Captatieverbod hangt in de lucht
De Vlaamse Droogtecommissie komt dinsdag samen om de situatie van de aanhoudende droogte te bespreken en eventuele maatregelen zoals captatieverboden te adviseren aan de provinciegouverneurs. Voor bioloog en waterhuishoudingexpert Patrick Meire (Universiteit Antwerpen) is er geen twijfel mogelijk. “Er is eigenlijk geen andere keuze dan alle mogelijke preventieve maatregelen te nemen”, zegt hij. “Anders stevenen we op nog veel fundamentelere problemen af.”
Het uitblijven van lange periodes van regen zorgt momenteel al voor lage waterstanden en de komende dagen en weken lijkt daar weinig verandering in te zullen komen. “Het is extreem droog en in de vergelijking met de voorbije jaren van droge zomers lopen we voor”, zegt Meire. “Toch zie ik nog mensen massaal water gebruiken om de stoep af te spuiten of de auto te wassen. Daar moeten we echt mee stoppen, dat is niet essentieel. Er zijn ook maatregelen zoals een captatieverbod nodig, we hebben geen andere keuze. Verder moeten we de afvoer van water beperken om de reserves daar voldoende groot te houden.”
Voor landbouwers komt een captatieverbod erg ongelegen. “Ik besef dat dat een moeilijke boodschap is voor hen, ik zie in de velden nu ook al maïskiemen die meer bruin zijn dan groen”, zegt Meire. “Maar als we nu niet ingrijpen, zal het alleen maar erger worden.” Volgens Meire is de overheid alvast ‘wakker geschoten’ door de droogtes van de voorbije jaren. “De Droogtecommissie is een goede zaak, het belang van droogte is duidelijk doorgedrongen”, zegt hij. “De acceptatie ervan in de maatschappij is een andere zaak. Dat gaat net zoals bij het coronavirus om het veranderen van een jarenlange manier van leven en werken, maar de klimaatverandering slaat minder plots toe dan een virus.
Dinsdag komt de Vlaamse Droogtecommissie samen en woensdag de provinciale Droogtecommissie. Bij een code oranje adviseert de droogtecommissie alle gouverneurs om een waterverspillingsverbod in te stellen en een captatieverbod op alle onbevaarbare waterlopen uit te vaardigen. “De code oranje zal ingevoerd worden, ga ik woensdag inderdaad pleiten bij onze stakeholders – het Agentschap Natuur en Bos, de Vlaamse Milieumaatschappij, de Vlaamse Waterweg, de Boerenbond, het Algemeen Boerensyndicaat, VOKA – om een captatieverbod partieel in te voeren”, zei waarnemend gouverneur Detollenaere van Oost-Vlaanderen al aan TV Oost. In 2018 en 2019 gold niet alleen een captatieverbod, maar ook een sproeiverbod in Oost-Vlaanderen en bij uitbreiding in heel Vlaanderen.
Hopen op regen
Ook Boerenbond verwacht dat er de komende dagen in de meeste Vlaamse provincies – in Antwerpen is dat al het geval – captatieverboden zullen worden aangekondigd. Een informele rondvraag onder leden leert intussen dat de droogte nog niet voor dramatische situaties zorgt, klinkt het. “Maar we hopen wel heel hard dat er binnenkort regen valt”, zegt woordvoerster Vanessa Saenen.
“De vroege droogteperiodes is voor kiemplantjes van bepaalde gewassen slecht nieuws. Dat kan bijvoorbeeld voor kleinere eindproducten zorgen bij onder meer bieten en aardbeien. We hopen nu vooral dat het niet lang meer duurt. We hebben het dan niet over een stevige regenbui, maar over meer langdurige malse regen zoals in februari.
Iedereen zal zuinig met water moeten omspringen. Al willen we wel de boodschap meegeven dat je geen voeding kan produceren zonder water te gebruiken. Veel landbouwers hebben de voorbije jaren trouwens zelf al maatregelen getroffen zoals het aanleggen van waterbuffers of het veranderen van teelt.”
