Startpagina Economie

Ook minister ziet weinig in idee Fedagrim voor beperking teeltkeuze

Vlaams landbouwminister Hilde Crevits ziet weinig in de plannen van Fedagrim voor het beschermen van de open ruimte, het milieu en klimaat. De CD&V-politica is voor diversificatie qua teelten maar voelt niks voor een overheid die zich nadrukkelijk gaat bemoeien met wat iemand wel of niet mag planten. Ook Boerenbond, Algemeen Boerensyndicaat (ABS) en in de politiek is er vooralsnog weinig enthousiasme.

Leestijd : 5 min

“Als ik dat hoor word ik een beetje triest” over een idee dat Fedagrim nadrukkelijk naar voren bracht op de landbouwbeurs Agribex in Brussel. Fedagrim-voorzitter Johan Colpaert lichtte het standpunt toe in TV-programma De Afspraak. Het land staat voor stevige uitdagingen rond het klimaat, de biodiversiteit en het behoud van open ruimte, stelt Fedagrim vast. We kunnen die volgens de organisatie nooit oplossen als we die perceel per perceel, hectare per hectare bekijken. Het moet op een grotere schaal gebeuren, wat uiteindelijk inhoudt dat het privé-eigendomsrecht ter discussie gesteld moet worden.

Als iedereen zich aan zijn privébelangen en persoonlijke vrijheid vastklampt, denkt Fedagrim, raken we nooit uit de impasse. Voor de boeren verdwijnt in deze visie de vrije teeltkeuze. Zij zullen moeten afstappen van monoculturen, en bijvoorbeeld meer klaver, bos of haag zetten. Fedagrim vergelijkt de extra regulering op grondgebruik met die voor pesticiden en mest. Niet alleen de landbouw zou beperkt moeten worden in haar keuzes, maar ook mensen met een tuin.

De idee te raken aan het eigendomsrecht spreekt Crevits alvast niet aan. Ze gelooft in een ondernemerslandbouw. “Iedereen moet ondernemend zijn. Maar als het over de landbouw gaat, zou dat niet meer mogen? Ik ben het eens dat boeren ook in de toekomst zullen moeten inzetten op meer diversificatie: welke teelten, wat is het meest geschikt voor welke bodem… We moeten nog meer de boer als expert bekijken en wij er als overheid voor zorgen dat hij begeleid kan worden.”

De overheid moet nog dan nu het geval is de boer als expert bekijken, vindt Crevits. “En wij moeten er als overheid voor zorgen dat hij begeleid kan worden. Dat hij misschien nog vaker de overheid als vriend ziet, om hem of haar te begeleiden. Maar niet de overheid die gaat zeggen: jij mag dat en dat doen. Of dat wel, en dat niet. Daar ben ik het niet mee eens.”

Boerenorganisaties

De grote landbouworganisaties staan ook niet welgevallig tegenover het plan-Fedagrim. Voorzitter Hendrik Vandamme van het Algemeen Boerensyndicaat vindt dat inperking van het eigendomsrecht betekent dat we een eeuw terug in de tijd gekatapulteerd worden. In het Fedagrim-scenario mag een zelfstandig ondernemer niet meer zelf beslissen of hij grond in eigendom heeft of houdt en wat hij er op doet. De landbouwer uit omgeving Oostende wijst erop dat het communisme geen succes was.

Boerenbond trok op Facebook van leer tegen het optreden van Colpaert bij De Afspraak. Ze spreekt van “een triest voorbeeld van hoe Fedagrim praat over boeren in plaats van met hen. Wie de sector kent, weet immers hoeveel inspanningen en vooruitgang onze boeren wel niet gemaakt hebben op vlak van biodiversiteit!”

In een uitgebreidere reactie op de plannen van Fedagrim, benadrukt Boerenbond dat landbouw inderdaad de belangrijkste beheerder van de open ruimte is, en dus een rol te vervullen heeft. ‘Het klopt eveneens dat open ruimte in het algemeen en open ruimte in agrarisch gebeid in het bijzonder vandaag zeer sterk onder druk komen te staan door allerhande niet-landbouw gerelateerde activiteiten.’ Op hoofdlijnen kan volgens Boerenbond gesteld worden dat van het planologisch voor landbouw bestemde gebied (circa 750.000 ha) vandaag ongeveer 150.000 ha niet voor landbouw gebruikt wordt.

Ongeveer 20% van het agrarisch gebied is dus niet in landbouwgebruik. Allerhande zonevreemde ontwikkelingen gaan vaak ten koste van hoogwaardige landbouwgronden. Landbouwgrond is een schaars goed geworden. De hoge kostprijs en versnippering zijn problematisch, voor alle boeren, maar zeker naar jonge starters toe. De komende vijf jaar zal 20.000 bijkomende ha natuur onder effectief natuurbeheer worden gebracht. Dit zal gaan over bestaande natuur én over nieuwe natuur, wat ook nieuw ingerichte natuur kan zijn.

Ecosysteemdiensten

Over de boer als leverancier van ecosysteemdiensten is de organisatie duidelijk: dit moet op vrijwillige basis zijn en moet bovendien billijk worden vergoed. Boerenbond dringt hierin aan op een stimulerend beleid. Boeren moeten zelf keuzes kunnen maken, vindt Boerenbond, en zelf het bedrijfsmodel kunnen bepalen. Boerenbond pleit ook voor een statuut voor natuur in het agrarisch gebied om zodoende bestaande rechtsonzekerheden weg te werken. Concreet denkt Boerenbond bijvoorbeeld aan gevallen waar een landbouwer natuur realiseert (bijv. een poel aanleggen oid…) maar waar hij nadien nadeel van ondervindt bij latere vergunning.

Eventueel moet gekeken worden naar een tijdelijk statuut waardoor de boer zich niet geremd voelt om natuurprojecten te realiseren maar waar hij op termijn wel niet op afgerekend wordt.

Politieke weerstand

Tijdens een debat tijdens Agribex bleken de christendemocraten en liberalen ook geen warm voorstander te zijn van het wegnemen van keuzevrijheid op het boerenerf. Alleen de groenen waren enthousiast - de socialisten waren niet aanwezig. Europees Parlementslid Hilde Vautmans (Open Vld, Renew Europe) en Vlaams Parlementslid Steven Coenegrachts (Open Vld) benadrukken dat als we spreken over een problematische grondpositie, pacht de sleutel is. “Het is dus veel belangrijker om een nieuwe pachtwet te maken die eigenaars stimuleert om gronden te verpachten en die pachters rechtszekerheid biedt, dan te raken aan het privé-eigendomsrecht.”

Bovendien is het voorstel om in te grijpen in de teeltvrijheid niet aanvaardbaar voor hen. “Wij pleiten voor teeltvrijheid en vrijheid van teelttechnieken voor onze boeren en ze moeten zelf de keuze hebben om aan diversificatie te doen. En die boer zal dat ook vanzelf doen als we gaan zoeken naar meer rendabele bedrijfsmodellen. Onze boeren hebben er trouwens ook alle baat bij om te zoeken naar diversificatie, maar niet een die opgelegd wordt van bovenaf of die aan hun eigendom raakt.”

Daarom is het belangrijk dat er gewerkt wordt aan een optimale markttransparantie, vinden de liberalen zodat boeren over zoveel mogelijk gegevens beschikken om hun teelten te kiezen in functie van rendabiliteit.

Jan Cees Bron en Lieven Vancoillie

Lees ook in Economie

Meer artikelen bekijken