Foggen doe je verstandig en voorzichtig

Biox-M, Argos en 1,4Sight moeten toegepast worden door middel van fogging. Verkeerd gebruik kan leiden tot nefaste effecten en zelfs brandgevaar. Zo brandden onlangs enkele loodsen in Duitsland uit door het foggen van de middelen Argos en 1,4Sight met toestellen die onvoldoende veilig waren.

Voorzichtigheid is echter geboden aangezien er bij het foggen hoge temperaturen worden geproduceerd en de kiemremmingsmiddelen zelf brandbaar zijn. Argos en muntolie zijn olieachtige producten en werken op een zeer hoge fogtemperatuur. De fogtemperaturen zijn belangrijk en verschillend per product. Voor muntolie bedraagt die 190° C bij de electrofog en 195° C bij toepassing met de synofog. De fogtemperatuur voor Argos is ongeveer dezelfde als bij muntolie. 1,4Sight moet men foggen bij 250° C met een electrofog en 280° C bij de Synofog.

Om dat te bereiken is in de verhittingskamer van het toestel een nog hogere temperatuur nodig, die dicht bij het vlampunt zit. En daar schuilt dus het gevaar. PCA-onderzoekster Ilse Eeckhout overloopt daarom de mogelijke toestellen die gebruikt kunnen worden, en enkele aandachtspunten bij het foggen zelf.

Elektrofog

De elektrofog is een toestel om heet te vernevelen. Vooral Biox-M wordt veel toegepast met dit toestel. Het werkt met een capaciteit van 30 liter per uur. “Dat wil zeggen dat je voor het behandelen van een loods voor 1000 ton aan een dosis van 60 ml Biox-M 2 uur nodig hebt.” Het toestel wordt elektrisch aangedreven, wat als voordeel heeft dat er geen verbrandingsgas zoals CO2 de loods ingaat. “Het toestel vergt wel wat stroom, dus hier moet rekening mee gehouden worden”, waarschuwt Eeckhout.

Synofog

Het meest gebruikt voor heetverneveling is de synofog. Deze heeft net als de elektrofog een capaciteit van 30 liter per uur. Ook de synofog wordt elektrisch aangestuurd, maar heeft meer stroom nodig dan de elektrofog. “Er is nood aan 28 ampère en 380 volt. We zien dat veel bedrijven kampen met een tekort aan elektriciteit om het toestel van voldoende voeding te voorzien. Een aantal fytohandelaars hebben zich daaraan aangepast en brengen een generator mee. Dat is nodig, want niet alleen het toestel moet werken, ook de rest van de loods moet nog van stroom worden voorzien, bijvoorbeeld voor een goede werking van de ventilatoren.”

Als de stroom uitvalt, dan brengt dat extra risico’s met zich mee. Eeckhout: “Het toestel staat heel heet. Als dan het vloeibaar product op een hete buis terechtkomt, dan kan een steekvlam ontstaan, wat tot brand kan leiden.” Het hanteren van het toestel moet dus echt met kennis van zaken gebeuren. Je moet weet hebben van de temperatuur instellingen en zeker zijn dat er voldoende stroom aanwezig is gedurende de behandeling. “De fytohandelaar die het zal hanteren moet dus een opleiding gevolgd hebben”, klinkt het.

Na de behandeling van het fogtoestel, moet het grondig gereinigd worden. Olieachtige producten zoals Biox-M en Argos kunnen immers aankoeken in de buis. “Die resten moeten na behandeling verwijderd worden. Bij een volgende gebruik van het toestel kunnen die restjes in brand vliegen, vonken geven en eventueel de bewaarloods ingestuurd worden”, klinkt het bij Eeckhout. “En dan moet je zeker oppassen bij 1,4Sight, die bij een nog hogere temperatuur gefogd wordt. Resten van Biox-M en Argos kunnen heel snel ontbranden.” Ilse Eeckhout raadt daarom aan om met een toestel steeds hetzelfde product te gebruiken en niet te wisselen.

Cropfog

Een derde toestel voor heetverneveling is de cropfog. Dit toestel heeft een capaciteit van 60 tot 90 liter per uur, en is dus geschikt voor grote loodsen met grote partijen. Het heeft een lange flexibele uitlaatdarm die in de loods gebracht kan worden. “Dit systeem is handig als men het gas op grote hoogte in de loods moet brengen, zoals bij een loods met dwarsventilatie. Een elektrofog en synofog zijn dan vaak af te raden, aangezien er niet stabiel op hoogte gewerkt kan worden. De cropfog heeft geen stroom nodig. Bovendien is er minder risico op brand, aangezien er tussen de verhittingskamer en de inlaat van het middel een fysieke scheiding is.

Andere toestellen

Andere heetvernevelingstoestellen zijn de swingfog en de pulsfog, maar die zijn af te raden voor de nieuwe kiemremmingsmiddelen: de temperatuur kan onvoldoende goed geregeld worden en het tankje op de machine zit te dicht bij de warmtebron. “Dat is heel gevaarlijk”, geeft Eeckhout mee. Verder bestaat er de hotfog resonator, maar daar is in België nog geen ervaring mee. “In Nederland wordt het al wel gebruikt.”

Een alternatief is koudverneveling. Enkele toestellen zijn de Potatofog, Fotan starlet en Fontan mobilstar. Het grootste voordeel is dat er geen brandgevaar is. Deze machines werken op perslucht of met onderdruk. Door middel van een heel fijne spuitdop worden erg kleine druppels gecreëerd, waardoor ze kunnen meegenomen worden met de ventilatie. “Hierin hebben we nog weinig praktijkervaring. Dit bewaarseizoen probeerden enkele telers het wel, dus die volgen we op.”

Tips bij plaatsen

van het toestel

Het fogtoestel moet altijd buiten de loods worden opgesteld. De pijp van het toestel gaat dan via een gat in de muur of poort de loods in. “Werk ook hier veilig en werk het gat af met steenwol of een inox plaat om brandgevaar te voorkomen, zeker als er sprake is van brandbaar materiaal zoals isolatie”, klinkt het. Zeker te vermijden is het plaatsen van de pijp in de drukkamer. “Als het gas binnenkomt onder de ventilatoren, krijgt het gas geen tijd om te vermengen met lucht en is er geen homogene verdeling doorheen de aardappelen.”

De ideale positie voor het toestel is tegenover de ventilatoren. Bij loodsen met langsventilatie is dat geen probleem. Bij grote lange loodsen met dwarsventilatie is het aangeraden om de cropfog te gebruiken aan de wand tegenover de wand met ventilatoren. Een andere optie is een fogtoestel wel aan de poort te zetten, maar het gas naar de achterste aardappelen te forceren door alleen de achterste ventilatoren aan te zetten. Daarna kunnen de voorste ventilatoren opgezet worden om het gas ook daar door de aardappelen te sturen.

Ten slotte moet er ook altijd voldoende stroom aanwezig zijn. Zorg voor voldoende dikke kabels, zodat er geen stroomval kan plaatsvinden.

Marlies Vleugels