Startpagina Actueel

Landbouw na de Brexit: status quo van uitvoer agroproducten, invoer is met de helft gehalveerd

Wat is de impact van de Brexit op onze landbouw? In de commissie Landbouw gaf Vlaams minister Hilde Crevits (CD&V) een gedetailleerde uitleg. Hoewel de uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk gelijk is gebleven, zijn de verschillen tussen de producten groot. De invoer vanuit het VK is dan weer gehalveerd.

Leestijd : 4 min

Het handelsakkoord tussen Europa en het Verenigd Koninkrijk was voorlopig van toepassing tot eind april. Op 27 april heeft het Europees parlement goedkeuring gegeven aan de Handels- en Samenwerkingsovereenkomst tussen Europa en het Verenigd Koninkrijk.

Grote bezorgdheid

Twee dagen later nam de Europese Raad een besluit aan over de sluiting van de handels- en samenwerkingsovereenkomst. Dit was de laatste stap voor Europa om het post-Brexit-akkoord te ratificeren. De overeenkomst trad vervolgens op 1 mei in werking.

Vlaams landbouwminister Hilde Crevits deelt de grote bezorgdheid die de Brexit heeft op de kosten en inspanningen van de Vlaamse bedrijven die hun producten vandaag moeilijker over het Kanaal verscheept krijgen. Ondanks de corona-pandemie tonen de cijfers voor de eerste 2 maanden van 2021 dat de totale Belgische uitvoer op hetzelfde niveau ligt als de eerste 2 maanden van 2020. De invoer vanuit het Verenigd Koninkrijk is dan wel weer gehalveerd.

Bij de uitvoer maskeert de ‘status quo’ echter grote verschillen tussen de onderliggende productgroepen, blijkt uit de toelichting van Vlaams landbouwminister Hilde Crevits in de commissie Landbouw. “Binnen de uitvoer van akkerbouwproducten zijn de aardappelen er sterk op achteruitgegaan (-30 %), terwijl er een sterke toename is van de uitvoer van graanproducten (+44 %).”

Binnen de dierlijke producten is er een sterke achteruitgang van de eieren (-74 %) en het vers vlees (-30 %). “Dit wordt echter meer dan gecompenseerd door de grotere uitvoer van vleesbereidingen (+209 %) en zuivelproducten (+27 %). Binnen de tuinbouwproducten is er een sterke daling bij het vers fruit (-65 %), verse groenten (-25 %) en sierteelt (-47 %).”

Van bijna alle productgroepen is de invoer naar het Verenigd Koninkrijk als gevolg van de Brexit gedaald. Toch zijn er ook enkele opvallende zaken: de invoer van suikerhoudende gewassen, producten en bijproducten is teruggevallen tot 10 %, de invoer van vers vlees is met 80 % gedaald, die van verwerkte groenten met 85 %. “Bij het interpreteren van de cijfers mogen we niet vergeten dat het Verenigd Koninkrijk in de eerste 2 maanden van het jaar ook in lockdown zat”, stelt Vlaams minister Hilde Crevits.

VLAM zet charmes in

De bijstand aan Vlaamse bedrijven uit de land- en tuinbouw en visserijsector gebeurt via VLAM, het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing. “In 2020 nam VLAM al het initiatief om het exportplatform freshfrombelgium.be volledig te vernieuwen. Daarnaast werd ook een zogenaamde ‘incubator’ gelanceerd. Dit initiatief wordt verder gezet.”

Daarenboven zal VLAM een charmeoffensief opzetten om de Vlaamse agrovoeding en plantensector te promoten in het Verenigd Koninkrijk. Er komt een campagne die gericht is op Britse aankopers. Ook zal er hard worden gewerkt aan het opzetten van netwerken voor onze bedrijven.

In 2021 werd een Brexit-consulent aangeworven om de bedrijven technisch te begeleiden en oplossingen te vinden voor nieuwe handelsbelemmeringen in het kader van de Brexit. “Hij verzamelt marktinformatie en stelt die ter beschikking op maat van onze exportbedrijven die focussen op het Verenigd Koninkrijk.” Zo werd onder meer al een webinar georganiseerd in samenwerking met de douane en het FAVV.

Inzet Brexit-consulent

Tot nu toe ontving de Brexit-consulent al meer dan 100 vragen. De wederkerende onderwerpen behandelen de fytosanitaire maatregelen, douaneformaliteiten en oorsprongsadministratie. “De vragen kwamen vooral uit de sierteeltsector omdat zij in de 1ste fase het sterkst getroffen waren. VLAM bereidt ondertussen samen met VLAIO en FIT nieuwe communicatie voor.”

Ook VLAIO ondersteunt bedrijven. In totaal zijn er al 14 aanvragen geweest voor de Brexit Veerkrachtsubsidie waarvan er nog 7 in behandeling zijn. 2 aanvragen zijn intussen positief geëvalueerd. Het totale budget van deze projecten bedraagt 77.695 euro. Er werden echter nog geen aanvragen ontvangen van bedrijven uit de visserij- en landbouwsector.

Een ‘green corridor’

Intussen heeft de Brexit helpdesk al meer dan 750 vragen beantwoord, werden een aantal evenementen georganiseerd en de experten van de helpdesk treden ook op als spreker op externe evenementen. “Ik maak ook 139.000 euro vrij voor de conceptuele ontwikkeling van een green corridor in Vlaanderen. Het gaat om een digitaal platform en een fysiek servicepunt dat als doel heeft de grenscontroleprocessen tot een minimum te herleiden.”

Wat het aspect ‘gelijk speelveld en tarifaire belemmeringen’ betreft, werd van het FAVV vernomen dat er afwijkende fytosanitaire regels zijn in het VK. “Voor het overige zijn er nog geen afwijkende regels die voor een ongelijk speelveld zorgen.”

De nieuwe in- en uitvoercontroles brengen uiteraard extra kosten met zich mee. “Reglementair is voorzien dat daarvoor retributies worden aangerekend, net zoals dit geval is voor de sanitaire en fytosanitaire controles die gepaard gaan met de handel tussen België en een ander derde land (buiten Europa). Vlaams minister Hilde Crevits bevestigt op een vraag van Open VLD dat er extra controles zijn voor de voedingsindustrie. “Extra controles vragen tijd om ze te kunnen plannen en uitvoeren, maar het FAVV doet er alles aan om die tot een minimum te beperken.”

Administratieve last

FAVV beschikt over een systeem voor het elektronisch aanvragen en afleveren van exportcertificaten. Er wordt gestart met de ontwikkeling van een interface die elektronische uitwisseling van certificaatgegevens met derde landen mogelijk maakt.

“Om de kosten van de toegenomen administratieve last te verminderen zetten bedrijven via de subsidies van de VLAM-incubator in op IT-oplossingen om deze impact te verminderen en hun flexibiliteit te verhogen. VLAM plant ook een mini-incubator om KMO’s de kans te geven om hun systemen te verbeteren. Nog dit: zowel het FAVV bij ons als de tegenhanger in Nederland krijgen soms klachten over de aanpak van controles. “Het FAVV geeft aan dat de meeste klachten ongegrond zijn.” Er wordt verder overleg gepleegd om alles uniform te laten verlopen en de last te beperken.

Lieven Vancoillie

Lees ook in Actueel

Meer artikelen bekijken