Startpagina Veeteelt

Boerderij Het Bolhuis: “Door de natuur rondom de boerderij was ik verplicht om anders te denken”

Te midden van de Demervallei ligt de boerderij van Kurt Sannen, Het Bolhuis. Zijn droom als kind kwam uit nadat hij het bedrijf overnam in Diest: een boerderij midden in de natuur, met koeien, schapen en ezels in de wei, in perfecte harmonie met de natuur. “Mijn boerderij werkt volgens de principes van de agro-ecologie, maar het moet gezegd: het blijft een bedrijf en ik moet ook een inkomen genereren.”

Leestijd : 7 min

Exact 20 jaar geleden, in 2001, is Kurt Sannen gestart met zijn boerderij. Zijn grootouders waren landbouwer, en als kind wist hij wat hij zou worden. “Ik wou altijd al landbouwer worden. Ik vond een tekening terug die ik maakte toen ik 4 jaar was. En dat is exact hoe onze boerderij er nu uitziet: rode baksteen, een tractor ervoor, station dichtbij, een paard, een koe, een ezel, een schaap en geit in de wei.”

Hij nam de boerderij over van de schoonouders van zijn broer en richtte het helemaal naar eigen goeddunken in. “Het was zoeken in het begin, maar ik wist alvast dat de melkveehouderij niets voor mij was. Ik startte een zoogkoeienhouderij en doe dat nu voltijds.” Op dit moment beschrijft hij de landbouwtak als driedelig: hij heeft 50 stuks rundvee waaronder 17 zoogkoeien, ongeveer 70 ooien en enkele 100 kippen. Kurt koos resoluut voor de lokale rassen: Kempens rund, Kempische hoenen en qua schapen de Ardense Voskop. De keuze voor die lokale rassen past voor hem perfect in zijn verdienmodel.

Kurt koos resoluut voor de lokale rassen waaronder de Ardense Voskop.
Kurt koos resoluut voor de lokale rassen waaronder de Ardense Voskop. - Foto: Het Bolhuis

Natuur en landbouw combineren

Hij geeft namelijk aan dat het klassiek landbouwmodel voor hem nooit mogelijk is geweest. “Ik had weinig andere keuze. Mijn boerderij ligt tussen natuurgebieden en bovendien had ik geen zware financiële slagkracht om zware investeringen te doen. Als ik vlees produceer aan de prijs in de groothandel, dan was mijn boerderij ten dode opgeschreven. Om een inkomen te genereren was ik op zoek naar een eigen verdienmodel. Ik moest mijn eigen marktomgeving creëren en een unique selling proposition stellen.”

In zijn verdienmodel combineert Kurt zijn 2 passies: natuur en landbouw. Op zijn boerderij versterken landbouw en natuur mekaar. “Dat is de missie van deze boerderij. Sommige auteurs schrijven een boek, en ik run een boerderij. Het was de eigen expressie van mijn eigen emotie, dat ik als kind al aanvoelde: natuur en landbouw zet je niet tegenover elkaar. Ik ga de weg op van agro-ecologie: ik wil niet enkel winst voor Het Bolhuis creëren, ook onze buren, het milieu en de gemeenschap moeten er profijt van hebben.”

De lokale rassen pasten daarom perfect in zijn verhaal: het zijn aangepaste rassen die perfect buiten in ruwe moeilijke omstandigheden in natuurbeheer kunnen leven. Hij verdiende bovendien het biolabel en het Belgische label Biogarantie. “Ik zorg biologisch voor de natuur, het milieu en het dierenwelzijn. Het label Biogarantie kreeg ik omdat heel ons productieproces Belgisch is, inclusief de voederproductie.”

Diversifiëren voor financiële zekerheid

Kurt is zelfstandige en geeft aan dat de landbouw op zijn bedrijf de hoofdtak is. Hoewel daar de kosten de hoogste zijn, blijft de omzet daarvan de belangrijkste. Daarnaast is Kurt ook consultant. “De ervaring en kennis die ik heb opgedaan deel ik als zelfstandig adviseur in diverse projecten. Ik stel mijn kennis rond natuur en landbouw ter beschikking voor gemeentebesturen, landbouwers, havenbesturen…” Een derde tak op het bedrijf is het ezeltoerisme. “Het ezeltoerisme brengt me misschien de minste omzet op, maar die 3 takken samen zorgen ervoor dat het risico gedeeld is. Moest het slecht gaan met de landbouw, heb ik nog steeds de consultancy en het ezeltoerisme en omgekeerd.”

Kostprijs vastleggen

De kostprijs vastleggen voor de vleesproducten was voor Kurt geen evidente zaak. “Op welke manier je ook boert, en dat geef ik ook mee als consultant aan landbouwbedrijven, een landbouwbedrijf is en blijft een bedrijf. Je moet rendabel blijven. Je moet werken met een bedrijfseconomische boekhouding, met een begroting, met prognoses, met eigen bedrijfscalculaties… Als landbouwer moet je jouw financieel beheer zelf goed in handen nemen, of je goed laten bijstaan. Dat werd vroeger in de landbouwopleidingen niet alijd zo mee gegeven, maar nu zijn de opleidingen wel veranderd, gelukkig. Echter, naast het zelf goed in handen nemen van je bedrijf, vind ik de rol van de overheid cruciaal. We hebben die nodig voor het creëren van een faire markt waarbij boeren ook vergoed kunnen worden voor al hun maatschappelijke diensten, maar ook degelijke wetgeving. Zonder een goed kader werken de verdienmodellen niet. ”

Een faire prijs zorgt naast de onkosten van het bedrijf voor een degelijk inkomen. “Dat heb ik met vallen en opstaan moeten leren. Ik zit al lang bij de AMS boekhouding van het departement Landbouw en Visserij. Die volgen de boekhouding op van landbouwbedrijven en dat is voor mij een hulp geweest om het landbouweconomische van dichterbij te leren kennen, zodat ik het op mijn bedrijf kon toepassen.” Om een faire prijs vast te stellen, verdiepte Kurt zich in de materie. Toch blijft het niet gemakkelijk. “Consumenten vergelijken prijzen. Ik kan mijn biefstuk daarom niet verkopen aan 87 euro per kg, want dan ga ik mijn sociale doel voorbij. Momenteel zijn mijn prijzen marktconform met de prijzen van biefstuk met meerwaarde in de supermarkt. Niet te duur dus, en het werkt voor mij. De verkoop van het vlees gebeurt bovendien ook op de boerderij zelf, dus via de korte keten.”

Lage kosten bestendigen

Naast agro-ecologie is economie dus een belangrijk facet voor een landbouwbedrijf, stelt Kurt. “Een landbouwbedrijf zou zo gezond en economisch krachtig moeten zijn dat het door om het even wie overgenomen kan worden, niet alleen door iemand van de familie. Veel van onze landbouwbedrijven kunnen nu boven water blijven door familiale arbeid en kapitaal, dat niet betaald wordt. Dat mag de bedoeling niet zijn.”

Daarom denkt Kurt na over elke mogelijke kost. Zo investeerde hij niet in een nieuwe stal, maar gebruikt hij zijn oude stallen zo goed mogelijk. Zijn dieren lopen bovendien zoveel mogelijk buiten, dat is het goedkoopste wat er bestaat. Mijn schapen komen zelfs nooit binnen, dat is jaarrond begrazing.” Verder is voederautonomie voor hem heel belangrijk. “Ik heb een heel laag krachtvoergebruik en voor ruwvoer ben ik 100% zelfvoorzienend. Ik koop nog een heel klein beetje zonnepitschilfers en granen aan, maar ik zet volledig in op grasklaver en luzerne. Dat is goed voer voor mijn runderen.”

Samenwerking is een must

Ook samenwerken vindt Kurt van belang om kosten te drukken. Hij werkt via gebruiksovereenkomsten met Natuurpunt en het Agentschap Natuur en Bos (ANB) samen, die heel wat gronden beheren voor natuur. Dichtbij Het Bolhuis ligt immers het natuurgebied Dassenaarde van Natuurpunt, en rondom de boerderij ligt de Vallei van de Drie Beken van het ANB. “Die liggen in het Natura2000 gebied de Demervallei.” Daar zijn gebieden die begrazing nodig hebben of gemaaid moeten worden. En daar zorgt Kurt voor. “Mijn bedrijf is 120 ha groot en ongeveer 100 ha bestaat uit gronden van de Vlaamse overheid en Natuurpunt. Hierdoor heb ik grond waar ik hooi kan winnen en mijn koeien en schapen laat grazen. Zo zie je maar dat je van de natuur heel wat kan krijgen, het is een mooie synergie.”

Daarnaast werkt Kurt ook met heel wat andere boeren samen. Zo werkt hij samen in een agroforestryproject. “Ik maak compost voor het agroforestryproject, en die maak ik samen met Natuurpunt in een samenwerkingsverband.” Van een andere collega-bioboer krijgt hij groenteafval, zoals witloofwortelen, die hij aan de koeien voedert. Verder teelt hij grasklaver en luzerne bij een boer met notenbomen. “Ik onderhoud zijn perceel door te maaien en ik heb eten voor de runderen.” Ten slotte deelt Kurt samen met een aantal boeren materiaal, zoals aanhangwagens en koelwagens. “We spreken ook af om samen te leveren aan klanten. Dat samenwerken is voor mij echt een must.”

Het ezeltoerisme brengt misschien het minste op, maar zorgt er samen met de  consultancy voor dat het risico gespreid is.
Het ezeltoerisme brengt misschien het minste op, maar zorgt er samen met de consultancy voor dat het risico gespreid is. - Foto: Het Bolhuis

Eerlijk en transparant communiceren

In het agro-ecologische verdienmodel en de marketingstrategie zorgt Kurt er ten slotte voor dat de relatie met de klanten gunstig is. Hij communiceert eerlijk en transparant over wat er op het bedrijf gebeurt. “Via de site en de nieuwsbrief breng ik mijn verhaal en mijn liefde voor de natuur en mijn dieren naar de mensen.” Hij geeft wel aan dat het niet evident is. “Ik ben niet echt een goede marketeer”, lacht hij. “Ik zou meer op sociale media moeten bezig zijn en de site is eigenlijk aan vernieuwing toe. Toch heb ik een goede pool van klanten, en door corona heb ik ook heel wat klanten bijgekregen. Mijn klanten hebben gemeen met mij dat ze aandacht hebben voor natuur en klimaat.”

Mensen worden bovendien altijd hartelijk onthaald bij het Bolhuis. “Naast de thuisverkoop mogen de mensen hier overal rondlopen, waaronder in de stallen. Ik organiseer af en toe – nog voor corona – activiteiten: mensen mogen mee gaan wandelen, mogen naar de lammetjes gaan kijken… Daarnaast organiseren we bietenoogstdagen, pensenkermissen, zetten we lange tafels buiten in de zomer en zo verder. De mensen mogen zich thuis voelen op mijn bedrijf. Af en toe komen ze hier in de hof een babbeltje doen, naar onze pasgeboren puppy’s of kalfjes kijken. Die rela tie vind ik fijn. Ik heb niks te verbergen en de klanten zijn bij ons altijd heel erg welkom.”

Marlies Vleugels

Lees ook in Veeteelt

Meer artikelen bekijken