Startpagina Actueel

Landbouwkompas is interessant instrument, maar verfijning is nodig

Vrijkomende landbouwbedrijfszetels krijgen bij voorkeur een nieuwe agrarische functie. In de provincie Antwerpen is het Landbouwkompas een nieuw instrument. “Heel interessant, maar er is nog wat verdere verfijning nodig”, vindt landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) als antwoord op een vraag van Tom Ongenae (Open VLD). Het voorbeeld van Antwerpen verdient navolging.

Leestijd : 5 min

De dure pachtgronden zijn een parameter: landbouwgrond is in Vlaanderen een schaars goed geworden. “Een van de problemen daarbij is dat bestaande boerderijen worden opgekocht en gebruikt voor andere activiteiten dan voor pure landbouwactiviteiten”, aldus Tom Ongenae, Vlaams parlementslid voor Open VLD, in de commissie Landbouw in het Vlaams parlement. “Dat is zeker een element dat ervoor zorgt dat die schaarste groter en groter wordt en dat veel boeren met de handen in het haar zitten om hun activiteiten nog te kunnen ontplooien of uit te breiden.”

Beleidsaanbevelingen

De provincie Antwerpen is met dat probleem aan de slag gegaan en heeft een aantal beleidsaanbevelingen voorbereid. “Een van de onderdelen daarvan is het zogenaamde Landbouwkompas. Met dat kompas probeert men op een gestructureerde manier na te gaan welke toekomst een bepaalde landbouwsite nog kan hebben en welke mogelijkheden die nog heeft. In de eerste plaats kijken we naar de landbouwmogelijkheden van de bestaande site”, stelt Ongenae.

Het Landbouwkompas is een soort kwadrant waarbij men nagaat welke waarde een bepaalde site heeft. Onder andere houdt men rekening met omgevingsfactoren, verharding... “Het is een instrument om na te gaan wat we met een bepaalde site nog kunnen doen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat er voldoende landbouwarsenaal overblijft.”

“De verduurzaming van de landbouw is een breed proces, waarbij alle beleidsniveaus hun rol hebben”, ant-woordt Vlaams minister Hilde Crevits. “Ik zie zeker een rol voor de provincies om mee te bewaken dat alle genoemde aspecten worden meegenomen. De provincies zijn altijd al een belangrijke partner geweest voor de landbouwsector. Bijvoorbeeld in het onderzoek van de provinciale praktijkcentra focust men op het helpen ontwikkelen van verdienmodellen die voldoende toegevoegde waarde creëren. Men wil de kennis inzake allerhande opportuniteiten voldoende verspreiden.”

Agrarische herontwikkeling

“Wat specifiek de beleidsaanbevelingen van Antwerpen betreft: de thema’s ontharding, open ruimte en zonevreemde activiteiten werden al opgenomen in de goedgekeurde strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV). Streven naar meer ontharding, meer open ruimte en een terughoudend beleid inzake nieuwe zonevreemde activiteiten zonder maatschappelijke meerwaarde voor de open ruimte, is in overeenstemming met het Vlaamse beleid”, aldus minister Hilde Crevits.

Agrarische herontwikkeling omvat het deels hergebruiken en uitbreiden van bestaande landbouwinfrastructuur als die nog mogelijkheden heeft en het deels slopen van infrastructuren als ze niet meer geschikt zijn, waarna nieuwe landbouwinfrastructuur kan worden opgericht. Agrarische herontwikkeling zorgt met andere woorden voor een win-winsituatie, zowel voor het open ruimtegebied als voor de brede samenleving.

Kansen voor hergebruik

“Het landbouwkompas vormt een degelijke basis om de potentie van een site voor agrarische herontwikkeling in te schatten, zowel door boeren als door overheden. De opgenomen parameters waarmee wordt ingeschat welke de mogelijkheden voor hergebruik van de site zijn, lijken wat ons betreft nog een beetje te moeten worden verfijnd voordat je het helemaal in de praktijk kunt inzetten.

Het gaat dan concreet over de harde vergunningstechnische voorwaarden, bijvoorbeeld de ligging in reservatiegebied; voorwaarden die gekoppeld zijn aan de bedrijfsspecifieke situatie, bijvoorbeeld afstandsregels of lokale natuurwaarden; omgevingskenmerken, zoals toegang tot de site, nabijheid van andere landbouwbedrijven; en de kansen voor verbreding. Dus: ja, het is een interessant instrument, maar er is nog wat verfijning nodig”, gaat minister Hilde Crevits verder.

“Wat wil ik daarmee doen? Binnen de goedgekeurde strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen werd beslist dat vrijkomende landbouwbedrijfszetels bij voorkeur een nieuwe agrarische functie krijgen door herstructurering of herontwikkeling. De bestaande instrumenten en de nieuwe acties in functie van agrarische herontwikkeling en het vrijwaren van open ruimte moeten op elkaar worden afgestemd. Een aantal van die parameters kunnen wat mij betreft zeker aan bod komen binnen het nog te verfijnen instrument.”

Lopende onderzoeken

Tinne Rombouts (CD&V): “Ik verwijs ook graag naar studies die in het verleden werden gemaakt. Ik denk aan een studie hierover van Anna Verhoeve van het ILVO. Er zijn nog een aantal lopende onderzoeken op dat vlak. Alle kennis en ervaring over hoe we moeten omgaan met onze open ruimte, hoe we sites, bedrijfssites maximaal kunnen inzetten voor het zone-eigen gebruik, zijnde voor agrarisch gebied, moeten we gebruiken om een effectief beleid uit te werken.”

“We zien wel vandaag in de realiteit dat het geen evidentie is, dat zonevreemd gebruik daar ook de kop opsteekt en eigenlijk een stukje wint van agrarische ondernemers om daar prioritair in te kunnen investeren. Hier ligt een duidelijke opdracht voor de overheid: hoe kunnen we de reconversie van bestaande bedrijfssites maximaal voorbehouden voor landbouwers?”, aldus Tinne Rombouts.

“Het is een beetje de paradox van de landbouw”, gaat Arnout Coel, Vlaams parlementslid voor N-VA, verder in op de thematiek. “Elk jaar krijgen we een heel aantal boeren die ermee stoppen, en die tendens zal wellicht nog versnellen. Dat heeft er natuurlijk mee te maken dat velen – vanuit de particuliere belangen, de industrie, de natuur – hun oog laten vallen op die open ruimte. Die staat sterk onder druk. Elk instrument dat ertoe kan bijdragen om agrarisch gebied in die functie te behouden, is welkom. De provincie Antwerpen heeft ter zake een goed initiatief genomen.”

“Maar er is een debat dat daarbij aansluit. De omschakeling van die oude boerderijen brengt een hoop kosten met zich mee: die moeten eerst gesloopt worden en dan moet men er nieuwe gebouwen plaatsen. Aan de andere kant, als men opteert voor nieuwe stallen en daarvoor open ruimte in beslag neemt, is dat weer extra druk op de open ruimte. Het is een moeilijke kwestie. De Vlaamse overheid heeft daar een sturende rol in te spelen” ”, aldus Arnout Coel.

Antwerpse bescheidenheid

Tom Ongenae (Open VLD): “Ik wil even een grote bekommernis van mij meegeven. Ik vind dat deze commissie veel te veel door West-Vlamingen wordt gedomineerd. Onze Antwerpse bescheidenheid is daar waarschijnlijk een oorzaak van, maar in deze heeft onze provincie echt wel iets goeds afgeleverd. Ik ben dan ook blij dat ik met mijn vraag toch de West-Vlaamse aandacht op deze Antwerpse instrumenten heb kunnen trekken, want ik denk dat dit echt wel kan helpen om wat meer toekomstperspectief te geven aan onze boeren, die soms echt vruchteloos op zoek zijn naar extra grond en middelen.”

Lieven Vancoillie

Lees ook in Actueel

Milde melkaanvoer in Europa

Economie Raf Beyers, adviseur bedrijfsontwikkeling en risk management bij United Experts, overliep op 20 maart met ons de financiële wereldsituatie en de internationale zuivelmarkten. De melkpoederprijzen gaan nog steeds in dalende lijn. Op de GDT-veiling werd 27% minder product verkocht dan vorig jaar.
Meer artikelen bekijken