Startpagina Actueel

Correct beeld krijgen op aantal ongevallen in land- en tuinbouw is moeilijk

Meten is weten, zeker om nog meer en beter aan preventie te kunnen doen. Dat is echter geen gemakkelijke opdracht als het om ongevallen in de land- en tuinbouwsector gaat. Niet alle ongevallen worden correct aangegeven en geregistreerd en dan is er ook nog een verschil tussen werknemers en zelfstandigen. Fedris, het federaal agentschap voor beroepsrisico’s, maakt wel statistieken op. Naast federale aandacht besteedt ook Vlaanderen veel aandacht aan preventie.

Leestijd : 4 min

Uit cijfers van het departement Landbouw & Visserij, op basis van gegevens van Fedris, ligt tussen 2015 en 2020 het aantal geregistreerde ongevallen in de land- en tuinbouw tussen 330 en 400. Die cijfers zijn ongetwijfeld onderschat, maar je moet het doen met de gegevens die beschikbaar zijn. We hebben die dan ook graag bijeengebracht in een aantal tabellen.

Federale bevoegdheden

Welzijn op het werk in het algemeen en de preventie van arbeidsongevallen in het bijzonder zijn federale bevoegdheden, maar dat betekent niet dat Vlaanderen ook daar geen aandacht aan besteedt. “Zo zet ik in op diverse flankerende acties rond werkbaar werk, die wel niet specifiek op de land- en tuinbouw zijn gericht”, zegt Vlaams landbouwminister Hilde Crevits.

Sorry, the PDF couldn't be displayed

“Met bijvoorbeeld de werkbaarheidscheque kunnen ondernemingen een meting of scan aankopen om werkbaar werk binnen hun organisatie in kaart te brengen en/of begeleiding in te kopen bij het uitvoeren van de scan/meting, het opstellen van een werkbaarheidsplan en de monitoring en opvolging van de veranderingen op het vlak van werkbaar werk.”

Voor de verdere uitvoering van ‘werkbaar werk’-acties kunnen bedrijven en ondernemingen een beroep doen op de kmo-portefeuille en op oproepen in het kader van het Europees Sociaal Fondsprogramma. Voor bedrijven die hun plafond binnen de kmo-portefeuille bereikt hebben, is tijdelijk een verhoging toegestaan voor acties rond werkbaar werk.

Flankerend zet Vlaams landbouwminister Hilde Crevits ook in op het verspreiden van onderzoeksresultaten, informatie, goede praktijkvoorbeelden en instrumenten met betrekking tot een sterk en duurzaam personeelsbeleid en werkbaar werk naar het werkveld.

Arbeidsveiligheid

Op het vlak van landbouw is er onder meer KRATOS. In ‘KRATOS-Raad op maat’ is een specifieke module gericht op arbeidsveiligheid. “Tijdens een rondgang op het bedrijf krijgen landbouwers van een adviseur gratis advies over hoe ze verschillende risico’s op hun bedrijf kunnen beperken of zelfs helemaal wegnemen.” De maatregel ging van start in 2016 en sindsdien werd er al voor 234.635 euro aan adviezen uitbetaald.

Sorry, the PDF couldn't be displayed

Bij de toekenning van steun aan mechanisatieprojecten wordt erop gewezen dat er voldoende aandacht moet zijn voor arbeidsveiligheid. Dit moet blijken uit hun verslaggeving over het project bij de betalingsaanvraag, waarbij duidelijk moet worden aangetoond dat ze hierrond werkten.

“In het kader van VLIF-investeringssteun op land- en tuinbouwbedrijven worden investeringen die de arbeidsveiligheid verhogen, verhoogd gesubsidieerd aan 30% en sinds begin 2021 aan 40% voor jonge landbouwers”, zegt minister Crevits. “Die investeringen vallen onder de steuncategorie ‘Investeringen gericht op de verbetering van de arbeidskwaliteit en de arbeidsveiligheid’. Specifiek in verband met arbeidsveiligheid gaat het over de volgende investeringen: klauwverzorgingsbox, behandelstraat, keizersnedebox, wielmontagesysteem, automatisch smeersysteem op de landbouwmachine en tractorbumper. Deze maatregelen maken deel uit van het globale geheel aan landbouwmaatregelen.

Landbouwvorming

Arbeidsveiligheid komt verder als thema ook aan bod bij de landbouwvorming, in het bijzonder in de verplichte bijscholingen rond fytolicentie, in het kader van GLOBALGAP en in het kader van het rijbewijs voor bijvoorbeeld vrachtwagenchauffeurs. “Er is op beperktere schaal ook sensibilisering rond veiligheid op het bedrijf, zoals het gevaar van mestgassen.

Sorry, the PDF couldn't be displayed

Hoewel de verschillende centra zelf bepalen over welke thema’s zij opleidingen en korte vormingen organiseren, stond arbeidsveiligheid al in 2016 in de lijst met beleidsprioriteiten van de landbouwvorming, die het departement Landbouw en Visserij jaarlijks naar de centra communiceert.”

Het aanbieden van opleidingen over de beleidsprioriteiten speelt mee in de berekening van de score voor de goedkeuring van de jaarprogramma’s van de centra. “Daarnaast bekijken we ook in het kader van relance en digitalisering of we de sector via gerichte projectoproepen met nieuwe tools kunnen ondersteunen in een efficiënter preventiebeleid”, aldus minister Crevits.

Naschoolse vorming

In het kader van de naschoolse vorming in de landbouwsector wordt eveneens aandacht besteed aan arbeidsveiligheid. “Dit moet de landbouwers vertrouwd maken met de principes van een preventiebeleid. Zo kunnen ze beter in overleg gaan met hun externe dienst voor preventie en bescherming op de werkvloer. Iedere werkgever moet daar immers bij aansluiten op basis van de federale wetgeving. Een boer of tuinder die beter geïnformeerd is, zal beter het belang van de preventiediensten waarderen en ook hun adviezen beter begrijpen, de juiste vragen stellen… Zo kunnen beiden beter op elkaar inspelen.”

Sorry, the PDF couldn't be displayed

De bewustmaking rond welzijn op het werk vaak vereenvoudigd tot arbeidsveiligheid of het voorkomen van ongevallen is in 2014 voor het eerst echt structureel opgestart met een demoproject ‘Arbeidsveiligheid in de tuinbouw’. Dit demoproject werd uitgevoerd door Innovatiesteunpunt en een aantal praktijkcentra. Daarin werden tuinders gesensibiliseerd over de gevaren binnen hun sector, om zo te streven naar een veiligere werkomgeving voor al wie in de sector actief is.

Opstart van Prevent Agri Vlaanderen

Tijdens de looptijd van dit demoproject werd in 2015 door de sociale partners Prevent Agri Vlaanderen opgericht. Rond Prevent Agri is er een klankbordgroep van sectororganisaties en stakeholders om samen sensibiliserende acties op te zetten. Prevent Agri zet sterk in op bedrijfsaudits en op 1-op-1-sensibilisering.

Vzw Prevent Agri heeft een pool van lesgevers die de sector goed kennen enerzijds en van preventieadviseurs anderzijds. Zij kunnen binnen het systeem van naschoolse vorming op een voor de landbouw begrijpbare manier het kennisniveau rond preventie van arbeidsongevallen helpen verhogen.

Voor de periode van 2018 tot 2020 is 168.730 euro, waarvan 12.218 euro voor veiligheid op de weg en 156.512 euro voor arbeidsveiligheid op het bedrijf, besteed aan opleidingen rond arbeidsveiligheid in de landbouwsector.

Recent werd tussen de Vlaamse regering en de Groene sectoren een convenant gesloten met verbintenissen met betrekking tot het bevorderen van veiligheid, ergonomie en psychisch welbevinden. De activiteiten van de bedrijven in de Groene sectoren worden als volgt afgebakend: technische land- en tuinbouwwerken, landbouw, tuinbouw, tuinaanleg en tuinonderhoud.

Lieven Vancoillie

Lees ook in Actueel

Meer artikelen bekijken