Startpagina Akkerbouw

Hoelang blijven de graanprijzen nog zo hoog?

Dat de graanprijzen een zeldzaam hoog niveau bereiken, is intussen algemeen bekend. Iedereen stelt zich echter vandaag ook de vraag hoe dit komt en hoelang het nog zal duren.

Leestijd : 5 min

Met enkele vragen over deze situatie trokken we naar Marc Ballekens, manager van seed@bel, de Belgische federatie van zaadbedrijven. Hij volgt vanuit zijn diverse activiteiten het akkerbouwgebeuren in ons land en daarbuiten steeds nauw op.

Wat is de oorzaak voor de uitzonderlijk hoge graanprijzen die we vandaag kennen?

MB: “Het gaat over een cumulatie van meerdere oorzaken. Vooreerst is de graanoogst een tegenvaller in diverse delen van de wereld, niet in het minst in de Verenigde Staten en Canada, waar droogte de grote spelbreker was. In de Zuid-Amerikaanse landen Argentinië en Brazilië was het dan weer nat in de winter en uitzonderlijk koud in het voorjaar, wat ook een negatief effect had op de opbrengst. Rusland had dan weer een voortreffelijke oogst, maar houdt de vinger aan de knip met een stringent exportregime. Terzelfder tijd verloopt de Europese export erg vlot. Frankrijk exporteerde reeds 20% meer volume dan vorig jaar. Een heel belangrijke factor is uiteraard China, dat hoe langer hoe meer de grote slokop van de wereldproductie is. China neemt duidelijk geen risico’s met hun voedselvoorziening omdat Xi Ping en zijn vrienden goed beseffen dat daar heibel van komt. Vooral in tijden waar het klimaat de grote onzekere factor wordt, speelt een gigaland als China op zeker. In andere landen leidt te weinig voedselvoorziening immers vaak tot burgeroorlogen. Intussen swingen ook de energieprijzen de pan uit, wat meestal gepaard gaat met hoge graanprijzen.

Spelen de korrelmaïsprijzen ook een belangrijke rol?

Bijkomend is er uiteraard de rol van de korrelmaïsteelt, een teelt van om en bij de 150 miljoen ha wereldwijd. Korrelmaïs is immers zetmeel in een andere verpakte vorm dan granen. De Verenigde Staten zijn hierin leidend, gezien 40% van de korrelmaïs daar geproduceerd wordt. De laatste maanden zijn de opbrengsten in de VS geregeld naar beneden bijgesteld. Dat houdt de korrelmaïsprijzen bijzonder hoog. En dat heeft ook een prijs verhogend of op zijn minst een prijs stabiliserend effect op de granen.

Hoe zeldzaam zijn de huidige graanprijzen?

Het niveau van de huidige graanprijzen is hoogst uitzonderlijk. Het is zowat de tweede maal dat dit voorkomt in de voorbije 30 jaar. We moeten wel weten dat we in de periode daarvoor granen teelden onder een regime van stabiele interventieprijzen en met weinig volatiliteit in functie van de bevoorrading. Sinds de afbouw van dit systeem met het plan MacSharry in 1992 en het daarop volgend plan Fisschler in het jaar 2000 werden de granen (en ook andere landbouwproducten) veel meer blootgesteld aan de vrije markt. Toch duurde het nog tot 2007 voorer een eerste spectaculaire beweging kwam. Ik herinner mij nog goed dat de verhouding stock/verbruik in de wereld in dat jaar lager werd dan 20, wat voer was voor speculatie en de graanprijzen vooruit stuwden tot bijna 250 €/ton. In 2010 was er opnieuw een hausse, maar dit keer had het te maken met uitgebreide branden in Rusland, ervoor zorgden dat het land zijn export on hold plaatste. Onze markten konden daarvan profiteren.

Marc Ballekens, manager Seed@Bel, geeft ons zijn visie op de huidige  graanprijzen.
Marc Ballekens, manager Seed@Bel, geeft ons zijn visie op de huidige graanprijzen. - Foto: TD

Kunnen mooie graanliedjes lang duren?

In het verleden was dit nooit het geval. Hoge graanprijzen leidden vaak tot een hogere uitzaai en hogere producties het jaar nadien, waardoor de prijs nagenoeg steeds vrij snel een stevige terugval kende. Matige graanprijzen zijn dus veel meer de regel dan de uitzondering.

Verwacht je dat deze uitzonderlijke graanprijzen terug van korte duur zijn?

Het is niet omdat hoge graanprijzen in het verleden steeds van korte duur waren, dat dit ook in de toekomst het geval zal zijn. We gaan momenteel over naar een tijdsvak waarin het verleden niets meer zegt over de toekomst. Tot heden konden we bepaalde patronen zien die zich herhaalden, wat door de klimaatverandering niet meer het geval is. Het zou dus goed kunnen dat hoge prijzen voor een langere tijd aanhouden. De kans wordt immers steeds groter dat één of andere klimaatverstoring gigantische effecten heeft op de bevoorrading.

Hoe gevaarlijk is een hogere tarweprijs voor de armere landen?

De hoge tarweprijs is voor de armere landen geen leuk verhaal, integendeel. Vanuit Europa en bij uitstek vanuit Frankrijk exporteren wij veel naar Noord-Afrika en deels ook naar het Midden-Oosten. Neem daarbij het feit dat de klimaatverandering in die regio en voornamelijk in de Sahel ten zuiden van de Sahara harder toeslaat dan bij ons, dan is het duidelijk dat een hogere graanprijs de armere landen nog zwaarder onder druk zet dan tot heden al het geval was.

We krijgen ook het ene bericht na het andere over de steeds lagere producties van maïs, graan en soja in deze regio’s. En we krijgen inderdaad ook het ene na het andere verhaal binnen over hongersnood in een serie landen, hoewel dit ook vaak met geopolitieke instabiliteit te maken heeft.Meest recente voorbeeld hiervan is Afghanistan.

Hoge graanprijzen leidden vaak tot een hogere uitzaai en tot hogere producties het jaar nadien, waardoor de prijs nagenoeg steeds vrij snel een terugval kent.
Hoge graanprijzen leidden vaak tot een hogere uitzaai en tot hogere producties het jaar nadien, waardoor de prijs nagenoeg steeds vrij snel een terugval kent. - Foto: TD

Welk advies kan je graantelers meegeven op het vlak van verkoopstrategie?

Dat is een heel gevaarlijke vraag. Maar toch dit: als je als graanteler nog niets verkocht hebt dit jaar, lijkt het mij verstandig om dat nu wel voor een deel van het volume te doen. We leven inderdaad in een fase van hoge prijzen en wellicht met een behoorlijke stabiliteit, maar we mogen ons ook niet op een wolk wanen.

Gespreid verkopen in deze tijden lijkt mij nu toch het meest aangewezen.

Is er nog genoeg zaaigraan voor dit najaar?

We weten allemaal dat de voorbije oogst geen opbrengsttopper was in ons land en dat de langdurige regenval (zeker in het oosten van het land) de kwaliteit negatief heeft beïnvloed. Dit betekent dat zaadbedrijven geconfronteerd worden met lagere producties en ook met hoge triage-uitval, dit laatste om zeker een goede kwaliteit te kunnen garanderen. Boeren zaaien in dergelijke jaren ook minder van eigen oogst, omdat de risico’s duidelijk te groot zijn. Het is wel zo dat de duizendkorrelgewichten dit jaar wat lager zijn en dit betekent dat de gemiddelde zaaidichtheid per hectare wat lager ligt. Het lijkt er dus op dat er zaad genoeg zal zijn, maar uiteraard hangt dit af van hoeveel er nog moet gezaaid worden. En dat zou nog behoorlijk veel kunnen zijn gezien de veld- en weerssituatie.

Moeten boeren zich zorgen maken over bladluizen?

Dit hangt volledig af van de temperaturen. Een paar jaar geleden vierden bladluizen kerstfeest op de tarwevelden. Waakzaamheid is zeker geboden in tarwe. Het waarschuwingssysteem van het Landbouwcentrum Granen (LCG) is hierbij een goede barometer. Ik raad iedereen aan om deze ook te volgen. In een deel van de wintergerst liggen de zaken uiteraard anders, gezien een behoorlijk areaal wordt uitgezaaid met rassen met tolerantie tegen gerstvergeling. Voor de andere rassen is goed opvolgen uiteraard de boodschap.

Tim Decoster

Lees ook in Akkerbouw

Volg de bladluizendruk vooral in wintertarwe op

Granen Het Landbouwcentrum Granen Vlaanderen (LCG) meldt dat de gevoeligste fase voor het dwergvergelingsvirus op veel gerstpercelen voorbij is. In wintertarwe moet dit nog wel opgevolgd worden. Dwergvergeling dient voorkomen te worden door bestrijding van bladluizen.
Meer artikelen bekijken