FAVV waarschuwt voor ‘nieuw’ virus in tomatenteelt
Vanaf 1 november worden in ons land noodmaatregelen genomen tegen het ‘Tomato brown rugose fruit virus’ om de introductie of verdere verspreiding te voorkomen. Het virus is niet schadelijk voor de volksgezondheid.
ToBRFV is een relatief nieuw virus in de tomatenteelt. Het werd voor het eerst gesignaleerd in 2014 in Israël en in Jordanië. Eind 2018 werd het virus ook in Duitsland aangetroffen en daarna waren er ook meldingen uit onder andere Italië, Mexico, Turkije, China en het Verenigd Koninkrijk. De aanwijzingen van het mogelijk voorkomen in Nederland kon tot nu toe niet bevestigd worden door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Niet schadelijk voor volksgezondheid
Bij tomaten veroorzaakt het virus heel gelijkaardige symptomen als het Pepinomozaïekvirus (PepMV), namelijk mozaïekvorming op jonge bladeren en gele vlekken op vruchten, waardoor die vruchten onverkoopbaar worden.
Ook paprika is een waardplant waar symptomatische vruchten vervormd zijn met gele, bruine vlekken of groene strepen. ToBRFV doorbreekt de bekende resistenties tegen tobamovirussen zoals het tabaksmozaïekvirus (TMV) en tomatenmozaïekvirus (ToMV).
De overdracht van dit zeer persistente virus verloopt in hoofdzaak via contact, wat resulteert in een heel groot risico op verspreiding. ToBRFV is evenwel niet schadelijk voor de volksgezondheid.
Door de publicatie van het noodbesluit geldt nu de meldingsplicht in alle EU lidstaten, die eveneens verplicht zijn om een jaarlijkse monitoring, inclusief monsternemingen, op hun grondgebied uit te voeren om de aanwezigheid van het virus te onderzoeken. In België zal dit door het Agentschap gebeuren.
Zaaizaad en plantgoed (tomaat, paprika en pepers) afkomstig uit de EU moeten voorzien zijn van een plantenpaspoort en afkomstig zijn uit gebieden waarvan gekend is dat het virus er niet voorkomt.
Indien aan dat laatste niet voldaan is, moeten, naar gelang het geval, zaaizaden officieel bemonsterd, getest en vrij bevonden zijn van het virus en moet plantgoed afkomstig zijn van een productiesite waar op basis van officiële inspecties is aangetoond dat het virus er niet voorkomt.
Dat plantgoed moet opgekweekt zijn ofwel uit zaad afkomstig uit gebieden vrij van het virus ofwel moeten die zaden officieel bemonsterd, getest en vrij bevonden geweest zijn van het virus.
Fytosanitair certificaat
Plantgoed en zaaizaad (tomaat, paprika en pepers) afkomstig uit derde landen die ingevoerd worden in de EU, moeten voorzien zijn van een fytosanitair certificaat. Ook voor deze landen geldt dat het plantgoed en zaaizaad moet afkomstig zijn uit landen of gebieden waarvan gekend is dat het virus er niet voorkomt.
Bij vaststelling van het virus in de vruchtenteelt zal het FAVV in samenwerking met de proefcentra volgende maatregelen opleggen2: vernietiging van besmette en naburige planten, hanteren van strikte hygiënemaatregelen en het uitvoeren van een grondige reiniging en ontsmetting tijdens de teeltwissel. Dit zal, zeker voor de eerste gevallen, geval per geval geëvalueerd en opgevolgd worden. Deze maatregelen kunnen aangepast worden bij nieuwe wetenschappelijke inzichten.
Het FAVV raadt ook aan om al preventief de nodige hygiënemaatregelen te nemen. Meer informatie is te vinden in de infoflyer van de proefcentra (https://www.proefcentrum.be/nieuws/infoflyer-tobrfv).
