Startpagina Covid 19

Coronacrisis drukt prijzen zuivel ook volgend jaar omlaag

De zuivelsector in de EU bevindt zich met de coronacrisis op onbekend en gevaarlijk terrein. De marktvorsers van Rabobank vrezen alvast fors dalende prijzen, met in de zomer of het najaar een dieptepunt. De prijs van het veel verhandelde melkpoeder kan tot een derde dalen. Bovendien krijgen melkveehouders te maken met een schaarste aan bepaalde voedersupplementen en gewasbeschermingsproducten.

Leestijd : 4 min

Rabobank is weinig optimistisch over een snel herstel van de zuivelmarkt. Tot zeker halverwege 2021 voelbaar zijn in lagere prijzen voor boter, kaas, melkpoeder en wei. Met enige vertraging zullen de wereldmarktprijzen voor deze producten ook leiden tot lagere melkprijzen voor de boer. De bank maakte nieuwe, pessimistische ramingen maar wel met een belangrijke disclaimer: een quasi wereldwijde lockdown is onbekend terrein, voor economen, en ook voor mensen die de voedingsmarkt onderzoeken.

Een drietrapsraket

De onderzoekers zien de markt alvast geraakt worden door 3 golven. In de eerste fase is er paniek en gaan consumenten massaal hamsteren bij supermarkten. De horeca ligt stil en dus gaan producenten over van groothandelsverpakkingen naar kleinverpakkingen. Deze omschakeling is voor producenten niet gemakkelijk en ook niet goedkoop. Volumes zijn wel fors hoger dan normaal maar marges zijn in supermarkten lager. Financieel gaat het goed of redelijk.

In de tweede golf is de paniek onder consumenten wel weg: mensen begrijpen dat er voldoende eten is en de ijskasten zitten vol. Er ontstaan steeds meer logistieke en financiële problemen in de keten. Op het noordelijk halfrond werken we toe naar een seizoensmatige productiepiek terwijl tegelijk de wereldwijde handel in belangrijke mate afneemt. Een groter deel van de werknemers dan gewoon kan of mag vanwege quarantaine niet komen werken. De verwerkingscapaciteit, opslagcapaciteit en liquiditeit lopen zonder overheidsingrijpen tegen hun limieten.

Logistiek is er langdurig een containertekort. Bovendien duren procedures op de kades langer omdat er bijkomende bioveiligheidsmaatregelen worden genomen en er een tekort aan personeel is die de importcertificaten kan regelen.

In de derde golf zit de wereldeconomie waarschijnlijk in een recessie, wat betekent dat het bruto nationaal product 2 of meer kwartalen achter elkaar krimpt. Veel mensen zien hun inkomen en spaargeld afnemen. Dit gegeven houdt de melkprijs die landbouwers krijgen tot diep in 2021 onder druk. Zuivel is rijk aan voedingsstoffen en zal mogelijk meer worden ingezet voor overheidsprogramma’s.

Kaas- en boterprijs dalen

Rabobank waarschuwt dat prijsramingen riskant zijn want een pandemie is in de moderne tijd echt een nieuw fenomeen, en bovendien is het moeilijk ontwikkelingen in ongeveer heel de wereld in te schatten. De prijs voor boter lag in de handel in het eerste kwartaal op circa 3.575 euro per ton. Een jaar eerder was dat 4.300 euro. Rabobank ziet de prijs dalen tot 3.000 euro en in het laatste kwartaal wat opkrabbelen.

Evenwel: pas halverwege volgend jaar zouden we terug zijn aan het huidige prijsniveau. De prijs van de veel verhandelde Goudse kaas lag in het eerste kwartaal op circa 3.285. Rabobank voorziet voor het tweede en derde kwartaal een prijs die 15% lager ligt, op 2.800 euro per ton. Halverwege 2021 zitten we nog onder huidige prijsniveaus.

Melkpoedermarkt in de problemen

De markt voor magere melkpoeder zal volgens Rabobank het meest geraakt worden. In het eerste kwartaal lag de prijs gemiddeld op 2.500 euro per ton. De prijs zakt dit kwartaal met een kwart om in het derde kwartaal zelfs een derde lager te liggen. De markt herstelt nauwelijks, denkt Rabobank, want voor het tweede kwartaal van 2021 voorspelt het nog maar een prijs van 2.000 euro.

China zou tot 30% minder melkpoeder gaan kopen dit jaar, en ook volgend jaar voorzichtig blijven. Bij volle melkpoeder en droge weipoeder zien we een beperktere daling. Ook landen die voor hun nationaal inkomen sterk afhankelijk zijn van de export van olie, importeren minder. De olieprijs is immers door de coronacrisis gekelderd.

Wie wordt het meest geraakt?

Rabobank becijfert dat in de EU ruwweg 20% van het totale zuivelvolume verkocht wordt via foodservice. Dat valt nog mee, want in de VS is dat eerder de helft. Wie zich erg richt op verwerkte kaas en vooral mozzarella, is kwetsbaarder dan andere bedrijven met een meer diverse productenportefeuille. De grootste melkerij van België, Milcobel, is eigenaar van de grootste mozzarellafabriek in Europa. Het bedrijf groeide de afgelopen jaren met mozzarella maar ook kwaliteitspoeder en in mindere mate consumentenkazen.

Volgens Rabobank kunnen grotere bedrijven beter met hun volume overweg dan kleinere. Zo kunnen grote firma’s vaak een deel van hun melkstroom sturen richting producten die langer kunnen worden bewaard.

Een politiek antwoord

In de VS zullen melkveehouders, die nu al op vraag van coöperaties melk dumpen, geholpen worden door een soort federaal verzekeringssysteem: het Dairy Margin Coverage-programma. Het program garandeert melkveehouders een bepaalde minimumprijs. Niet alle melkveehouders tekenden in, maar ze zouden mogelijk retroactief alsnog mogen inschrijven. Ook wil de overheid boeren die productie met 10% beperken, daarvoor betalen.

De EU kent zo’n systeem niet. De Europese Commissie zou volgens Rabobank een deel van het overtollige product kunnen opkopen voor interventie of de opslag ervan kunnen subsidiëren. Ze noemt het misschien niet te voorkomen maar waarschuwt dit dat herstel ook langer duurt. Als de markt immers herstelt, komt de voorraad voorzichtig weer op de markt met een prijsdrukkend effect.

Boeren: minder supplementen

Voor landbouwers wordt het lastiger hun productie in stand te houden. Voedersupplementen zoals amminozuren komen minder gemakkelijk naar Europa. Ook actieve stoffen in gewasbescherming zal minder gemakkelijk en goedkoop beschikbaar komen. Tot 80% van de productie van actieve stoffen voor gewasbeschermingsmiddelen komt tegenwoordig uit China, stelt Rabobank.

Jan Cees Bron

Lees ook in Covid 19

Meer artikelen bekijken