Startpagina Milieu

Vlaanderen werkt aan een asbestveilige omgeving

Asbest is nog steeds veel aanwezig in ons straatbeeld. Ook op heel wat landbouwbedrijven is nog steeds veel asbest aanwezig. De Vlaamse regering streeft ernaar om onze leefomgeving uiterlijk tegen 2040 asbestveilig te maken.

Leestijd : 5 min

A sbest is schadelijk voor de gezondheid, maar is alleen gevaarlijk als je losse asbestvezels inademt. De vezels zijn niet met het blote oog te zien en kunnen vrijkomen bij de beschadiging van asbesthoudend materiaal.

Tot het gebruik van asbest in 1998 en 2001 werd verboden in België, werd de stof tientallen jaren lang verwerkt in ruim 3.500 uiteenlopende toepassingen. In Vlaanderen zouden gebouwen en infrastructuur ouder dan 2001 zo’n 2,3 miljoen ton aan asbesthoudende toepassingen bevatten. Volgens de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) zou nog 518.000 ton asbest in land- en tuinbouwgebouwen aanwezig zijn.

Nele Van De Locht, adviseur bij studie- en adviesbureau DLV: “Om de nog aanwezige asbest in Vlaanderen aan te pakken, lanceerde de regering enkele nieuwe richtlijnen. Daarom is het belangrijk om te bekijken of je nog asbest-houdende materialen in of op je gebouwen hebt. Dan kan je mogelijk gebruikmaken van een premie om de asbest te verwijderen. Daarnaast is het van belang om rekening te houden met de wettelijke verplichtingen als je binnenkort van plan bent om een gebouw te slopen. Zo heb je bijvoorbeeld een vergunning nodig voor het slopen van gebouwen en in sommige gevallen is er ook een sloopopvolgingsplan nodig.”

Inventarisatie van asbest

“Om te werken aan een asbestveilige toekomst wil de Vlaamse regering al het aanwezige asbest in Vlaanderen in kaart brengen door middel van een inventarisatieplicht bij verkoop van gebouwen ouder dan 2001 en dit vanaf 23 november 2022”, stelt Nele Van De Locht.

Vanaf 2032 zal iedere gebouweneigenaar van een gebouw gebouwd voor 2001 verplicht zijn om een geldig asbestinventarisattest te bezitten. “De asbestinventaris (AI) moet door een gecertificeerde asbestdeskundige opgesteld en geregistreerd worden in een centrale databank van OVAM, die op basis van een correcte AI een geldig asbestinventarisattest aflevert. Ook bij DLV bereiden we ons hierop voor met opleidingen tot gecertificeerde asbestdeskundigen investarisatie.”

Verwijderen van asbest

Via het actieplan Asbestafbouw wil de Vlaamse regering een versnelde verwijdering van asbesthoudende materialen die asbestvezels kunnen vrijgeven. “Het verwijderen van asbest is wettelijk bepaald”, legt Nele Van De Locht uit. “Hechtgebonden toepassingen, zoals bijvoorbeeld golfplaten en voederbakken, mogen verwijderd worden door een dakwerker of aannemer. Deze moeten wel de opleiding ‘Asbest eenvoudige handelingen’ gevolgd hebben en alle wettelijk bepaalde maatregelen toepassen. Niet-hechtgebonden toepassingen, zoals bijvoorbeeld leidingisolatie, worden verwijderd met behulp van een hermetische zone. Dit soort werken mag alleen uitgevoerd worden door erkende verwijderaars. Een lijst van erkende verwijderaars is terug te vinden op werk.belgie.be.”

Heel wat klussers slopen echter zelf een gebouw. “Je mag zelf asbest verwijderen, maar énkel bij hechtgebonden, niet beschadigde toepassingen binnen in gebouwen. Buiten mogen ook hechtgebonden toepassingen verwijderd worden die beschadigd zijn. Gebruik wel steeds de juiste persoonlijke beschermingsmaatregelen en neem zeker je voorzorgen om vezelverspreiding tegen te gaan! ”, adviseert Van De Locht.

Asbestsubsidies

“Er zijn diverse subsidies mogelijk bij de verwijdering van jouw asbestmaterialen”, aldus Nele Van De Locht.

Niet-verwarmde gebouwen en niet-woongebouwen In 2022 heeft de Vlaamse regering 23 miljoen euro uitgetrokken zodat eigenaars van niet verwarmde, niet-woongebouwen (loods, stal...) een premie kunnen aanvragen voor de verwijdering van hun asbestdak met omvorming naar een zonnedak. “De zonnepanelen worden geplaatst op het gesaneerde dak of op het dak van een ander gebouw op hetzelfde perceel. De premie bedraagt 12 euro/m² (tot maximum 50% van de factuur voor asbestverwijdering en -afvoer).”

Hier zijn wel een aantal voorwaarden aan verbonden: Het dak moet asbestvrij worden gemaakt in 2022 (door een aannemer). De plaatsing van de zonnepanelen moet ten laatste gebeuren tegen 31 december 2024. De nieuwe panelen moeten minimaal 10% van het gesaneerde dak bedekken. En je moet je aanmelden bij Fluvius tussen 1 januari 2022 en 31 december 2024.

De premie-aanvraag kon vanaf 1 april 2022 worden ingediend en loopt tot uiterlijk 31 maart 2023. Bij de aanvraag volstaat een offerte voor de asbestverwijdering en -afvoer met een betalingsbewijs van het voorschot, beide gedateerd in 2022.

“Het nieuwe dak, inclusief het plaatsen, komt in veel gevallen ook in aanmerking voor een VLIF-subsidie. Het gaat hier om een kapitaalpremie van 30% steun op de ingediende facturen”, vult Van De Locht aan. “Dit bedrag wordt zelfs verhoogd tot 40% steun, indien het om een jonge landbouwer gaat (jonger dan 41 jaar bij aanvraag). Deze subsidie moet aangevraagd worden vóór de start van de werken.”

Het nieuwe dak, inclusief het plaatsen, komt in veel gevallen ook in aanmerking voor een VLIF-subsidie.
Het nieuwe dak, inclusief het plaatsen, komt in veel gevallen ook in aanmerking voor een VLIF-subsidie. - Foto: DLV

Verwarmde gebouwen Zo’n premie van Fluvius bestaat ook in het geval je asbesthoudend materiaal verwijdert van de gevelbekleding van de buitenmuren, bijvoorbeeld leien (= premie buitenmuurisolatie) of indien je bij renovatiewerken asbesthoudende materialen van de dakbedekking of het onderdak verwijdert en isolatie plaatst. Deze premie kan enkel aangevraagd worden als het om verwarmde gebouwen gaat. De verwijdering van het asbest moet dateren van 1 januari 2021 tot ten laatste 31 december 2022. De premie buitenmuurisolatie aan de buitenzijde bedraagt 38 euro/m² bij niet-woongebouwen. Voor dakisolatie bedraagt de premie 16 euro/m² (8 euro premie dakisolatie + 8 euro premie voor verwijdering asbest). Let wel: de isolatie dient door een aannemer geplaatst te worden.

Particulieren Verder geeft OVAM lokale besturen budgetten om projecten op te starten voor een voordeligere verwijdering van asbest voor particulieren. Een voorbeeld hiervan is de huis-aan-huis ophaling asbestcement (waarbij het asbest door de eigenaar zelf verwijderd wordt).

OVAM-landbouwprotocol

In juli 2021 keurde de Vlaamse Regering het OVAM-landbouwprotocol goed. “De bedoeling hiervan was om de sector de aanwezige asbestdaken versneld te laten verwijderen. Landbouwers konden zich aanmelden voor de gratis ophaling van de asbestgolfplaten. Door het grote aantal aanvragen voor dit protocol, is het oorspronkelijke budget van 3 miljoen euro al sinds maart 2022 opgebruikt. Het protocol is dus (voorlopig) stopgezet en nieuwe aanvragen worden momenteel niet verwerkt. Begin mei 2022 heeft Vlaams omgevingsminister Zuhal Demir (N-VA) verklaard dat ze aan de regering een extra budget van 1,5 miljoen euro zal vragen.” Als landbouwer kan je je via de website van de OVAM (www.ovam.be) registreren om op de hoogte gebracht te worden wanneer het landbouwprotocol terug opgestart wordt in de toekomst.

Anne Vandenbosch

Lees ook in Milieu

Meer artikelen bekijken