Hoe valt de prijsstijging van stikstofhoudende meststoffen te verklaren?
“De kunstmestmarkt draait door...”, horen we zeggen. En het is waar: magazijnen raken leeg, prijzen stijgen, leveringen lopen vertraging op ... Hoe verklaar je deze situatie? Blijft dit duren?
De productie van stikstofhoudende meststoffen die in de landbouw worden gebruikt, is gebaseerd op het Haber-Bosch-proces. Dat is in 1909 ontwikkeld door de Duitse chemicus Fritz Haber en in 1913 geïndustrialiseerd door Carl Bosch, een onderzoeker bij BASF. De techniek maakt het mogelijk om ammoniak (NH3 ) te bekomen via stikstof uit de lucht en waterstof. Deze ammoniak wordt vervolgens gebruikt als basis voor de productie van verschillende meststoffen.
Toegenomen vraag naar gas en transport
“Een deel van het probleem is het gebruik van aardgas”, zegt Adrian Urban, business development manager bij Yara Duitsland. Hij legt uit: “De gasprijzen stijgen al enkele maanden sterk. Dit heeft onvermijdelijk gevolgen voor de productiekosten en dus voor de verkoopprijs van stikstofhoudende meststoffen.”
Tegelijkertijd zijn de tarweprijzen hoog. Deze situatie is bevorderlijk voor investeringen voor boeren. “Met name in meststoffen die bedoeld zijn om de opbrengsten voor het graanseizoen 2021-2022 te garanderen”, specificeert hij.
Deze gunstige wind zet graantelers ertoe aan om meer te zaaien en stikstofhoudende meststoffen op te slaan. Dat heeft ook zijn invloed op de prijzen. “Het is de wet van vraag en aanbod ... Als kopers meer meststoffen aanschaffen, kunnen de prijzen alleen maar stijgen ...”
De prijsstijging wordt verder verklaard door de wereldwijde politiek. “De Europese productie is relatief beperkt. Boeren zijn daarom afhankelijk van de zeer volatiele wereldmarkt. Bepaalde landen, zoals Rusland, China of Turkije, beperken hun export. Dit helpt om het aanbod onder de vraag te houden en duwt de prijzen omhoog.”
Ten slotte wordt aan de verschillende parameters die spelen nog de component ‘transport’ toegevoegd. “De kosten van transport, zowel over zee als over de weg, zijn explosief gestegen. Het is weinig verrassend dat dit inspeelt op de stijging van de prijzen van grondstoffen, waaronder meststoffen.”
Een moeilijk te voorspellen toekomst
Adrian Urban is formeel: “De vraag bepaalt, meer dan de productiekosten, de verkoopprijs van meststoffen.” Maar hoe zullen deze zich de komende weken ontwikkelen?
“Het is heel moeilijk te voorspellen”, antwoordt hij. “De momenteel beschikbare informatie suggereert dat de vraag in ieder geval in het eerste kwartaal van 2022 groter zal blijven dan het aanbod. De situatie zou zich rond april kunnen stabiliseren. Deze verklaring moet echter in voorwaardelijke zin worden opgevat, vooral omdat de vraag zo groot is dat zelfs een daling van de gasprijzen niet voldoende zou zijn om de prijzen van stikstofhoudende meststoffen te verlagen.”
Welke strategie toepassen?
Gezien de graanprijzen op de internationale markten blijft het bemesten van velden belangrijk. Je moet nog wel je meststoffen kunnen kopen! “We zien dat sommige handelaren moeite hebben om hun voorraden aan te vullen, hoewel dit niet wijdverbreid is.”
Dus welke aankoopstrategie moeten we ontwikkelen? “Iedereen moet nadenken over zijn eigen situatie. Persoonlijk raad ik aan om minerale meststoffen in 3 of 4 keren te kopen. De eerste keer moet idealiter vóór de oogst worden besteld, in dit geval was dat dus in juni of juli 2021, en de aankoop moet bewaard worden tot het volgende voorjaar. De prijzen zijn op dat moment over het algemeen beter. Het saldo kan dan later in meerdere malen worden aangekocht. Het hanteren van een dergelijke strategie verkleint ook de risico’s. Deze tactiek is natuurlijk makkelijker toepasbaar in ‘normale’ jaren. ”
Adrian Urban raadt ook aan om op de levertijden te letten. “Het kan interessanter zijn om in december te bestellen, zelfs als de prijzen hoog zijn, en om het in januari te laten leveren in plaats van het risico te lopen dat je bestelling wordt vertraagd en geleverd wordt nadat de vegetatieve groei is hernomen.”
Ten slotte is het in dit specifieke seizoen raadzaam om zijn boekhouding eens te bekijken. “Afhankelijk van de prijzen van meststoffen en granen, kan het voordelig zijn om de dosis kunstmest te verlagen. Op dit punt is het aan elke boer om zijn berekeningen te maken en de beslissing te nemen die past bij zijn persoonlijke situatie.”
