Startpagina Actueel

Verdienmodellen voor agro-ecologische en biolandbouw: Wat is een faire prijs voor mijn product?

“Wat is nu een faire prijs voor mijn product dat op een agro-ecologische of biologische wijze geteeld is?” Dat is de vraag die de partners van het Living Lab Agro-Ecologie en Biologische Landbouw kregen van een biolandbouwer. Het antwoord is niet eenduidig. De landbouwer moet nadenken over verdienmodellen, de kost- en verkoopprijs en ook over marketing. Zowel voor de gangbare, als de biologische landbouw is dat een uitdaging.

Leestijd : 5 min

Voor vele landbouwers blijft het een uitdaging om rendabel te zijn in hun bedrijfsvoering. Wat een faire prijs is voor een product, is één van de vragen die de landbouwer zich hierbij moet stellen. Hoewel de markt voor een deel de mogelijke prijs voor een bioproduct bepaalt, is de bedrijfsvoering van de landbouwer een niet te onderschatten factor. Landbouwleven interviewde Pieter Vermeersch, ILVO-coördinator van het Living Lab Agro-Ecologie en Biologische Landbouw (LLAEBIO), over de materie. Het LLAEBIO is ontstaan vanuit de vraag van de biologische sector om meer participatief onderzoek uit te voeren vertrekkende vanuit de noden van de landbouwers. Zowel landbouwers, onderzoekers, adviseurs, middenveldorganisaties, verwerkers… zitten samen aan tafel om bepaalde vraagstukken rond agro-ecologische en biolandbouw aan te pakken.

Is de interesse in bio in 2020-2021 nog steeds stijgende?

PV: “We merken al jaren een stijgende interesse in bio bij landbouwers. In 2010 waren er in Vlaanderen 256 biologische landbouwbedrijven met 3.822 ha in 2019 waren dat er al 562 landbouwers, met samen 8.677 ha. Er zijn nog geen officiële cijfers van 2020 maar we kunnen toch stellen dat het een groeiende interesse is bij de landbouwers. Ook zijn er meer en meer landbouwers die inzetten op agro-ecologie zonder het biologische label na te streven.”

Is het moeilijker om een faire prijs te stellen voor biologische of agro-ecologische producten in vergelijking met gangbare landbouwproducten?

Dat is een complexe vraag. En die vraag was dan ook de aanleiding om de webinarreeks rond het thema faire prijs te organiseren. Een landbouwer sprak ons aan met de vraag: “Wat is nu een faire prijs voor mijn product dat op een agro-ecologische of biologische wijze geteeld is?” We brachten de partners van LLAEBIO samen en probeerden het systeem dat invloed heeft op de prijs in kaart te brengen. Zo kwamen we tot 3 elementen die een belangrijke rol spelen in de prijsvorming, namelijk het verdienmodel van het bedrijf, de kostprijs en de verkoopprijs. Deze 3 zaken heeft een landbouwer zelf in handen om invloed te hebben op de prijs. Een product dat op agro-ecologische of biologische wijze geteeld is, kan, maar hoeft geen hogere kostprijs te hebben. Zo’n product heeft een meerwaarde als het bij de juiste consument terechtkomt.

Hebben landbouwers het meeste moeite met een prijs te maken voor hun producten of met het opstellen van een marketingstrategie?

Ik denk dat beiden niet eenvoudig zijn. Veel landbouwers produceren bulkproducten waarvoor ze prijsnemer zijn en hebben geen ervaring met het uitspelen van de kwaliteiten van hun product. Dat is jammer, want elke landbouwer heeft zijn eigen visie om het beste uit zijn grond of dieren te halen. Veel boeren zetten bewust hun eigenheid in de kijker en vermarkten hun eigen producten. Ze kunnen dan kijken naar wat een gelijkaardig product in de markt kost, maar het is ook nodig om te weten wat het kost om het product te produceren om verlies te vermijden. Die kostprijsbepaling is een uitdaging omdat er zo veel is om in rekening te brengen, denk maar aan aangeplante bomenrijen of de aankoop van een tractor. Een marketingstrategie ontwikkelen, is geen evidentie. Welke visie heb je als landbouwer? Welke klanten wil je aantrekken? Dit zijn geen gemakkelijke stappen om als landbouwer tussen het werk door uit te denken. Gelukkig zijn er initiatieven die landbouwers daarbij begeleiden.

Waar kunnen landbouwers terecht voor hulp bij het opzetten van hun prijs en marketingstrategie?

Landbouwers kunnen bij LLAEBIO terecht. Tijdens de webinars en toekomstige bedrijfsbezoeken kan inspiratie worden opgedaan. De opnamen van dit thema zijn nog online te herbekijken via onze website www.llaebio.be. Bij meer specifieke vragen verwijzen we door naar de diverse partners van LLAEBIO. Zo kunnen ze bij Bioforum terecht en het Innovatiesteunpunt heeft verschillende adviestrajecten voor landbouwers. Deze zomer lanceert het ILVO de online tool De Verdienwijzer, waarbij landbouwers hun verdienmodel kunnen evalueren en optimaliseren.

Denk je dat biolandbouwers minder bezig zijn met het economische dan gangbare landbouwers?

Dat is moeilijk in te schatten. Het is voor elke landbouwer wel belangrijk hiermee bezig te zijn, want strategische keuzes kunnen een verdienmodel versterken of verzwakken. Ze moeten zowel stilstaan bij de productie als de vermarkting. De Vlaamse landbouwbedrijven zijn zeer sterk op vlak van kwaliteit en kostenefficiëntie, maar die voordelen zijn stilaan aan het verdwijnen. Buitenlandse producten evenaren de kwaliteit van de Vlaamse en de productie verloopt er ook alsmaar efficiënter. Het ontwikkelen van de vermarktingskant van het verdienmodel is daarom belangrijk om op termijn competitief te blijven. Voor bedrijven met producten die duurzaam geproduceerd worden, is het een kans deze meerwaarde uit te spelen en zo hun verdienmodel te versterken aan de vermarktingskant. Dit kan verder uitgewerkt worden met verbredingsactiviteiten (vakantiewoning), diverse afzetkanalen (webshop), merken en labels (label voor gezonde voeding) en trends in de keten opvolgen en implementeren (duurzame productiemethoden).

Is korte keten/CSA rendabel als het verder gelegen is van een dorps- of stadskern?

Er zijn een groot aantal factoren die een directe of indirecte impact hebben op de winstgevendheid van een landbouwonderneming. Er is geen zwart-witantwoord op de vraag rond locatie. In Vlaanderen zijn er heel wat voorbeelden van bedrijven die relatief gezien eerder afgelegen zijn, en het dus iets moeilijker hebben om klanten te bereiken, maar dit deels oplossen via de levering van groentepakketten op bestelling, aanwezigheid op markten of buurderijen, of voor distributie te rekenen op een derde partij. Een eerder afgelegen locatie kan bovendien ook voordelen opleveren. Landbouwgronden in de nabijheid van steden zijn in de regelmaat duurder. Een lagere grondprijs kan dus mogelijks de logistieke kost compenseren, zeker als je het extensievere en grondgebonden karakter van de agro-ecologische en biologische landbouw in rekening brengt. Ten slotte zijn een goede marketing, storytelling en klantgerichtheid belangrijke factoren voor het succes van het landbouwbedrijf.

Marlies Vleugels

Lees ook in Actueel

Meer artikelen bekijken