Startpagina Economie

Komende zaai-omstandigheden zijn cruciaal

De oorlog tussen Oekraïne en Rusland blijft een groot effect hebben op de voedermarkten. Daarnaast spelen ongunstige weersomstandigheden een bijkomende rol op de ramingen.

Leestijd : 5 min

I n de eerste week van april presenteerde de USDA (US department of Agriculture) het nieuwe World Agricultural Supply and Demand Estimates (WASDE)-rapport. Raf Beyers, adviseur bedrijfsontwikkeling en risk management bij United Expert: “De belangrijkste conclusie hieruit is dat de USDA inschat dat de prijzen zich mogelijk stabiel – licht neerwaarts – gaan bewegen, en dit zowel voor soja als voor tarwe. Voor maïs is de USDA wat gereserveerder, met de hele grote onduidelijkheid voor de situatie in de Zwarte Zeeregio. Dit kan dus nog alle kanten op gaan.

De inflatie in Nederland loopt hoog op (9,7%). Ten opzichte van landen om ons heen (Duitsland +7,3%, Frankrijk +5,1%) gaat het bij onze noorderburen dus een pak harder! De Europese Centrale Bank (ECB) heeft bovendien aangegeven dat de hoge energieprijzen langer gaan duren dan initieel verondersteld werd. Het zal niet te vermijden zijn dat de lonen hierdoor ook een forse sprong moeten maken.”

De Verenigde Staten (VS) heeft ook aangekondigd circa een derde van haar strategische voorraden olie op de markt te brengen, teneinde de stijging in de energieprijzen te beteugelen! De voedselprijzen zijn wereldwijd nog eens met 13% gestegen! Volgens de Wereldbank leidt dit er onder andere toe dat er extreme armoede (met name rondkomen met minder dan 1,90 USD/dag) zal veroorzaakt worden onder 198 miljoen nieuwe armen!

Meer koolzaad

Koolzaad bleef begin april structureel hoog geprijsd. Frankrijk kent een afname van bijna 4% aan areaal zachte tarwe. Dit areaal wordt onder andere ingenomen door koolzaad.

Zorgen over de lagere opbrengsten in Zuid-Amerika, over de voortgang van het inzaaiwerk in Canada en over de groei-omstandigheden van koolzaad in Europa bepalen het huidige sentiment op de markt. Daarentegen wordt nog steeds een groter areaal aan soja verwacht in de VS. De marges in biofuel staan onder druk. Daardoor zal er meer koolzaad beschikbaar komen voor de voedingsproductie. Koolzaadolie lijkt echter vooralsnog slechter beschikbaar te komen.

Sojaprijzen gedaald

De verwachte sojaproductie in Brazilie werd half april iets verlaagd door de USDA. “De vraag neemt af doordat de crushers – in onder andere China – hun marge zien dalen onder invloed van stijgende energieprijzen. Ondanks de hogere exportheffingen voor sojameel en sojaolie vanuit Brazilie, gaat de verwerking daar wel gewoon door. Op de markt zien we dat de prijzen voor soja gedaald zijn tot het laagste niveau sinds het begin van de oorlog”, stelt Raf Beyers.

Soja wordt nu volop gezaaid, zelfs meer dan andere jaren. Er zal echter mogelijk wel een tekort blijven aan koolzaad-, raapzaad- en zonnebloemproducten, waardoor de vraag naar sojaolie hoog zal blijven. De oogst van zonnebloemen in Argentinië bijvoorbeeld is goed en nadert zijn einde met 3,3 mio Mt, maar ten opzichte van de normale zonnebloemproductie in Oekraïne (17 mio Mt) is vervangen onmogelijk.

Na het paasweekend meldde de VS matige zaaicondities in de Midwest, maar er is nog voldoende tijd. Ook voor soja geldt dat er zeer goede (weers)condities moeten zijn, wil de prijs niet doorstijgen. Braziliaanse telers hebben nog areaal ter beschikking voor uitbreiding. Zij worstelen echter met de vraag of er genoeg meststof beschikbaar zal komen. China importeerde in maart 2022 18% minder sojabonen dan in maart 2021. De voorraden sojabonen in de VS zijn flink gedaald. Er was ruim meer export vanuit de VS, terwijl deze uitbleef vanuit Brazilië. De olievoorraden worden verlaagd, dit brengt ook druk op de soja-olieprijs. Toch blijft de markt vrezen voor prijsstijgingen als gevolg van een tekort aan zonnebloemolie.

Omstandigheden ongunstig voor maïs

De wereldwijde eindvoorraden maïs zijn half april door de USDA fors verhoogd (5%), vooral door exportbeperking in Oekraïne. In Brazilie is de productie harder gestegen dan de binnenlandse consumptie, wat de Brazilianen meer heeft doen exporteren. Hun uiteindelijke eindvoorraad bleef hierdoor wel op peil. Het Amerikaanse ministerie meldt een daling van maïsverbruik in de diervoerindustrie. Het areaal maïs in de VS is gedaald tot onder het areaal sojabonen. In Frankrijk zien we afname van maïs richting de veevoerindustrie als gevolg van aanhoudende vogelgriep. De Oekraïense telers maken zich intussen grote zorgen over de beschikbaarheid van arbeid, meststoffen, diesel en cashflow.

“Om voldoende mais te krijgen bij de komende oogst, is het weer in de Midwest van de VS een hele grote factor en nu (n.v.d.r. na Pasen) al een punt van zorg”, meent Raf Beyers. “De tweede oogst maïs in Brazilie staat er ook erg droog bij en behoeft neerslag. Deze oogst komt meestal eind augustus/begin september op de exportmarkt. Als de vooruitzichten niet verbeteren, dan zal dit prijsopdrijvend werken op de actuele prijzen.

Er zijn nog altijd geen geverifieerde berichten over de inzaai in Oekraïne. Momenteel wordt gesproken van 10-12%. Er worden ook uitspraken gedaan dat er maar circa 60% van het potentiële land überhaupt beschikbaar is. Veel zal afhangen van de ontwikkeling van het conflict. Er worden blijvende prijsstijgingen verwacht op de maïsprijs tot aan de nieuwe oogst. dit is vooral gebaseerd op sentiment over vele onzekerheden (weer, Zwarte Zee enzovoort).”

Tarwevoorraad op laag niveau

In het nieuwe WASDE-rapport verhoogde de USDA de eindvoorraad tarwe in de VS fors met 20 mio Mt naar 678 mio Mt (ten opzichte van eerdere prognoses). Dit betreft gedeeltelijk wel een verschuiving, want wereldwijd is de eindvoorraad wel verlaagd ten opzichte van een eerdere prognose. Ook de exportmogelijkheden vanuit Oekraïne zijn verlaagd door de USDA. De wereldwijde eindvoorraad ligt op het laagste niveau van de afgelopen 5 jaar. In de EU is de voorraad weliswaar iets hoger dan in 2021, maar historisch gezien wel erg laag. Beyers: “Er zijn 2 belangrijke vragen voor de komende weken: hoe ziet het weer eruit (regen, vorst voor de reeds gezaaide producten) en hoeveel krijgt men in Oekraïne gezaaid? De eerste berichten uit de VS laten zien dat de gewascondities achterblijven op eerdere jaren.” Er zijn al landen in het Midden-Oosten en Afrika die al moeilijkheden melden om de basisgrondstoffen te bemachtigen die ze nodig hebben om hun bevolking te voeden.

Na het paasweekend werd het ook steeds duidelijker dat niet alleen de oorlog in de Zwarte Zeeregio forse stijgingen in de graanprijzen heeft veroorzaakt vanaf medio februari, maar dat ook steeds meer beleggers speculeren op de grondstoffenmarkt. Tarweprijzen blijven stijgen, ondanks dat er geen groot nieuws is. Het niet kunnen zaaien in Oekraïne zal vooral zijn uitwerking hebben op de beschikbaarheid in 2023. Rusland gaat momenteel hard door met de export van tarwe. Er zijn wel zorgen over de kwaliteit van de exporttarwe, vanuit onder andere India. Door de recente Covid-uitbraken in China komt er ginds ook druk te staan op het inzaaiwerk van de zomergewassen. Het areaal aan tarwe in Frankrijk en Duitsland is iets naar boven bijgesteld, maar nog wel circa 4% minder (ten gunste van koolzaad en gerst) ten opzichte van vorig jaar.

“Goed nieuws komt er vanuit de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO)”, besluit Raf Beyers. “Het FAO verwacht – inclusief 20% daling van het areaal wintertarwe in Oekraïne – toch een stijging van 1,1% aan tarweproductie.”

Anne Vandenbosch

Lees ook in Economie

Meer artikelen bekijken