Startpagina Actueel

Louis De Jaeger schrijft boek: ‘Schaf alle pesticiden af en geef boeren tijd en geld voor de transitie’

‘We eten ons dood’: het is de op zijn zachtst uitgedrukt controversiële titel van het boek van Louis De Jaeger. Hij neemt ons als metgezel in zijn missie mee op een boeiende ontdekkingstocht naar alle uithoeken van de wereld. “Ik wil iedereen bewust maken dat alleen een ecologische aanpak van de land- en tuinbouw wereldwijd mens en planeet kan redden.”

Leestijd : 7 min

Weet jij wat je eet? Weet je waar het vandaan komt en wat het met je doet? Weet je wat het met onze planeet doet? Het lijken pertinente vragen voor elke logisch nadenkende consument, maar wij staan er soms al te weinig bij stil. Louis De Jaeger, die het bedrijf Commensalist runt, heeft van het zoeken naar antwoorden op die (en heel wat andere) vragen zijn levensmissie gemaakt.

De 3 missies

“Ik heb meer dan 1 missie”, lacht Louis De Jaeger aan de kade langs het kanaal in Brussel, waar hij dichtbij zijn bureau heeft.

“Ik heb 3 missies: ten eerste zoveel mogelijk ha duurzamer maken, ten tweede zoveel mogelijk mensen inspireren en ten derde zoveel mogelijk plezier beleven terwijl ik die eerste 2 missies doe.”

Net zoals van elke (West-)Vlaming stroomt ook bij deze Bruggeling het landbouwersbloed door de aderen: zijn 2 grootmoeders zijn boerendochters. Tot voor enige tijd werkte hij ook 1 dag per week op een landbouwbedrijf. Daar zag hij hoe de Vlaamse boer hard, bijzonder hard werkt. “Ik heb daar ongelooflijk veel respect voor. Van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat, of prei oogsten bij -4 graden: ik ken het harde leven van onze landbouwers, maar het gebeurt soms op de verkeerde manier en met de verkeerde middelen.”

Om alle antwoorden op zijn vragen te kennen, reisde Louis De Jaeger de wereld rond. “Waarom ik dit boek schreef? Wereldwijd heb ik veel problemen gezien. Die zijn er ook in ons land. Niet alleen ik worstel met heel veel vragen. Vandaag word je – onder meer via het internet – bestookt met allerlei meningen en opinies, ook vaak met fake news. Wat is juist? Wat is fout? Wat is de ware toedracht? Om de antwoorden op die vragen te kennen, ging ik op zoek naar experten die mij die konden geven.”

Steen in de rivier

Louis De Jaeger sprak over heel de wereld met een honderdtal professionelen: van wetenschappers over beleidsmakers tot boeren. “Het heeft me overal geraakt hoe we onze planeet aan het vernielen zijn. Het raakte me echter nog meer dat mensen daarvan direct de dupe zijn: extreme armoede en kinderen met honger. We mogen dat hier niet zover laten komen, zoals ik in vele ontwikkelingslanden heb gezien.”

Met zijn bedrijf Commensalist probeert hij al enkele stenen in die rivier te verleggen. “We maken hectares duurzamer en inspireren mensen om het anders te gaan doen. Een deel van de winst gebruiken we dan bijvoorbeeld voor projecten in Kenia en Nepal. Zij kunnen ons niet betalen, maar wij herinvesteren ons geld aan zij die het kunnen gebruiken.” Klanten van Commensalist zijn landbouwers die bijvoorbeeld aan het uitbollen zijn en voor hun kinderen een duurzamere toekomst willen, of landbouwers uit gangbare teelten die willen upgraden, of new generation farmers, CSA-boerderijen, boslandbouw, voedselbossen, agro-ecologische projecten...

Pesticiden afschaffen

Terug naar de titel van het boek: ‘We eten ons dood’. Welke lading dekt die vlag? “We eten ons dood op verschillende niveaus. Kijk maar rondom jou: obesitas, chronische ziektes, darmproblemen... We doden niet alleen onszelf, maar ook onze planeet.”

“Ik had een heel goed gesprek met een vertegenwoordiger van een grote gewasbeschermingsmiddelenproducent. Die stelt dat pesticiden niet dodelijk zijn voor menselijke cellen. Op zich klopt die bewering wel, maar de mens bestaat maar voor de helft uit menselijke cellen. Het zijn net niet-menselijke cellen die door bepaalde gewasbeschermingsmiddelen worden aangevallen. Ik pleit om alle pesticiden af te schaffen en boeren rijker te maken. Dat wil ik bereiken”, gaat Louis De Jaeger verder. En hij wil ook meer aandacht voor een gezonde bodem. “Ook hier: als een bodem gezond is, heeft die geen medicatie nodig, maar voor bedrijven die lapmiddeltjes verkopen, zijn gezonde bodems commercieel minder interessant.”

Overheid moet beslissen

Pesticiden afschaffen? Het is een opmerking die zeker in de traditionele landbouw op veel hoongelach wordt onthaald. “Hoe wil ik dat bereiken? Door minder input van pesticiden, door het toepassen van agro-ecologische principes. Ik begrijp natuurlijk wel dat je dat niet van vandaag op morgen kunt realiseren. Ik ben misschien een idealist maar ook een realist. Die transitieperiode zal niet gemakkelijk zijn, maar ik ben er niet om pioniersboeren te helpen. Er bestaan al projecten die er wel in slagen om dat te doen. Uiteraard ligt de beslissing bij de overheid, die boeren moet steunen in die overgangsperiode.”

“Alle chemische meststoffen kan je niet van vandaag op morgen afschaffen, dat weet ik ook. Dat moet binnen 5 à 10 jaar lukken. Het beleid moet een groot transitieplan opstellen. Geld is er altijd, kijk maar naar de coronasteun. Het is voor mij nog een veel grotere pandemie dat we de helft van onze grond dagelijks vergiftigen met pesticiden. Er werd een beslissing genomen om voor openbare domeinen pesticiden te weren. Je merkt dat het wel kan, maar er is heel veel politieke moed nodig.”

Geglobaliseerde markt

Wat Vlaanderen en Europa ook zouden doen, de land- en tuinbouw zit ingekapseld in een geglobaliseerde markt en dat is ook een van de grote sterktes van onze hard werkende ondernemers. “Dat landbouwers mijn ideeën onrealistisch kunnen vinden, kan ik best begrijpen. We zitten met overeenkomsten, internationale afspraken, sancties als we contracten niet opvolgen, er is geen gelijk speelveld in de wereld... Maar het is aan politici om de juiste keuze te maken. Het zal niet gemakkelijk worden, maar er is geen andere optie.”

“Pas op, ik heb veel bewondering voor de hard werkende landbouwers die dag in dag uit met hun lekkere producten bezig zijn, zowel dieren als planten. Ik merk ook dat de jongere generatie boeren bewuster omgaat met maatschappelijke problemen. Ze zijn meer bezig met bijvoorbeeld innovatie. Tradities kan je echter zo moeilijk uitwissen: jongeren zijn ook bezig met de grootte van hun tractor, met producten die ze elders soms op een illegale manier zouden kunnen kopen. Landbouwer zijn is en blijft het mooiste beroep dat er is. Zonder boeren gaan we allemaal dood. Er ligt echter zoveel gewicht op hun schouders, de druk is vrij groot, langs alle kanten. En ze verdienen bijna (of niet) hun boterham met wat ze doen. Ik begrijp dat men dan niet zo vlug gaat nadenken om het anders te gaan doen, om nog meer na te denken over hun teeltmethode. Ze zitten vaak vast in een structuur en er is geen tijd om bijvoorbeeld 5 jaar te gaan experimenteren.”

Water aan de lippen

Louis De Jaeger had ook veel gesprekken met landbouwers in gangbare teelten. “Als je beiden je standpunt kunt uitleggen, groeit er iets en is er wederzijds begrip. Ik begrijp hen allemaal en zij begrijpen mij ook. Indien de consumenten meer zouden willen betalen voor primaire producten zonder pesticiden, dan gaat elke boer dat willen doen. Ze zien dat uiteraard zitten, want zonder pesticiden is ook goed voor hun gezondheid. Uiteraard moeten ze hiervoor gecompenseerd worden of minstens een buffer hebben. Er moet een perspectief zijn en ondersteuning. Als het water aan je lippen staat, ga je niet plots een nieuwe zwemslag gaan uitproberen.”

Louis De Jaeger is tegen niets of niemand, ook niet tegen welvaart of globalisering. “Wat heb je echter met veel welvaart als je er ziek van wordt? Wij moeten in Vlaanderen voor een ander businessmodel kiezen: kwalitatief voedsel blijven telen, desnoods ook exporteren en daar een correcte prijs voor vragen. Maar ik begrijp dat het moeilijk is.”

“Waarom gebeurt het niet meer én vlugger? Boeren zitten vaak met de handen in het haar, op het randje van een faillissement. Velen denken aan stoppen. De gemiddelde leeftijd van de Vlaamse landbouwer ligt ver boven de 50. Vaak zien hun kinderen het niet zitten om hun bedrijf over te nemen: het verdient te weinig en je werkt je te pletter. Bij agro-ecologische landbouwbedrijven is het net omgekeerd: kinderen vechten om het bedrijf over te mogen nemen. Veel landbouwers hebben vandaag te weinig denkruimte en zitten vast in bepaalde patronen, al dan niet gesteund door landbouworganisaties. We moeten als overheid de mentale en financiële ruimte aan landbouwers geven om die transitie te maken.”

Louis De Jaeger hoopt met zijn boek aan te tonen dat beleidsmakers, landbouwers, professionelen in de sector andere en nog duurzamere keuzes zullen maken. “Pesticiden doden levens, zo simpel is het. Dat gebruik moet je als beleid bannen. Ik ga gelukkig zijn als mensen in hun gemeente, dorp of stad opstaan om mee te stappen in mijn verhaal voor een 100% chemievrije landbouw. Ik weet dat het een kruistocht, een levenswerk is. Ik wil vooral mensen overtuigen met mijn verhaal, met mijn boek. Want zij die het nu doen en toepassen, zijn al overtuigd”, aldus Louis De Jaeger.

Te goedkoop voedsel

Ons voedsel is vandaag te goedkoop en er blijft vooral véél te weinig over voor de boer. “Landbouwers krijgen vaak voor hun producten prijzen van 20, 30 jaar geleden. Alles gaat mee met de index, met uitzondering van wat de boer ontvangt. Subsidies komen nu te vaak op de verkeerde plaats terecht. Geef geld en expertise aan de dingen die goed zijn, en het komt allemaal wel goed. Ik pleit niet per se om het voedsel duurder te maken, wel om boeren méér te betalen. Het is aan de maatschappij om te kiezen hoe we dit oplossen”, besluit De Jaeger.

Lieven Vancoillie

Het boek is te koop via

www.commensalist.com/boek.

Lees ook in Actueel

Europese melkveehouders tevreden, maar verwachten meer

Melkvee De voorstellen die de Europese Commissie recent gedaan heeft naar aanleiding van de boerenprotesten, zijn een eerste stap in de goede richting. Dat zegt Kjartan Poulsen, voorzitter van de European Milk Board (EMB), de koepelorganisatie van Europese melkveehouders.
Meer artikelen bekijken