Een bib van bodembacteriën voor duurzame soja, met onderzoekshulp van 1.000 burgers-en-boeren-met-tuin
Vlaams minister Hilde Crevits gaat als 1 van 1.000 burgerwetenschappers tijdens het komende groeiseizoen een 1 vierkante meter-proeftuintje met soja opvolgen. Ze helpt daar de wetenschap mee vooruit, met name ‘Soja in 1000 tuinen’, een onderzoeksproject van VIB, UGent, ILVO, KU Leuven én van heel wat vrijwilligers. Het uiteindelijk doel? Duurzame sojateelt in Vlaanderen stimuleren door de lokaal-aanwezige bodembacteriën in kaart te brengen.
Sojabonen staan als plantaardige eiwitbron voor menselijke (en dierlijke) voeding aan de top, wegens het zeer volledig amynozuurprofiel. De sojaverwerkers moeten momenteel het gros van hun grondstof invoeren. “Soja telen in onze contreien blijft vooralsnog een hele uitdaging,” zegt prof Sofie Goormachtig van VIB en UGent.
“Een betekenisvolle lokale productie, die heel wat voordelen voor milieu, klimaat, economie en bodem zou hebben, botst nog tegen kennis beperkingen. Onder meer op het vlak van de (ideale) natuurlijke processen die zich afspelen in de bodem rond de sojaplant.
Een bibliotheek van bodembacteriën
Sofie Goormachtig is gespecialiseerd in de interacties die plantenwortels aangaan met natuurlijke bodemorganismen. Zij wil op zoek naar Vlaamse bodembacteriën die soja hier bij ons kunnen helpen groeien. “In één gram aarde kan je ongeveer een miljard bacteriën terugvinden. Er zitten met andere woorden veel meer bacteriën in een handvol aarde dan er mensen rondlopen op onze planeet.”
Samen met een interdisciplinair onderzoeksteam van VIB, ILVO, UGent en KU Leuven wil Goormachtig in kaart brengen welke bacteriesoorten in bodems over heel Vlaanderen goed samenwerken met soja: “Vandaag is soja een subtropische plant die niet aangepast is aan onze omgeving. Willen we soja zich hier laten thuis voelen, dan moeten we ook de juiste microbiële partners vinden in onze bodem.”
1.000 tuinen
Om te slagen in hun opzet zijn de onderzoekers op zoek naar 1.000 burgerwetenschappers, die in hun tuin een 60 tal (toegestuurde) sojabonen willen planten, op een stuk van 1 vierkante meter tuin. “We zoeken een goede spreiding over heel Vlaanderen, en moeten dus een zorgvuldige selectie maken zodat we een brede variatie aan omgevingen en bodemtypes meenemen,” aldus prof Sofie Goormachtig.
Minister Hilde Crevits heeft alvast een stukje grond klaar: “Dit soort projecten verkleint de kloof tussen wetenschappers en burgers omdat burgers zelf mee onderzoek uitvoeren Het zorgt ook voor een schat aan unieke gegevens voor de onderzoekers.”
“Dit maakt dat deze burgerwetenschap-projecten bijdragen aan het draagvlak voor wetenschap, technologie en innovatie in de maatschappij. Bovendien ben ik ook gewoon erg benieuwd of het bacterieel leven in de bodem hier in Torhout al van nature sterktes bezit om soja te helpen groeien.”
“De resultaten van dit project moeten helpen om de lokale teelt van dit eiwitrijk gewas te vergemakkelijken. Daarnaast kan lokale sojateelt helpen om stikstofuitspoeling aan te pakken en de bodemkwaliteit te verbeteren. Reden genoeg dus om de handen uit de mouwen te steken,” aldus de voogdijminister.
Oproep aan burgers en boeren met tuin
Een moestuin, een siertuin, een daktuin, wel of geen bomen, groot of klein, in de stad of op het platteland, een oude of een jonge tuin, veel gazon of wilde begroeiing… alle tuinen en hun eigenaars kunnen zich kandidaat stellen om soja- en bodemobservator te worden voor ‘Soja in 1000 tuinen’.
“We zijn heel expliciet ook op zoek naar 200 landbouwgezinnen, niet om het lapje soja op een akker te planten. Het mini-proefveldje moet wel degelijk in de private tuin worden aangelegd. We denken dat landbouwers met een ander oog op de plantengroei hun observaties zullen noteren,” zegt Joke Pannecoucque van ILVO, sojaspecialist en medeonderzoeker in Soja in 1000 tuinen.
De taken voor de burger-onderzoekers zijn niet min: ze moeten de richtlijnen qua zaai, teelt, bemonstering en oogst strikt opvolgen, ze moeten geregeld bodemstalen nemen en op een bepaalde temperatuur bewaren tot ophaling. Ze moeten de kieming, de groei, de peulvorming en de externe omstandigheden documenteren, en ze krijgen vragenlijsten in te vullen.
Schrijf in op www.sojain1000tuinen.be
Niet alle kandidaten krijgen een proeftuintje toegewezen. De selectie van de 1000 tuinen gebeurt (los van de identiteit van de kandidaat) op basis van spreiding, diversiteit van omgevingen, bodemsoorten, en zelfs profiel van de tuineigenaar.
Maak jouw interesse voor deelname als burgerwetenschapper of boerwetenschapper bekend via het registratieformulier op deze website: www.sojain1000tuinen.be. Inschrijven kan tot half maart 2021.
