Veel asbest op landbouwbedrijven: wat te doen?

Omdat het zo niet verder kan, heeft de Vlaamse regering het asbestafbouwplan in het leven geroepen. Dit heeft tot doel Vlaanderen asbestveilig te maken tegen 2040. Niet alle asbesttoepassingen hoeven tegen dan verwijderd te worden, maar wel de risicovolle toepassingen en diegene die in slechte staat zijn. Alle andere toepassingen zullen wel geïnventariseerd moeten worden.

De productie van asbesthoudende materialen is vandaag algemeen verboden. Het duurde echter tot 2001, voor sommige toepassingen zelfs tot 2005, vooraleer dit verbod in België van kracht ging. Tussen de Tweede Wereldoorlog en het moment van het verbod, werd in de meeste gebouwen nog een of andere vorm van asbest gebruikt. Zo komt het o.a. voor in golfplaten, dakleien, vensterbanken, hokafscheidingen enz. In principe is dit geen probleem wanneer de toepassing zich in goede staat bevindt. Vooral hecht-gebonden toepassingen zoals asbestcement vormen in goede staat geen risico. Uiteraard is het breken of beschadigen van deze toepassingen uit den boze.

Wat met het risico?

In de praktijk stelt men vast dat veel toepassingen, ook hecht-gebonden, in steeds slechtere of beschadigde toestand verkeren. Uit onderzoek is gebleken dat alleen al de aanwezigheid van zo’n toepassingen in de omgeving een risico vormt voor bewoners, gebruikers en milieu. En dat is een heel nieuw gegeven.

Wanneer je asbestvezels inademt, kunnen deze blijven vastkleven in de longen. Hierdoor kan zich o.a. longvlieskanker ontwikkelen. Volgens de stichting tegen kanker is 85% van de gevallen van deze ziekte te wijten aan een blootstelling aan asbest. Aangezien ook veel stallen, schuren of de bijhorende huizen gebouwd werden met asbestmaterialen, is het belangrijk om dit goed op te volgen.

Je hebt asbesttoepassingen op je bedrijf, wat nu?

Waar moet je nu concreet rekening mee houden als er asbesthoudende materialen aanwezig zijn op je eigendom?

1. Je bent verplicht tot het opmaken van een sloopopvolgingsplan, inclusief destructief asbestinventaris bij sloop van niet-residentiële gebouwen van meer dan 1000m³, verhardingen vanaf 250m³ en residentiële gebouwen van meer dan 5000m³. Indien er na de sloop opnieuw gebouwd wordt, is dit sloopopvolginsgplan een essentieel onderdeel van de omgevingsvergunningsaanvraag van het nieuwe gebouw, maar ook zonder herbouw is een sloopopvolgingsplan nodig voor het verkrijgen van de sloopvergunning. Bijvoorbeeld een veehouder wil een oude stal afbreken om er achteraf een nieuwe op te bouwen. Als de stal (= niet residentieel) groter is dan 1000m³ moet hiervoor een sloopopvolgingsplan opgemaakt worden, en dient dit als bijlage toegevoegd te worden bij de aanvraag van de omgevingsvergunning van de nieuwe stal.

2. Wanneer je als bedrijf mensen in dienst hebt, moet je een asbestinventaris opstellen. Zelfstandigen zonder personeel hebben dit niet nodig. Ook alle openbare gebouwen (overheid) dienen over een volledig asbestinventaris te beschikken.

3. Ook in de bodem kunnen asbestrestanten waargenomen worden. Onder andere wanneer een overdracht plaatsvindt van een perceel waarop zich gebouwen bevinden met een asbest dak zonder dakgoten dient een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd te worden. De stalen van het onderzoek worden dan onder de afdruipzone van het dak genomen. Wanneer de grond verontreinigd bevonden wordt, dient de vervuilde zone afgegraven te worden. De vervuilde grond dient vervolgens gereinigd te worden, waarna een hercontrole van de afdruipzone dient te gebeuren.

4. Eigenaars van gebouwen met asbest op mogen deze zelf verwijderen, het personeel mag dit niet, tenzij ze er een opleiding van 8 uur voor gevolgd hebben. Wanneer je de asbesttoepassingen zelf verwijdert, dien je enkele specifieke veiligheidsmaatregelen in acht te nemen. Zo moeten de asbesttoepassingen voorzichtig behandeld worden, zodat ze niet breken of beschadigd kunnen raken en dienen ze in een hermetisch gesloten bigbag afgevoerd te worden.

5. Bepaalde gemeenten geven een subsidie voor het verwijderen van asbest, hoe deze subsidie geregeld wordt en wat hij inhoudt verschilt per gemeente.

6. Landbouwers kunnen 30% VLIF-steun genieten voor de vernieuwing van asbestdaken. Je krijgt dan 30% korting op de nieuwe dakbedekking en -constructie. Voor de duidelijkheid: je krijgt geen korting op het verwijderen van de asbesttoepassingen. Wel moet je kunnen aantonen dat je de asbest hebt laten verwijderen door een erkend aannemer.

7. Ter info: Je betaalt voor het binnenbrengen van asbestcement golfplaten bij een erkend verwerker ongeveer 120 euro/ton.

Yannik Goorickx, DLV-adviseur