Het aanbod is enorm groot. Niet alleen zijn er meer dan 200 botanische soorten waarvan er een 10-tal als tuinplant in aanmerking komen, er zijn ook honderden variëteiten en cultivars op de markt. De meest gewilde zijn nog steeds de grootbloemige cultivars die op andere tijdstippen en gedurende een langere periode bloeien dan de botanische soorten.
De mooiste grootbloemige cultivars
In de vakliteratuur worden clematissen ingedeeld in grote groepen van planten met gelijkende eigenschappen. In de handel laat de tuinliefhebber zich vaak leiden door het foto-etiket die een eerste indruk geeft van hoe de plant en zijn bloemen eruitzien, en die in het beste geval ook tips geeft over het aanplanten, het bloeimoment en de snoeiwijze. Bewaar dit plantenlabel zorgvuldig, het kan bij het snoeien goed van pas komen.
Wie echt op zoek is naar een bijzondere soort met specifieke eigenschappen laat zich best adviseren op het tuincentrum of kan beter contact opnemen met een gespecialiseerde kwekerij. De grootbloemige clematishybriden behoren tot de spectaculairste en rijkstbloeiende tuinklimplanten en er zijn honderden verschillende hybriden op de markt. We zetten graag enkele verdienstelijke soorten op een rijtje. Alle vermelde soorten kregen het label A ward of G arden M errit (AGM) van de Royal Horticultural Society.
'Beauty of Worcester' werd in 1886 geïntroduceerd maar is nog steeds een topper. De grote (12 tot 15 cm), gevulde, diepblauwe bloemen verschijnen zo massaal aan de plant dat de groei er vaak onder lijdt. Uitgebloeide bloemen verwijderen en regelmatig bemesten helpt voorkomen dat de plant verzwakt en wegkwijnt. De plant bloeit gedurende de hele zomer. De laatste bloemen zijn enkel en hebben crémegele helmknoppen
'Daniel Deronda' is een sterke groeier die sedert 1882 tot op heden zijn sporen weet te verdienen in de tuin. Deze krachtige groeier bloeit in het begin van de zomer met zeer grote (18 tot 20 cm) halfgevulde of enkele bloemen in een opvallende kleurencombinatie van donker- tot rozig paars met lichter blauwe vlekken en crèmekleurige meeldraden, die het best tot zijn recht komt als de plant niet in de volle zon staat. Later verschijnen er talrijke kleinere, enkelvoudige bloemen, gevolgd door bolronde vruchtpluizen met een opvallende extra pluim bovenin.
'Henryi'
is een witbloeiende clematis met een paar violette tot chocoladebruine helmknoppen, geïntroduceerd in 1870, en kan een hoogte bereiken tot 3 m. Zijn 15 tot 20 cm grote bloemen verschijnen halfweg de zomer en de bloei, kennen vaak nog een opvallende nabloei, die doorgaat tot midden in de herfst.
'Comtesse de Bouchaud' is de meest indrukwekkende, betrouwbare en mooiste van de laatbloeiende, grootbloemige clematissen. Deze cultivar bloeit van het midden van de zomer tot aan het begin van de herfst met mauve roze tot 12 cm grote, ronde bloemen. De bloei is overdadig en de plant laat zich goed combineren met paars- en blauwbloeiende heesters.
Eindigen doen we met een oude en een van de meest gekende Clematissen, die al ruimschoots zijn sporen verdiend heeft. De 15 tot 18 cm grote bloemen hebben 6 tot 8 spitse, lichtroze bloemblaadjes met een donkerder roze middenstreep en rode helmknoppen die gevolgd worden door bijzonder mooie, grote zaadhoofdjes. Deze cultivar doet het ook uitstekend in een ruime pot. Nadeel is dat de bloemkleuren in de zon sterk verbleken.
In het wild: rand van bossen
Hun groeiplaats geeft een goede indicatie voor de juiste standplaats in de tuin. De meeste clematissoorten groeien in het wild aan de rand van bossen, meestal in het gezelschap van andere houtige gewassen die ze gebruiken als klimsteun. De kiemende zaden overleven het best op koele vochtige plaatsen in de schaduw, waarna het jong loof al rankend op zoek gaat naar het zonlicht.
In de tuin: koele wortels en zonnig loof
Kort gezegd groeit clematis best, ook in de tuin, als de wortels koel blijven en over voldoende vocht beschikken en het loof kan genieten van voldoende zon met eventueel wat lichte schaduw.
Noordermuren zijn, behalve voor enkele zeer specifieke soorten, ongeschikt vanwege het gebrek aan zonlicht. Zuidermuren zijn ook minder geschikt vanwege het risico op uitdroging van de plant op zonnige dagen, tenzij men dan extra water voorziet, en het feit dat bij heel wat grootbloemige cultivars de bloemkleuren verbleken, of de bloemen zelfs bruin worden door zonnebrand onder invloed van de felle zuiderzon. Oost- en west gerichte muren voldoen best aan de eisen van de clematis.
Als de plant op een plaats staat waar de zon gedurende een groot deel van de dag ook de bewortelingsplaats beschijnt dan moet men ervoor zorgen dat de grond niet te vlug uitdroogt (mulchlaag van houtsnippers, boomschors, gemaaid gras…) en dat de bodemtemperatuur niet te hoog oploopt door te zorgen voor schaduw (vaste planten aan de voet van de clematis, een tuintegel...)
Het plantgat
Ideaal zijn leemgronden. Op andere grondsoorten kan het plantgat best goed voorbereid worden door het voldoende ruim te maken (50 bij 50 cm en 40 cm diep) en het gat nadien op te vullen met een mengeling van de oorspronkelijke grond, een deel compost en een deel potgrond. De plaats van het plantgat is van groot belang om ervoor te zorgen dat er voldoende regenwater aan de wortels kan komen zodat de clematis niet uitdroogt.
Clematissen worden vaak dicht bij een muur, boom of een andere klimsteun geplant, plaatsen die weinig regenwater krijgen en waar de grond dus vrij droog is. Maak daarom het gat voldoende ver (+/- 50 cm) van de klimsteun, zodat het wortelgestel voldoende water krijgt.
Vochtige kluit voor planten
Clematissen worden bijna altijd verhandeld als containerplant, zet ze voor het planten een 10-tal minuten in een emmer water, zeker wanneer er geplant wordt in het voorjaar, zodat de kluit zich vol kan zuigen met water en de plant alvast de eerste dagen geen watergebrek zal hebben. Droogte zal in het eerste plantjaar de grootse vijand zijn van het nog jonge plantje, geef daarom bij zomerse omstandigheden regelmatig wat extra water.
Plantdiepte
Planten uit de groep van de ‘Alpina's’ worden net zo diep geplant als ze in de pot stonden. Planten uit de andere groepen worden 10 cm dieper geplant (een deel van het loof komt onder de grond terecht) om ervoor te zorgen dat zich in het volgende voorjaar nieuwe grondscheuten vormen. Plaats de clematis schuin in de richting van de plantsteun (muur, boom...) en druk het plantgat stevig dicht met de hand. Zorg voor een goede klimsteun.
Ook ruime pot mogelijk
Clematissen doen het ook goed in een ruime pot als je rekening houdt met een aantal minimumeisen. Je kiest best voor een plant uit snoeigroep 3 (laatbloeiers), die kan je al in november terugsnoeien zodat hij netjes de winter in gaat.
Zorg voor een goed isolerende (dubbelwandige plastiek of dikwandige terracotta) en drainerende (voldoende gaten onderaan) pot met een minimale grootte van 50 x 50 cm. Dit zorgt ervoor dat de wortels in de winter niet vervriezen, in de zomer voldoende koel blijven en dat het groeimedium in de winter niet te nat wordt waardoor de wortels zouden gaan rotten. Eenjarige, laagblijvende zomerbloeiers die in dezelfde pot geplant worden helpen om de wortelkluit in de zomer koel te houden. Succes.
G.B.
