Startpagina Aardappelen

Alternatieven zoeken voor Fontane en Innovator

Het Proefcentrum voor de Aardappelteelt (PCA) gaat via proefvelden op zoek naar o.a. nieuwe aardappelrassen die het bekende Fontane en Innovator kunnen vervangen. Daarom heeft het PCA op het proefplatform van de Vlaamse overheid in Bertem en Lennik een rassenproef met 11 variëteiten aangelegd.

Leestijd : 5 min

De bedoeling was dat het grote publiek deze demovelden met de voornaamste akkerbouwteelten kon bezoeken, maar Corona heeft hier anders over beslist. Landbouwleven kon toch samen met PCA-voorlichtster Ilse Eeckhout de proef bezoeken.

De 11 rassen die aanliggen in proef zijn allemaal bestemd voor de bewaring en de verwerking tot friet. Het ras Fontane is vandaag de nummer 1 en beslaat 50% van het areaal. Dan komen Challenger en Innovator. Op plaats 4 vinden we Bintje terug, dat nog maar 5% van het areaal inneemt.

Voor verwerking tot friet hebben zowel Fontane als Innovator hun specifieke kenmerken op het vlak van teelttechniek en afzet. Fontane is geelvlezig en levert een geelkleurige friet op die in winkels en horeca gewild is. Innovator is een witvlezige aardappel die lange smalle frieten levert voor de fastfood.

De rassenproef zoals ze in Bertem ligt, ligt ook nog op drie andere locaties. Zo zijn er vier locaties en vier verschillen in grondsoort en weersomstandigheden. In Bertem is er op 7 april vrij vroeg geplant met groot pootgoed in de maat 35-50mm. De plantafstand in de rij varieerde naargelang het ras.

Fontane en Innovator, de referentie

Fontane is een ras dat ondertussen bekend is. Het is een robuust ras dat de zomerse omstandigheden goed kan overleven en op het einde toch nog een redelijke opbrengst geeft. Het ras is vrij resistent tegen doorwas, maar toch zagen we er in 2018 problemen mee. Fontane is resistent tegen het aardappelcystenaaltje globodera rostochiensis. Na de jarenlange teelt van Bintjes hadden we hier veel mee te maken, maar Fontane wist dit op een natuurlijke manier aan te pakken.

Een nadeel van het ras zijn de weinige stengels per struik en dus ook een lager aantal dochterknollen. Daarom moeten we een nauwe plantafstand aanhouden om toch een voldoende opbrengst na te streven. Vorig jaar liet Fontane in proef een opbrengst noteren van 46 ton/ha. Ilse Eeckhout geeft echter aan dat in normale jaren de opbrengst 50 ton en meer kan zijn. Ook Fontane heeft dus afgezien van de droogte. Het ras bezit een uitzonderlijk goede frietkwaliteit, zelfs na 8 maanden bewaring.

Innovator heeft een aantal slechte kantjes. Zo is het droogtegevoelig, een middenvroeg ras dat snel afrijpt. Bij droogte verliest het snel zijn loof en geraken de knollen niet volgroeid. Door de droogte kan de opbrengst dus duidelijk achter blijven. Waar Fontane 11 tot 13 knollen per struik oplevert, is dit bij Innovator maar 7 knollen. Tevens moeten we melden dat Innovator metribuzine gevoelig is. Vorig jaar noteerde het PCA voor Innovator een opbrengst van 41 ton/ha. De droogte speelde dus duidelijk een rol.

Fontanevervangers

Het ras Babylon kan mogelijk een vervanger zijn voor Fontane. Het is zelfs nog iets geler en heeft Agria in de kruising zitten. Tevens is het resistent tegen globodera rostochiensis, maar gevoelig aan metribuzine. Pas hiermee dus op tijdens de onkruidbestrijding. Babylon heeft nog minder stengels en knollen per struik dan Fontane en moet dus nog nauwer geplant worden, op een afstand in de rij van 30 cm. Het ras deed het vorig jaar heel goed met een opbrengst van 52 ton/ha en een heel grove opbrengst. 90% zat in de sortering ‘+ 50mm’. De grofte zorgt echter ook voor wat gekloven en groene knollen.

Chenoa ligt het eerste jaar aan in proef en het PCA kan er dan ook nog maar weinig over zeggen. Volgens het kweekhuis is het resistent tegen globodera rostochiensis en dienen we Chenoa te planten op 34 cm in de rij. Het ras lag al aan in biologische rassenproeven omdat het een lage vatbaarheid heeft voor phytophtora. Dit kan zeker een pluspunt zijn in de toekomst.

Edison is nog een nieuw ras in proef. Het kweekbedrijf geeft aan dat het ras goed bewaart bij lage temperaturen. Normaal maken frietrassen bij lage temperaturen suikers aan die zorgen voor een slechte bakkleur. Bij Edison zou dit veel minder het geval zijn en opent dit mogelijkheden in het kader van de CIPC problematiek.

Carbima is een ras dat resistent is aan het andere aardappelcysteaaltje, globodera pallida. Door het grote areaal Fontane van de laatste jaren is het aardappelcysteaaltje, globodera rostochiensis wel teruggedrongen, maar kunnen de andere populaties vermeerderd zijn. Carbima kan hier mogelijkheden bieden. Ook kan dit ras op zandgrond geteeld worden, wat niet evident is omdat we hier sneller roest en bruine stip tegenkomen.

Palace is nog een nieuw ras dat voor het eerst in proef ligt. Het is later rijp dan Fontane en gaat eerder richting Markies. Hiervan weten we dat het moeilijk is in afrijpen en het gewas lang groen blijft staan. Typisch voor Palace is het sterke loof. In zomers met veel hittestress gaat het ras veel minder snel zijn bladeren laten hangen, waardoor er minder productieverlies is.

Virginia is nog een nieuw ras in proef dat een alternatief voor Fontane kan zijn, maar is nog later rijp en een Markiesachtige.

Innovator alternatieven

Willen we een alternatief vinden voor Innovator, dan moeten we het zoeken bij een witvlezig ras.

Innovator zit alvast mee in de kruising van het ras Alverstone Russet. Deze is ook resistent aan globodera pallida. Het ras ligt voor het derde jaar aan in proef en heeft meer knollen per struik dan Innovator. Vorig jaar werd een opbrengst van 46 ton/ha genoteerd. De frietkleur van Alverstone Russet is heel goed en blijft dit het ganse bewaarseizoen lang. Dit is een sterk pluspunt. Een minpunt is dat het ras niet op zandgrond geteeld kan worden wegens de gevoeligheid aan roest.

Kelly is een nieuw ras dat op 36 cm in de rij geplant wordt. Het ras is resistent aan globodera rostochiensis en zou ook biologisch geteeld kunnen worden.

De vleeskleur van Tiger ligt tussen deze van Fontane en Innovator in. Innovator zit mee in de kruising en Tiger is resistent aan beide aardappelcystenaaltjes. Dit is een heel belangrijk pluspunt. Vorig jaar werd een opbrengst genoteerd van 47 ton/ha. Dat is 6 ton beter dan Innovator. Tiger geeft veel stengels en mooi loof, maar toch niet zo veel knollen per struik. Het ras heeft een mooie drogestofverdeling in de knol, wat belangrijk is voor frietverwerking.

Wat de rassen geven, zal dit najaar duidelijk worden, maar eerst moeten ze de zomer door.

Actualiteiten

Toen we met Ilse Eeckhout in het aardappelveld stonden, was het een droge, hete zomerdag. Veel actualiteit in de aardappelteelt was er dan niet te melden. Het voordeel van de droogte was dat er toen geen plaag was. Wel kon Ilse al zeggen dat de aanwezigheid van de coloradokever opgevolgd moet worden. Wordt er gespoten, gebruik dan altijd insecticiden die de natuurlijke vijanden sparen. Deze hebben we dan weer nodig om de bladluizen te bestrijden, maar doorgaans geeft dit geen groot probleem in consumptieaardappelen.

Tim Decoster

Lees ook in Aardappelen

Meerdere factoren bepalen de bemestingskeuze in aardappelen

Aardappelen Tijdens een recente studiedag van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij aanhoorden we Jan Bries van de Bodemkundige Dienst van België (BDB). Hij gaf toelichting over de bemesting in aardappelen. “Er moeten keuzes gemaakt worden in functie van heel wat factoren”, klonk het bij hem.
Meer artikelen bekijken