Startpagina Uw stem

Grond voor Voedsel!

De boeren en de boerinnen staan deze decembermaand weer op straat. Ronkende tractoren en boze blikken. De zwaailichten flikkeren als hooivorken op in het winterlicht.

Leestijd : 6 min

Met het Boerenforum struinen we door de eisenpakketten en willen we onze collega's steunen. Maar we willen ook nuance. We willen geen doldraaiend landbouwmodel dat de grenzen van de planeet verpulvert en onze collega's in het Zuiden op droog brood zet.

Wij, de boeren en boerinnen die mee sleutelen aan onze organisatie en aan een duurzaam landbouwmodel, wij willen een eerlijk landbouwbeleid. We willen dat de primaire sector ook voor de boer en de boerin brood op de plank brengt, en niet alleen voor de toeleveranciers, adviseurs, verdelers en verwerkers. Een correct loon voor correct werk.

Veerkrachtig landbouwmodel

We willen niet schieten op de Europese ambities van Farm to Fork of de Green Deal. We vinden dat deze ambitieuze Europese plannen om een duurzame toekomst uit te stippelen hoogdringend zijn en kansen bieden om naar een veerkrachtig landbouwmodel te evolueren. Tegelijkertijd lijkt het wel of onze EU-politici de vergroening van Europa willen uittekenen volgens de lijnen van de geglobaliseerde wereldmarkt. In het harde blauw van de neoliberale traditie. Er is dan ook geen sprake van de broodnodige aanpak van de uitwassen van die harde economie en marktregulatie.

Het credo van het Europese Landbouwbeleid van de jaren zestig tot nu was: ‘The bigger the better’. Door de subsidiekraan, de chemielobby en de onderhandelingen met de grootbanken werden de Vlaamse boeren en boerinnen steeds opnieuw aangespoord om te blijven groeien. Maar dat ging ten koste van de natuurgebieden die kreunen onder de menselijke activiteit. Met een nieuwe stikstofwetgeving staat een noodzakelijke afbouw van de veestapel in de steigers. Maar hoe valt dat te rijmen met het beleid van de voorbije 60 jaar? En hoe geven we onze landbouwers een degelijke toekomst in het nieuwe model zonder hun goedkoop weg te saneren? ABS en Bioforum bonden alvast de kat de bel aan met hun open brief en ook wij vragen een degelijk stikstof beleid dat de kleine en echte familiale bedrijven op de rails houdt.

Gezonde voeding

Bij het Boerenforum willen we dat Europa een nieuw credo hanteerd: In plaats van ‘nooit meer honger’ is het tijd voor ‘Iedereen toegang tot gezonde voeding’. Zou dat niet eens echt vernieuwend zijn? En zou ons dat ook eens niet weg helpen van dat vermaledijde individuele schuldmodel, waarbij zowel de consument als de boerin en boer met de vinger worden gewezen.

In dat opzicht is de analyse van Dirk Draulans (Knack, 30/11/2021) frappant. Hij raakt enkele pijnlijke punten aan, maar verzandt dan in een zoektocht naar de zwarte piet. Met het Boerenforum geloven we echter al enkele jaren niet meer in zwarte pieten en na de rampzalige faillissementen in onze boerenmiddens geloven we ook niet meer in de subsidie-Sinterklaas die wou dat we groot zouden worden. En dat brengt ons bij een correcte visie, een maatschappelijke visie. Niet de boer of het bord is schuldig. Geen enkele boerin of boer is schuldig. Wij hebben braaf de markttendensen, de lenings- en de subsidievoorwaarden gevolgd.

Agro-ecologie

Een agro-ecologisch, kleinschalig en gemoedelijk landbouwmodel heeft toekomst. En het is dat landbouwmodel of een razende snelweg van de agro-industrie, met steeds zwaardere tractoren, steeds meer camions met in- en exportgoederen en steeds legere landschappen. Het eeuwig credo dat een gemoedelijk landbouwmodel onze regio niet kan voeden is daarbij ondertussen achterhaald. Ons landbouwmodel zet met veel minder brandstofverbruik en zonder een dolgedraaide soja-caroussel voldoende voedsel aan land voor een samenleving met een agro-ecologisch consumptiepatroon.

Extensievere benadering

Geen nood beste vleesliefhebber: daar horen ook pensen bij en af en toe eens ‘nen goeie biefstuk’. Die pensen en die biefstuk komen dan wel van een type veehouderij waarbij het vee hand in hand gaat met de ontwikkeling van natuurgebieden en het onderhoud van ons landbouwlandschap, of van een varkens- of pluimveehouderij die zich toelegt op de verwerking van de reststromen.

Die extensievere benadering van de veeteelt loont in crisistijd. De graanprijzen op de internationale markt schieten momenteel de hoogte in. Boerderijen die de internationale markt om te voorzien in hun veevoeders gaan in deze crisis door de knieën. De uitbuiting van goedkope arbeidskrachten in het zuiden en de productie van soja ten koste van regenwouden konden dat landbouwmodel blijkbaar niet afstoppen, maar in een wereld van klimaatverandering en internationale spanningen is de keuze voor dat gemoedelijkere landbouwmodel 'common sense'.

Vanuit die maatschappelijke visie willen wij de kaart trekken van de kleine spelers in onze landbouw. Qua schaal en vaak ook qua praktijk zijn zij klaar voor een transitie, maar de overheden en de onderzoeken schieten te kort. Ze komen langs voor controles en houden die kleine boerderijen met hun subsidiebeleid geknecht, in plaats van hen in de goede richting te helpen.

DiversiFERM

Met Boerenforum staan we klaar om een steunpunt uit te bouwen zoals het Waalse DiversiFERM. Zij helpen boerderijen voor wie de economische maalstroom te hard wordt en houden daarbij rekening met hun financiële mogelijkheden. We willen net als onze Waalse partnerorganisatie FUGEA de autonomie van landbouwbedrijven verhogen en de transitie naar een landbouwmodel met toekomst mogelijk maken. Maar we kunnen dit niet alleen, als kleine speler. De EU heeft ambitie met de Green Deal. Ze heeft ook het budget om dit waar te maken: meer dan éénderde van het Europese budget gaat immers naar landbouw. Dit moet dienen om aan boeren duidelijk te maken dat we gas moeten terugnemen. Om geld vrij te maken zodat op de autostrade van de industriële landbouw afritten kunnen worden aangelegd, afritten naar de kleine veldwegen van de boerenlandbouw.

Onze eisen

- Een einde aan het individueel schuldmodel – geen milieuonvriendelijke boerderijen bestraffen, maar hen uit de impasse helpen.

- Markt- en prijsregulatie die een regionale voedselstrategie bevorderd en druk wegneemt bij alle boeren, zowel regionaal als buiten Europa.

- Toegang tot landbouwgrond, gebouwen en woonst worden bevoorrecht aan producenten van ons regionaal voedsel: ‘grond voor voedsel’. Beleid biedt hierover rechtszekerheid tijdens de volledige loopbaan.

- De nodige middelen voor een echte korte keten: een onafhankelijke en openbaar logistiek netwerk tussen boer, verwerker en lokale winkel. En praktische ondersteuning aan boerinnen en boeren die zich organiseren om die korte keten op een eerlijke manier uit te bouwen.

- Inkomenszekerheid voor boerinnen, boeren en netwerken tijdens hun zoektocht en transitie naar duurzame technieken en robuuste rassen die aangepast zijn aan de Vlaamse landbouwrealiteit.

- Een Gemeenschappelijk Landbouw Beleid dat boeren en boerinnen ten volle ondersteunt om een Green Deal en Farm2Fork te realiseren en gebaseerd is op tewerkstelling binnen het bedrijf en niet op fysieke bedrijfsgrootte.

- Steun voor verwerkers die de kaart trekken van de kleinere spelers in onze primaire sector en daarmee de uitdaging aangaan deze kleinere spelers te verenigen en te versterken.

- Onafhankelijke transitie-adviseurs die boerinnen en boeren helpen om de economische last die op hun bedrijf rust om te zetten in een incentief om te verduurzamen.

- De Europese en regionale landbouwadministratie wordt omgebouwd van controleorgaan naar een ondersteunende administratie. Landbouw en Visserij zoekt samen met de boer uit waar hij recht op heeft en waar hij nood aan heeft.

- Erkenning van boerenorganisaties die niet meeheulen met de agro-industrie, maar die boer, natuur en samenleving betrekken in de uitdagingen van de boerenstiel, namelijk voedselproductie die LEF (Lokaal Ecologisch Fair) heeft.

- Overheidssteun voor lage inkomens zodat er toegang is tot een duurzaam consumptiepatroon.

- Onderbouwd onderwijs in landbouwhogescholen die de landbouwpraktijk vanuit de ecologische bril bekijken en onderricht over 'voeding' en verwerking in alle onderwijsniveaus (van de kleuterschool tot het hoger onderwijs).

- Genieten, veel meer genieten van ons eten en de boerin of de boer in onze buurt.

Tijs Boelens - Boerenforum

Lees ook in Uw stem

Meer artikelen bekijken