murielle over de communicatie en het personeel.

En de toekomst? Wat zijn de uitdagingen die moeten worden aangepakt in het komende decennium?

“Op technisch vlak, moet geanticipeerd worden op de evolutie van de landbouw en het materiaal. De evoluties hier gebeuren bliksemsnel. Wat de fabricatie van machines betreft, moeten we geïnformeerd blijven van de technologische tendensen die zich bij de tractoren afspelen. Wat dit betreft hebben we het geluk om goede relaties te onderhouden met tractorfabrikanten. Bijkomend zijn we dankzij onze tractorconcessie hier nog extra bevoordeeld.

Hiernaast is het nodig om machines en het gebruik ervan eenvoudiger te maken, hoe technisch complex ze ook zijn. Enkele van hun functies gaan geautomatiseerd moeten worden.

Een ander objectief is om de productiekosten nog verder te reduceren. Dit kan door een nog verder doorgedreven standaardisatie, het aantal benodigde handelingen terug te brengen, het ontwerp van sommige onderdelen te herbekijken, …

Maar, volgens mij zal de grootste uitdaging voor de toekomst zich bevinden op niveau van het personeel. Het wordt moeilijker en moeilijker om kwalitatief, competent en gemotiveerd personeel te vinden. Ik vrees dat deze tendens niet verbeterd in de nabije toekomst. Dit probleem is niet eigen aan de Joskin onderneming, maar raakt de ganse landbouwsector en zelfs de industriële sector in het algemeen. Antwoorden moeten gevonden worden op dit probleem. Mogelijks worden ze gevonden door interne opleidingen, aanschaf van productiemachines of door nog meer de fabricageketting te optimaliseren. We zijn reeds aan het werk om al deze uitdagingen te beantwoorden. Zoals ik net zei, het is door de problemen en de oplossingen die we ervoor vinden, dat we vooruit gaan.”

Naar NH