Norbert Vromant: ‘Die fipronilcrisis was de zoveelste tegenslag. Maar opgeven? Nee, dat nooit!’
De raadkamer in Antwerpen heeft zich nog niet gebogen over het fipronildossier. Het parket wil een tiental partijen voor de rechtbank brengen, maar doordat er bijkomend onderzoek wordt gevraagd, is de zaak uitgesteld naar een latere datum. Eén van de vele slachtoffers is Norbert Vromant. “Miljoenen eieren werden vernietigd, bijna 100.000 legkippen opgeruimd. Het was de zoveelste tegenslag op mijn bedrijf.”
In de zomer van 2017 kwam aan het licht dat kippeneieren in 45 landen besmet waren met fipronil, een insecticide dat schadelijk is voor de mens. Enkele honderden Belgische en Nederlandse kippenbedrijven werden geblokkeerd. Bijna 2 miljoen kippen en bijna 80 miljoen eieren werden vernietigd.
Mirakelproduct
Die fipronilcrisis was het gevolg van een zogenaamde mirakeloplossing voor het probleem met bloedluizen bij leghennen. Want kippen met luizen leggen minder eieren en kunnen ook sterven. Tegen die bloedluizen werd een ontsmettingsmiddel gebruikt, waarin het illegale bestanddeel fipronil werd aangetroffen. Een hoofdverdachte uit Ravels had diergeneesmiddelen zonder vergunning ingevoerd en aan het Nederlands bedrijf Chickfriend doorverkocht.
Daarin zat echter die verboden stof fipronil. Speurders van het parket van Antwerpen kwamen een hele bende op het spoor die bij de handel in dat verboden middel betrokken was. Het parket van Antwerpen vraagt nu de doorverwijzing naar de correctionele rechtbank van de 10 verdachten die beschuldigd worden van inbreuken op de drugswetgeving, valsheid in geschrifte, witwaspraktijken en deelneming aan een criminele organisatie. De zaak werd door de raadkamer uitgesteld naar een latere datum. Er moeten nog bijkomende onderzoeken gebeuren.
In de val getrapt
“Ons legkippenbedrijf werd op 17 maart 2017 behandeld door een Vlaams bedrijf dat de stallen besproeide”, opent Norbert Vromant (60). “Het was de eerste keer dat onze stal met dit product werd schoongemaakt. Dat had echter nooit mogen gebeuren. We zijn in de val getrapt, net als vele andere kippenbedrijven. Ook mijn dierenarts vertelde mij dat de wonderbehandeling ‘natuurlijk’ was, dat zelfs biologische landbouwers met dat product hun stallen reinigden. Fout en niet dus.”
Niet goedkoop
Goedkoop was het product zeker niet: 6.000 euro voor een behandeling van 6 maanden, in plaats van 1.800 euro om de 2 maanden voor de gebruikelijke schoonmaak. “Wat wel klopte is dat het product uitermate efficiënt was. Bovendien rook het in de stallen naar eucalyptus, en legden onze kippen zelfs meer eieren. De opbrengst was dus ook beter”, zegt Norbert Vromant.
80.000 per dag
Tot 24 juli 2017 liep alles nog goed, maar die dag kwam het FAVV, het federaal voedselagentschap. Het bedrijf van Norbert Vromant stond op de zwarte lijst en na enkele dagen bleek uit de analyses dat ook op het leghennenbedrijf in Hannuit positief werd getest op fipronil. Na 24 juli werden vervolgens de besmette eieren verwijderd, of bijna 80.000 stuks per dag.
Door de fipronilcrisis werd het bedrijf geblokkeerd. In totaal werden 4 miljoen eieren vernietigd, en uiteindelijk werd de volledige legkippenstal opgeruimd. “Die 22ste september 2017 vergeten we nooit. Alles werd hermetisch afgezet, niemand mocht op het bedrijf blijven. En de volledige stal werd leeggemaakt. In totaal werden ruim 80.000 kippen verwijderd. Dat deed bijzonder veel pijn en had zware financiële gevolgen.”
Weer opgestart
Een gevolg was ook de opstart van verschillende juridische procedures. In die stal zitten vandaag toch weer leghennen, ruim 90.000 in totaal. “Een Nederlands bedrijf zorgt voor de kippen, levert het voeder… Wij rapen de eieren en sorteren ze. Twee keer per week komt een vrachtwagen die eieren ophalen. Voor het werk dat we doen, krijgen we een vergoeding”, zegt Norbert Vromant.
Ondanks alle tegenslagen wordt hard verder gewerkt. “Heb je als landbouwer een andere keuze? Nee toch. Het is vaak zo dat boeren voor de bank werken. We hopen dat onze kinderen er later toch zullen kunnen van genieten. Mentaal zijn tegenslagen zwaar, maar we zijn doorzetters. Morgen is het een andere dag, en het kan alleen maar beter worden. Niet blijven achteruitkijken, dat heeft geen zin.”
Van kindsbeen af
De fipronilcrisis was niet de eerste tegenslag voor Norbert. “Ik heb al zoveel meegemaakt, maar ik laat me door niks of niemand aan de kant zetten. Vasthangen aan het verleden heeft geen zin, er is maar één weg: dat is de weg van de vooruit. Hoe moeizaam die vaak ook is.” Begin juni 2017 was er ook nog een kortsluiting in de kippenstal. “Toen zijn ruim 24.000 kippen gestikt door de verschroeiende hitte en te weinig zuurstof.”
De ouders van Norbert Vromant zijn afkomstig van Vlaanderen. “Nog maar enkele jaren geleden is mijn moeder Estella overleden. Zij was een topvrouw, een landbouwster uit de duizend. Een boerin in hart en nieren. Van haar heb ik zoveel geleerd”, zegt Norbert.
Gemengde activiteit
Vader Odilon Vromant was dan weer wagenmaker, en werkte onder andere en vaak voor landbouwers. Vader Vromant woont nog in bij zijn zoon Norbert. “Mijn vader werkte later ook in de carrosserie.”
Vader Odilon en moeder Estella kochten in Wallonië verschillende boerderijen. In 1981 nam zoon Norbert het bedrijf over, toen met 56 ha. “Ja, al van kindsbeen af wilde ik boeren. Ik was ook altijd samen met mijn moeder en volgde de landbouwschool”, duidt Norbert.
De bedrijfsactiviteit op het landbouwbedrijf van Norbert Vromant is gemengd: melk- en vleesvee, Holsteins en witblauw; in totaal een kleine 150 runderen, jongvee inbegrepen. Daarnaast is er nog een akkerbouwtak: vlas, stro, aardappelen, ook nog wat loonwerk… stro persen, gras inwikkelen… Naast het vee nog circa 100 ha akkerbouw. In 2004 kwam daar nog een kippenstal voor een kleine 100.000 leghennen bij.
Kommer en kwel
Enkele jaren geleden werd de vrouw van Norbert het slachtoffer van een zwaar ongeval op het bedrijf. “Bij het achteruitrijden met een landbouwvoertuig had onze jongste zoon zijn moeder niet opgemerkt.” Ze was deels verlamd en onderging intussen tientallen operaties. Het gaat nu gelukkig elke dag beter. “Daarbovenop kregen we enkele jaren geleden ook nog inbrekers over de vloer. Onder meer alle gps-toestellen op onze landbouwvoertuigen werden gestolen.”
Kommer en kwel, ook Norbert Vromant heeft er genoeg van.
“We waren eerder ook het slachtoffer van de blauwtongziekte en hebben dan veel dieren moeten laten weghalen. Hoe het komt, weten we niet, maar ons bedrijf werd ook getroffen door andere ziektes. Ja, we hebben al veel tegenslag gehad. Ook een stal die we aan het bouwen waren, is deels afgebrand.”
Volle goesting
Ondanks de vele tegenslagen, houdt Norbert Vromant nog van de boerenstiel. “Het is en blijft plezierig. Als je iets doet op je land, geeft die grond iets terug. De natuur is altijd zo geweest. Onze beesten zijn ook heel rustig, in de stallen, in de weide… Je moet er veel mee bezig zijn. Daar blijven we de kracht uithalen om elke dag met volle goesting op te staan en er weer tegenaan te gaan.”
Er is een verschil tussen boeren in Vlaanderen en in Wallonië, vindt Norbert. “Mijn ouders hebben het enkele jaren heel moeilijk gehad toen ze hier kwamen wonen, omdat ze Vlamingen waren. Ze werden bekogeld met kluiten aarde, en gepest.”
“Ik ben hier geboren en ben een Waal, of beter: ik voel me meer Belg. Vlamingen hebben een andere mentaliteit, maar dat verandert toch ook. Men zegt dat Walen geen Nederlands kunnen spreken. Minder en minder Vlamingen spreken ook Frans. Ze kennen wel allemaal Engels. Ik vind dat triestig. Een Vlaming is voor de vooruit, Walen zijn eerder behoudsgezind”, zegt Norbert, die in beide landsgedeeltes komt.
Vissen als hobby
Dat iedereen de landbouw viseert, zint Norbert niet. “Er is te weinig dialoog. We praten niet meer elkaar, of luisteren niet. We verstaan elkaar niet meer. Ik bouw stilaan de activiteit zelf af, neem minder verantwoordelijkheid. Dat is voor onze zonen. Wie mij goed kent, weet dat die afbouw niet zo eenvoudig is. Ik blijf wel bezig en zal dat blijven doen. Ik stop nooit met werken. Niet dat ik hier op het ouderlijk landbouwbedrijf zal blijven. We gaan later even verderop wonen, denk ik. Hoe ik tot rust kom? Door te gaan vissen.”
In Vlaanderen kennen ze Norbert Vromant wel, onder andere van Boerenbond en andere organisaties. “Ik ga ook vaak naar beurzen, en zo. Alleen merk ik dat ik het moeilijk heb om namen te onthouden. Het geheugen blijft wat achterop hinken. Hoe ik bekend ben? Door de kippen, en het andere werk. En ja, ik zeg graag waar het op staat. Ik zeg mijn gedacht. Heel sociaal ingesteld, ook. Als ik een vlieg zie, kan ik daarmee praten”, lacht Norbert.
Meer commerçant
“Ik heb geen vijanden, nee. Pas op, ik ben misschien niet overal graag gezien, dat kan. Ik ben meer ondernemer dan landbouwer. Ik heb het voordeel dat ik altijd een stapje vooruit denk. Dat ik vooruit kijk in alles wat ik doe, en daar haal ik dan wel mijn voordeel uit. Ik beslis nooit direct, maar als ik er een nachtje over geslapen heb, vind ik meestal de juiste oplossing”, zegt Norbert. Die niet alleen het hart op de tong heeft. Hij kan uren vertellen... maar het werk roept, ook in Wallonië.
