Startpagina Actueel

Uienschilbedrijf Ongena kent stevige groei

Zelf hadden Joeri Ongena en zijn vrouw Veroniek Maes nooit gedacht dat ze ooit uien zouden schillen. “Ik werkte als elektromecanicien in een patéfabriek.. Daar gebruikte men gepelde uien”, vertelt Joeri. Tien jaar later gaat bij Uienschilbedrijf Ongena jaarlijks maar liefst 4.000 ton afgewerkt producten de deur uit.

Leestijd : 6 min

Iedereen heeft het al eens gedaan en niemand kan het haast droog houden: uien (of ajuinen) schillen. In de wereldkeuken zijn uien een gegeerd basisproduct, dat vrijwel in elk gerecht wordt gebruikt.

Versnipperde uien zijn dan ook kleine smaakbommen, die daarnaast ook supergezond, geneeskrachtig en desinfecterend zijn.

Vooraleer je ze kunt gebruiken, moeten ze echter eerst worden geschild en verfijnd.

Tranen in de ogen

Endat is een handeling waar je letterlijk de tranen van in de ogen krijgt. Dat komt omdat er in uien zwavel zit.

Als dit zwavel in contact komt met het oog (bindvlies) komt er histamine vrij. Dat prikkelt de oogslijmvliezen, waardoor deze gaan tranen.

Voor kleinere hoeveelheden in het dagelijks gebruik is dat zo erg nog niet. Voor wie grote hoeveelheden gebruikt, zoals in de horeca, grootkeukens, kant-en-klare bereidingen... zijn er uiteraard oplossingen: de verse en voorverpakte uien in allerlei soorten en maten.

Het zou ons niet verwonderen dat wie op vrijdagavond frieten bij de frituur haalt en daar een ‘frikandel speciaal’ bij bestelt, daarbij de versnipperde ui van het uienschilbedrijf Ongena uit Moerbeke eet.

Het was eerder door een toevallige samenloop van omstandigheden dat Joeri Ongena en zijn vrouw Veroniek, bijgestaan door een 20-tal gemotiveerde medewerkers, van het schillen en verpakken van uien hun bedrijfsactiviteit hebben gemaakt.

De liefde voor landbouw zit echter wel in de genen van beiden. Grootvader Roger Ongena was dan al een vlasboer, op uitdrukkelijke vraag begon hij ook met de teelt van uien. Deze teelt werd Later voortgezet door zijn zoon Rudi en kleinzoon Joeri, die het uienschilbedrijf opstartte en runt.

Veel en hard werken

In de beginjaren was er slechts sprake van 4 à 5 ha uien. Dat werd jaar na jaar opgeschaald tot de 45 ha uien die nu door het bedrijf worden geteeld. “Naast de 60 ha hebben we verder in het teeltplan: graan, suikerbieten, aardappelen, aangevuld met maïs, vlas en gras”, vertelt Joeri, die als kind al meehielp op het bedrijf.

Hij leerde op jonge leeftijd zijn latere vrouw Veroniek op een KLJ-fuif kennen. Ook zij ademt landbouw in en uit, niet toevallig, als dochter van een landbouwbedrijf, met onder meer koeien, varkens en vroeger ook een pluimveeslachterij. “We hebben als kind goed geweten wat werken was en is. Dat zelfstandige en harde leven hebben we thuis altijd gezien. Dat is het mooie aan het beroep, goed beseffend dat het werk echter nooit af is.”

Witblauw vleesvee

Hard werken, het is een van de kenmerken van Joeri en Veroniek, maar ook van zus Jolien, die meer een beestenmadam is. “De interesse voor de veeteelt heeft ze ongetwijfeld van onze moeder. Iedereen moet doen wat hij graag doet. Zelf ben ik daarin weinig of niet geïnteresseerd, maar“ ik heb bewondering voor wat mijn zus doet. Ze heeft een gesloten bedrijf van witblauw vleesvee (met een 120-tal runderen, die afgemest worden). Jolien doet dat heel goed en het is een geluk dat het nu ook in de vleesveetak weer wat beter gaat.”

Hét Eurekamoment

De liefde voor techniek duwde Joeri eerst een totaal andere richting uit. Hij studeerde af als elektromecanicien en werkte onder meer in een patéfabriek.

Daar ging voor hem het licht branden en had hij een Eurekamoment, waarvan hij tot de dag van vandaag nog nooit spijt heeft gehad. “In die patéfabriek werd gewerkt met gepelde ajuinen.” En die uienteelt was een teelt die bij de Ongena’s helemaal geen onbekend terrein was.

We schrijven ondertussen 2009: Joeri en zijn vrouw Veroniek gaan volop voor het verwerken van uien en het Uienschilbedrijf Ongena ziet in Moerbeke het levenslicht. De boreling is intussen een flink uit de kluiten gewassen tiener, maar zoals met puberende tieners wel meer het geval is, verloopt de groei niet zonder kinderziektes of oprispingen.

De technische en elektromechanische achtergrond van Joeri hielp het bedrijf zeker bij de opstart en de uitbouw. “Door die interesse en kennis kon ik heel veel zelf doen. De eerste aangekochte schilmachine deed echter onvoldoende wat die beloofde te doen. De eerste geschilde ajuinen hebben we allemaal weggegooid. Dat was een serieuze tegenvaller. Na 2 jaar dachten we er zelfs even aan om de hele activiteit te stoppen.”

Wederzijds vertrouwen

Joeri en Veroniek kwamen dan in contact met de fabrikant van de wereldwijd beste en grootste uienschilmachines, en daarna ging het alleen maar beter. “We hebben met hen nog uitstekende contacten. We groeiden intussen uit tot een (proef) project, met een groot wederzijds vertrouwen. Wij leren van hen, maar ik breng hen af en toe ook technisch veel bij.”

Vandaag wordt er ongeveer 4.000 ton afgewerkte uienproducten geleverd in diverse kleuren, maten en verpakkingen, goed voor een oppervlakte van 100 ha. Die uien komen uit de eigen teelt, maar ook van boeren uit heel Vlaanderen, met wie Joeri Ongena contracten heeft qua hoeveelheid en prijs. Af en toe worden ook uien op de vrije markt aangekocht. “Er kan onvoldoende worden aangeleverd om een jaar rond uien te kunnen schillen. Zo kopen we in de zomer uien uit Spanje aan.”

Alles voor versmarkt

De geschilde en verpakte uien in allerlei maten en soorten zijn allemaal voor de versmarkt. “We gaan dan ook de concurrentie met de diepvriesmarkt aan, want er gaat niets boven verse uien. We leveren met eigen vervoer onze geschilde uien aan groothandelaars, horeca, en andere bedrijven die groenten snijden en verwerken.” Ze leveren niet alleen in Vlaanderen, maar ook in bijvoorbeeld Groot-Brittannië en Duitsland. Ook hier betekende corona een fikse streep door hun rekening. “In de eerste lockdown daalde onze omzet met 70 %.”

Ook op dit bedrijf liepen de rekeningen echter door en moeten de contracten worden nageleefd. Het gaat nu gelukkig weer beter, en de weg loopt verder hogerop. “Groeien om te groeien is niet aan de orde, maar we zitten vandaag in een rollercoaster. De bal rolt en rol en wordt alsmaar dikker.” Dat zorgt links en rechts wel eens voor wat groeipijnen. “We passen onze structuur aan en dat lukt alsmaar beter. Zelf moet ik 10 dingen tegelijk doen en dat lukt niet altijd. Het is haast 7 op 7 werken, maar er is ook ons gezin.” Zijn 8-jarige zoon Lukas, heeft nu al de (uien)smaak te pakken.

Geschikte en goede medewerkers vinden, is één van die aandachtspunten. En, minstens even belangrijk voor het schillen: mooie, ronde uien. “Nee, welke rassen we hebben, geven we niet graag prijs. Dat behoort tot onze bedrijfsgeheimen”, lacht Joeri. Mooi groot en rond, dat is belangrijk, onder meer voor het automatiseringsproces. “We maken zo ook gebruik van een robot om de uien zo perfect mogelijk te kunnen positioneren.”

Gezocht: meer respect

“Waar we binnen 10 jaar zullen staan? Geen idee. We hebben nog heel wat dromen en zaken op ons verlanglijstje staan, maar de politieke onzekerheid over de landbouwsector maakt het moeilijker om dat te verwezenlijken. Pas op, we leven niet van dag op dag. We zijn bezig met de verdere uitbouw en de toekomst, maar je hebt niet alles in de hand. Uien zijn ook levend materiaal. Af en toe zijn er ook ziektes, waar je geschikte middelen tegen moet vinden.

Je kan de toekomst niet voorspellen. Kijk maar naar corona, wie had dat ooit kunnen denken? We werken hard verder. Elke dag is anders, dat maakt ons werk ook zo boeiend. Geen enkele dag is gelijk. De landbouwsector zit in een transitieperiode, waardoor de komende jaren onzeker en niet gemakkelijk zullen zijn. Gewoon wat meer respect voor wat de boer doet, en het besef dat de boer zorgt voor eten op het bord, dat zou ons plezieren.”

Lieven Vancoillie

Lees ook in Actueel

Duurzame bemesting van aardappelen

Aardappelen BELFertil en Belgapom bieden telers, teeltbegeleiders en adviseurs een gloednieuwe website aan rond duurzame bemesting van aardappelen. Je vindt er informatie en praktische tips om de efficiëntie van de bemesting te optimaliseren.
Meer artikelen bekijken