Startpagina Aardappelen

Een nieuwe gedragscode zorgt voor meer gelijkheid in de aardappelketen

Alle actoren in de aardappelsector, verzameld in de brancheorganisatie Belpotato.be, zijn het eens geworden over een beter kader voor het opstellen en ondertekenen van contracten tussen landbouwers en verwerkers. Het resultaat is een nieuwe ‘gedragscode’ die op 17 november in werking trad.

Leestijd : 6 min

Belpotato.be, de brancheorganisatie voor de Belgische aardappelketen, werd opgericht in 2020 en heeft als doel de gemeenschappelijke belangen te verdedigen van alle spelers in de sector, van productie tot handel en verwerking. Sinds haar oprichting is zij met name geconfronteerd met bewaarproblemen en het wegvallen van de kiemremmer CIPC, maar ook met de ernstige marktproblemen tijdens de coronacrisis.

Actualisatie nodig

De afgelopen maanden heeft de werkgroep ‘Contracten’ van Belpotato.be gewerkt aan de actualisatie van het Advies inzake de contracten in de sector aardappelen (ook bekend als de Code Laruelle, genoemd naar de voormalige federale minister van Landbouw Sabine Laruelle). “Deze tekst dient als basis voor contractuele afspraken tussen productie en handel/industrie. Het advies dateert van 2006 en was toe aan een grondige update”, verklaart Jean-Pierre Van Puymbrouck, voorzitter van Belpotato.be.

Daarom kwam de werkgroep onder voorzitterschap van de FOD Economie bijeen om de nodige aanpassingen aan te brengen. “Na veel hard werk, waarbij veel overleg is gepleegd om alle partijen tevreden te stellen, zijn wij erin geslaagd een nieuwe Gedragscode voor het opmaken van contracten in de aardappelsector op te stellen.”

De belangrijkste aanpassingen

Deze tekst werd op 17 november ondertekend door alle leden van Belpotato.be (Fiwap, Belgapom, Fédération wallonne de l’agriculture, Boerenbond en Algemeen Boerensyndicaat), en ook door Pierre-Yves Dermagne, vice-eerste minister en federaal minister van Economie, en door David Clarinval, federaal minister van Landbouw. De code is voor de gehele sector op dezelfde datum in werking getreden.

De Gedragscode voor het opmaken van contracten in de aardappelsector bepaalt de minimuminhoud van het aardappelcontract. Het is opgebouwd rond verschillende punten, waarbij de belangrijkste aanvullingen of aanpassingen ten opzichte van de bestaande tekst hieronder beschreven zijn.

Soort contract In de door de verkoper en de koper medeondertekende documenten moet duidelijk worden aangegeven of het om een ‘ton’- dan wel om een ‘hectare’-contract gaat.

In het geval van een ‘hectare’-contract zal de identificatie van het perceel nu duidelijker zijn inzake het verzamelen van informatie (teelttechnieken, opslag en bewaring) en de bemonstering die nodig is om de opbrengst en de kwaliteit te ramen.

Levering van pootgoed Indien de koper van de aardappelen het pootgoed aan de verkoper levert, moet deze de landbouwer in kennis stellen van het gewicht en het kaliber van de zaailingen. Hun certificaat moet ook aanwezig zijn.

Eventuele opkomstproblemen die op het veld worden waargenomen, moeten aan de koper worden gemeld vóór 15 juni voor percelen die vóór 5 mei zijn beplant en vóór 30 juni voor percelen die na 5 mei zijn beplant. In dit geval wordt beide partijen verzocht om de levering van de aardappelen te bekijken met het oog op een evenwichtige oplossing.

Eventuele andere fytosanitaire problemen (waaronder virussen en bacteriën) kunnen in een later stadium worden gemeld, maar wel zo spoedig mogelijk nadat zij zijn vastgesteld.

Leveringsvoorwaarden, bepaling tarra/kwaliteitsbeoordeling en gewicht De gedragscode vereist dat de receptie- en acceptatievoorwaarden door de koper aan de verkoper worden meegedeeld bij de ondertekening van het contract. Ook moet de locatie van de tarra- en kwaliteitevaluatie tijdig en uiterlijk vlak voor het laden aan de verkoper worden meegedeeld.

Er mogen geen weegkosten worden aangerekend indien de landbouwer beschikt over een wettelijk geijkte weegbrug.

Termijn voor kennisgeving van afkeuring en terugzending van de goederen Ingeval van weigering moet de verkoper zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk 24 uur na levering van de knollen, van de beslissing in kennis worden gesteld.

Indien er mogelijkheid is tot herbestemming, moet het voorstel de landbouwer bereiken uiterlijk om 12 uur op de eerstvolgende werkdag na de levering aan de verwerker. Op die manier is het mogelijk om de aardappelen, ondanks de weigering, te verkopen, zodat de teler wordt betaald.

Termijn voor ondertekening en herroepingsrecht Wanneer over een contract wordt onderhandeld, is het vereist dat het onmiddellijk door beide partijen, dit wil zeggen de verkoper en de koper (of zijn vertegenwoordiger), wordt ondertekend. Indien dit niet mogelijk is, moet het door één van beide partijen ondertekende contract binnen maximaal 10 dagen door de andere partij ondertekend en bezorgd worden aan de eerste ondertekende partij.

Indien deze termijn niet in acht wordt genomen, heeft de partij die als eerste heeft ondertekend herroepingsrecht gedurende ten hoogste 7 dagen na ondertekening door beide partijen.

Betalingsvoorwaarden Er is tevens aandacht besteed aan oneerlijke handelspraktijken. In afwachting van de definitieve omzetting van de Europese richtlijn 2019/633 betreffende oneerlijke handelspraktijken in de betrekkingen tussen ondernemingen binnen de landbouw- en voedselvoorzieningsketen in het Belgische recht, moeten koper en verkoper in het aardappelcontract immers duidelijk afspraken maken over de betalingsvoorwaarden en specifieke betalingsmodaliteiten, zoals de betaling van tussentijdse leveringen.

 Deze lijst is niet volledig en omvat alleen de belangrijkste wijzigingen in de tekst die de contractuele relatie tussen productie en handel/industrie regelt. Het is uiteraard aan te bevelen dat iedereen de integrale tekst leest alvorens nieuwe contracten te sluiten.

Een eerste stap

“Deze geactualiseerde gedragscode is een belangrijke eerste stap in het bevorderen van een evenwichtige commerciële relatie tussen de landbouwers enerzijds en het bedrijf dat de aardappelen aankoopt en eventueel het pootgoed levert anderzijds”, vervolgt de voorzitter van Belpotato.be.

“Voor sommige landbouwers zullen de in deze tekst aangebrachte veranderingen belangrijk zijn. Voor anderen zullen ze minimaal zijn. Dit is afhankelijk van de manier waarop ze vandaag werken. Uiteindelijk leidt de goedkeuring van deze code tot meer gelijkheid, maar ook tot meer samenhang bij het opstellen van contracten.

Pierre-Yves Dermagne, in zijn hoedanigheid van minister van Economie, is het daarmee eens. “De goedkeuring van deze code was niet gemakkelijk, maar het stelt de aardappelsector – een echt zwaargewicht in de Belgische agrovoedingssector – in staat om een grote stap voorwaarts te zetten. Deze tekst is voor mij van bijzonder belang omdat hij tot doel heeft om de werking van de agrovoedingsketens efficiënter en eerlijker te maken, ten voordele van alle spelers in de keten. Door de vroegere Code Laruelle aan te vullen en te verduidelijken, draagt u bij tot een aanzienlijke verbetering van de transparantie van de werking van de sectoren en dus ook van de zekerheid van de verschillende partijen met betrekking tot de handelsvoorwaarden. Deze code zorgt voor een betere spreiding van de risico's tussen de partijen.”

David Clarinval gaat verder: “Deze nieuwe tekst zal meer zekerheid bieden voor alle schakels in de keten, en met name vooral voor de kleinste producenten. En niet te vergeten, zoals mijn collega al zei, het zorgt bovendien voor meer transparantie en gelijkheid tussen de spelers.

Federaal minister van Landbouw, David Clarinval, kondigde bij de ondertekening van de nieuwe gedragscode een subsidie van 5.000 euro voor Belpotato.be aan.
Federaal minister van Landbouw, David Clarinval, kondigde bij de ondertekening van de nieuwe gedragscode een subsidie van 5.000 euro voor Belpotato.be aan. - Foto: JV

Clarinval kondigde ter gelegenheid van de ondertekening een bijkomende subsidie aan: “Om Belpotato.be in staat te stellen om zijn activiteiten voort te zetten, maken wij 5.000 euro extra subsidie vrij voor de brancheorganisatie.”

Besprekingen lopen verder

De ondertekening van de gedragscode betekent niet dat de werkgroep ‘Contractuele betrekkingen’ haar werkzaamheden stopzet. Er moeten nog vele punten worden besproken en geregeld tussen de diverse partijen. Het betreft onder meer situaties van overmacht, de uitbreiding van de code tot de vrije markt, de verdere ontwikkeling van de parameters over de ton- of hectarecontracten, de aansprakelijkheid voor het vervoer, enzomeer.

De nieuw aangenomen tekst zal aan het eind van de eerste 2 oogstjaren na de ondertekening ervan worden geëvalueerd. “Afhankelijk van de waargenomen resultaten, kan deze code worden gewijzigd. Op die manier kunnen wij eventuele kinderziekten corrigeren, maar ook rekening houden met de evolutie van het wettelijke en regelgevende kader, met name op het gebied van oneerlijke handelspraktijken en de hervorming van het Burgerlijk Wetboek ”, legt Jean-Pierre Van Puymbrouck uit.

“Belpotato.be zal, als interprofessionele organisatie, een plaats blijven voor dialoog, overleg en vertrouwen”, besluit hij.

Jérémy Vandegoor

Lees ook in Aardappelen

Meer artikelen bekijken