Edito: Wanneer groen toch plots rood kleurt
Momenteel ligt de landbouwsector wel elke week onder vuur in de algemene media. Er liggen dan ook belangrijke dossiers op de tafel. Stikstof is zo’n heikel thema waarbij de pijlen opnieuw naar de landbouw zijn gericht.
Voor wie het vergeten is uit de lessen scheikunde… stikstof (N2) is een kleur- en reukloos gas dat overal om ons heen aanwezig is. Ongeveer 78% van alle lucht bestaat immers uit stikstof. Stikstof zelf is niet schadelijk voor mens en milieu. Bepaalde verbindingen van stikstof in de lucht zijn dat wél. Dit zijn de zogenaamde stikstofoxiden (NOx) en ook ammoniak (NH3). Het is vooral de depositie van beide verbindingen in het milieu die zorgen baart. Die deposities zijn onder meer afkomstig uit de landbouw, maar ook uit het verkeer, de industrie en de huishoudens.
Vlaanderen moet – net als de rest van de Europese Unie – de natuur beschermen tegen een teveel van deze depositie. Tegen 2050 mag geen enkele drempelwaarde van stikstof in de Natura 2000-gebieden nog overschreden zijn. Om zowel die natuurdoelen te realiseren als de betrokken bedrijven, die stikstof produceren, een toekomst te geven werd indertijd de vermaledijde Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) in het leven geroepen. Landbouwbedrijven kregen naargelang hun impact op nabijgelegen natuurgebieden een code rood, oranje of groen opgekleefd. Ze werden respectievelijk niet meer hervergunbaar, kunnen enkel onder voorwaarden uitbreiden of krijgen geen repercussies op vlak van bedrijfsvoering. Maar het veilig klinkende ‘groen’ blijkt nu toch een serieus rood kantje te krijgen.
De Raad voor Vergunningsbetwisting oordeelde immers recent dat een ‘groen’ pluimveebedrijf in Kortessem toch niet mag uitbreiden. De vergunning hiervoor werd vernietigd. Volgens het arrest telt élke impact op een gebied dat onder druk staat. De rechter verwijst bovendien naar een uitspraak van het Europese Hof uit 2018, die ook voor de Nederlandse Raad van State belangrijk was bij het oordeel van mei 2019 dat het Nederlandse PAS-stelsel stillegde.
Boerenbond meent dat de kans reëel is dat deze uitspraak verregaande gevolgen heeft voor de vergunningverlening van individuele bedrijven, niet enkel in de landbouwsector, maar voor elke activiteit die in Vlaanderen bijdraagt aan de stikstofdepositie op een Natura 2000-gebied of VEN-gebied. Minister van Omgeving Demir beweert evenwel in De Standaard dat dit stikstofarrest wellicht niet leidt tot een vergunningsstop zoals in Nederland. Moeten we ons zorgen maken over haar woordkeuze ‘wellicht’?
