Recht: schadevergoeding als mijn buur te ver ploegt?

V olgens art. 1382 B.W. dient de aansprakelijke de schade, die hij toebrengt aan derden, te vergoeden. Meer in het bijzonder stelt de wet dat elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, degene door wiens schuld de schade is ontstaan, verplicht deze te vergoeden. Er moeten dus 3 zaken bewezen worden. Vooreerst moet een fout van diegene die de schade heeft toegebracht worden aangetoond. Concreet moet u bewijzen dat uw buurman op uw eigendom ploegde en vruchten teelde. Gezien er momenteel geen grenspalen meer aanwezig zijn, zullen deze dus eerst moeten geplaatst worden vooraleer u een fout kan bewijzen.

Vervolgens moet de schade die werd geleden door u worden bewezen. Dit kan door opmeting van de strook die onrechtmatig werd ingenomen met daarmee gecombineerd de normale opbrengst van uw teelt per hectare. Tot slot moet een oorzakelijke verband tussen de fout en de schade worden aangetoond door de schadelijder. Het vorderen van een schadevergoeding voor de onrechtmatige inname van uw grond is dus in principe wel degelijk mogelijk, al ligt de bewijslast van deze drie voorwaarden (fout, schade en oorzakelijk verband) wel bij u.

Bewijs fout

In de eerste plaats moet u dus bewijzen dat uw buurman een fout heeft gemaakt. Dit is onmogelijk zolang er geen nieuwe grenspalen worden geplaatst. Indien er in het verleden een afpalingsplan werd opgemaakt tussen de twee aanpalende eigenaren, zult u eenvoudig op basis van dit plan de grenspalen kunnen laten terugplaatsen. Indien er geen plan bestaat, zult u eerst voorafgaandelijk tot afpaling moeten overgaan. Deze afpaling kan ofwel minnelijk ofwel gerechtelijk.

Bij een minnelijke afpaling stellen twee aanpalende eigenaren elk een landmeter aan of gezamenlijk dezelfde landmeter met de opdracht de grenslijn tussen de eigendommen te bepalen en de grenspalen te plaatsen. Indien de aanpalende eigenaren volledig tot een akkoord komen over de ligging van de grenslijn en de plaats waar de palen moeten komen is de minnelijke afpaling een feit.

Wanneer uw buurman zou weigeren om gezamenlijk een landmeter aan te stellen of u kunt samen niet tot een akkoord komen over het plan dat uw landmeters voorstellen, kunt u enkel via een gerechtelijke afpaling de juridische grens tussen de twee percelen laten bepalen. Voor zo’n gerechtelijke afpaling moet de vragende partij zich wenden tot de vrederechter van de plaats waar het goed gelegen is.

In de eerste plaats zal de vrederechter een deskundige aanstellen die op basis van zijn opzoekingen aan de vrederechter advies uitbrengt en een ligging van de grenslijn voorstelt. Zijn de partijen het hierover eens, dan kunnen ze in aanwezigheid van de vrederechter overgaan tot het plaatsen van de palen en worden een proces-verbaal en een plan opgesteld. Indien de partijen het niet eens worden over het voorgesteld tracé, dan zal de vrederechter uiteindelijk een vonnis vellen.

In een tweede fase wordt vervolgens de grensafpaling uitgevoerd door de grenspalen te plaatsen. In een derde fase worden het plan en proces-verbaal vervolgens bekrachtigd en volgt er een uitspraak over de kosten die betaald moeten worden. Beide partijen dragen elk de helft van de kosten voor de palen en hun plaatsing. De gerechtskosten vallen veelal ten laste van de partij die de minnelijke afpaling onmogelijk maakte.

Eenmaal op basis van de afpaling, of ze nu minnelijk of via de rechtbank tot stand kwam, kan worden aangetoond dat uw buurman een deel van uw perceel bewerkte, bewijst u meteen ook de fout. Een ander zijn eigendom bewerken zonder recht of titel is immers op zich foutief, omdat het een schending uitmaakt van het eigendomsrecht en de algemene zorgvuldigheidsnorm.

Buiten de rechtbank?

Indien u met uw buurman een akkoord kunt vinden over de ligging van de grenslijn en de plaatsing van de palen, kunt u misschien ook een akkoord vinden over de schade die u is toegebracht en hoe die zal worden vergoed. In dat geval maakt u het best een dadingsovereenkomst op. Een dading is een schriftelijke overeenkomst tussen twee of meer partijen die een geschil (een conflict) wensen te beëindigen of een toekomstig geschil wensen te voorkomen door elk wederzijdse toegevingen te doen. Indien u met uw buurman een totale regeling kunt uitwerken, legt u deze het best vast in een dading, zodat niemand nog op het akkoord kan terugkomen en u de zaak volledig buiten de rechtbank houdt. Zo vermijden beide partijen de gerechtskosten en het risico op een tegenvallend vonnis.

Jan Opsommer