PAS gaat begeleiding van uitgekochte boeren niet uit de weg

Bedrijven die verplicht worden om te stoppen of vrijwillig stoppen, kunnen een beroep doen op dit begeleidingstraject. Potentieel gaat het over een 150-tal rode en oranje bedrijven. De doelstellingen van deze begeleiding zal van bedrijf tot bedrijf afhangen.

Volksvertegenwoordiger Chris Steenwegen (Groen) stelde in de Landbouwcommissie van het Vlaams Parlement: “Voor een aantal bedrijven kan deze conversie het moment zijn om voorloper te worden in de transitie naar een meer veerkrachtige landbouw die werkt volgens agro-ecologische principes”, Zo kunnen deze bedrijven mee de toon zetten voor de toekomst van de landbouw in Vlaanderen. Hij wilde van landbouwminister Jo Brouns (cd&v) meer verduidelijking over de voorziene begeleiding.

Transitiemanager

De minister stelt voorop dat transitiemanager Riccy Focke beschikbaar is voor informatie. Het staat alle bedrijven vrij om contact op te nemen voor informatie, ook de bedrijven die niet moeten sluiten.

De transitiemanager heeft inmiddels de bedrijven die als gevolg van het stikstofakkoord hun veehouderijactiviteit voortijdig moeten stopzetten, gecontacteerd. Momenteel worden ook telefonische vragen beantwoord met de kennis die op dit ogenblik beschikbaar is. Dat is niet steeds evident omdat de betrokkenen op zoek zijn naar pasklare antwoorden of stabiele informatie als houvast. In de fase van het openbaar onderzoek, dat op 17 juni afloopt, blijkt dat niet altijd even gemakkelijk te gaan.

Heroriënteren

Landbouwers die verplicht zullen worden om te stoppen of die zelf die keuze maken om dat te doen, kunnen via een intensieve begeleiding geheroriënteerd worden. Dit kan opleiding, begeleiding, sollicitatietraining en sociale begeleiding zijn.

Ook dit flankerend beleid maakt deel uit van het totale akkoord. Dat ligt nu in openbaar onderzoek en kan pas nadien definitief worden uitgewerkt.

De transitiemanager geeft momenteel, op basis van de hoofdlijnen die vastliggen, in hoofdzaak generieke informatie of attendeert op bepaalde tools of begeleidingstrajecten. Finaal is het aan de ondernemer, de landbouwer, om te kiezen voor de desbetreffende begeleiding.

Duurzame toekomst

Brouns: “Moet het nog gezegd dat het stikstofakkoord verstrekkende gevolgen heeft voor de hele landbouwsector? Het gaat dus om een veel ruimer debat dan de rode en oranje bedrijven alleen. De budgettaire verdeling binnen het flankerend beleid hangt samen met de concrete modaliteiten van het akkoord, die nog moeten worden uitgewerkt. Van het totale budget, namelijk 3,6 miljard euro, is 1,2 miljard euro voor natuur en de rest voor landbouw.”

Binnen het Agricultural Knowledge and Innovation System (AKIS), dat een boost zal krijgen in het hervormde gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB), zal worden ingezet op advies rond het uittekenen van een duurzame toekomst voor de bedrijven.

Schaalvergroting

Momenteel is er ook in het kader van de oproep voor GLB-financiering van demonstratieprojecten rond bepaalde thema’s, een thema dat focust op de toekomst in de veehouderij.

Volgens minister Brouns is er ook het aspect van de schaalvergroting. Hij denkt dat men niet de fout mag maken om te beweren dat schaalvergroting een doel op zich is of zal zijn. Gesprekken met landbouwers maken duidelijk dat het grootste deel veel liever op dezelfde schaal zou boeren, zoals men dat heeft geleerd van ouders of grootouders. Dus met minder arbeidsbehoefte, minder kapitaal en dus ook minder risico’s.

Steeds volgens Brouns is het feit dat dit in een systeem van vrije markteconomie, waarbij Europa ook voor de landbouw hiervoor koos sinds eind vorige eeuw, onhaalbaar is voor het grootse deel van de populatie. Hij realiseert zich dat dit een gevoelig thema is, met de transitie die de land- en tuinbouw in de toekomst zal doormaken.

Het is een uitdaging om ook het verdienmodel onder ogen te nemen. Zeker in een context waar schaal in de totale industrie speelt en dus ook in de landbouw.

Ondernemer centraal

Jo Brouns is van mening dat elke begeleiding met als doel de zoektocht naar het juiste verdienmodel, met een open blik moet gebeuren. De ondernemer zelf moet hierbij centraal staan en in het advies moet dan met de juiste tools gewerkt worden om een weloverwogen keuze te kunnen maken. Hij verwijst naar de verdienwijzer, die daarbij ook een ondersteuning kan bieden. In het nieuwe GLB zal de adviseringsmaatregel effectiever worden, onder andere door het advies niet meer volledig gratis te maken. De landbouwers zullen dan heel bewust kunnen kiezen voor die adviseurs, die toegevoegde waarde brengen voor hun bedrijf.

Fons Jacobs