René Denis: gebeten door innovatie
Vlaanderen heeft een bedrijf dat in de voorhoede zit inzake biologische spitstechnologie. Denis-Plants is gespecialiseerd in het op maat vermeerderen en afharden van exotische kamer- en tuinplanten. Elk jaar verkoopt het bedrijf 12 miljoen jongplanten van afgerond 800 verschillende variëteiten. De groei in omzet is nog niet ten einde.
Het bedrijf uit Lochristi haalt in laboratoria ‘embryo’s’ uit exotische planten, vermeerdert die en laat die in een pipet met zeewierextract vertakken en wortel schieten tot ze klaar zijn om als kleine stekjes in turfpluggen te groeien. “Die embryo’s zijn eigenlijk de groeipunten waaruit bij een plant de nieuwe bladeren ontstaan. Wat wij doen, is een vorm van in vitro klonen van dat genetisch materiaal van planten. Er gaat heel wat voorbereiding aan vooraf. In onze labo’s in België onderzoeken we hoe die embryo’s zich het best ontwikkelen naar wortelgroei en vertakkingen”, zegt zaakvoerder René Denis.
“Als we alle parameters inzake meststoffen, hormonen en andere omstandigheden van vocht, licht en warmte in kaart hebben gebracht - wat vaak jaren in beslag neemt - hebben we een soort van handleiding waarmee ze in onze partnerlabo’s in Vietnam en Botswana aan de slag kunnen voor het vermeerderen. Zodra de kiemen daar een zekere grootte hebben, komen ze met honderden of duizenden in een soort van steriele snoepzakjes naar de 30.000 m² serres in Lochristi, om ze in de turfpluggen af te harden (groeien). Daarna gaan de plantjes naar kwekers over de hele wereld, die deze nog verder laten groeien tot ze de ideale verkoopsgrootte hebben voor tuincentra”, vertelt Denis.
De tussenstap in Vietnam en Botswana was een noodzakelijke stap om het Vlaamse bedrijf rendabel te houden. “Door het arbeidsintensieve deel van het vermeerderen aan lagere loonkosten te doen, kunnen we rendabel blijven op de internationale markt en behouden we in Vlaanderen 35 vaste arbeidsplaatsen, met nog eens 20 tijdelijke werknemers op piekmomenten, zowel in onze labo’s als in onze serres. En dan nog moeten we ons specialiseren in planten met een hogere moeilijkheidsgraad en blijven we weg van planten die massaal veel verkocht worden. De pipetfase is de moeilijkste. Wij bouwen daarbij vandaag nog altijd voort op het werk van professor Pierre Debergh van de UGent.”
Er zijn zeker trends in de sierteelt, zoals de huidige vraag naar retro-planten, zoals sanseveria’s en vingerplanten, maar dat is niet de markt die Denis-Plants bespeelt. “Onze job start vaak al bij het veredelen van bloemen en planten tot je een nieuwe variant bekomt. Dat vergt op zich al een aantal jaren onderzoek en ontwikkeling. Van dat punt naar het onderzoek in het labo, dan het vermeerderen en het afharden en daarna het verder opkweken vooraleer die planten in de tuincentra staan, dan ben je alles samen al snel 10 jaar verder.
Trends op korte termijn zijn dus niet aan ons besteed. Op de lange termijn zijn er – naast het puur esthetische - wel trends waar wij en de klanten die bij ons een variant laten ontwikkelen rekening mee proberen te houden: kamerplanten moeten niet enkel mooi zijn, maar moeten het liefst ook bijdragen aan de luchtzuivering van gebouwen. En tuinplanten moeten langere droogteperiodes kunnen overbruggen. Het esthetische blijft wel de hoofdreden waarom de consument planten en bloemen in huis haalt en de consument houdt van variatie. De nieuwe varianten die de kopers in de tuincentra vinden, komen vaak van bij ons.”
Corona was eerst een vloek en dan een zegen voor Denis-Plants. “Toen de viruspandemie uitbrak in Europa kregen we de ene annulering van bestellingen na de andere. Van de afgerond 10 miljoen jongplantjes die we toen jaarlijks leverden, werden er in die eerste coronamaand 1 miljoen afgezegd. Twee maanden later werden gelukkig al die annuleringen geannuleerd. Het thuiswerken gaf de verkoop van kamer- en tuinplanten net een boost. Uiteindelijk kwamen we in 2020 uit op een omzetstijging van 15%. Dat was een stuk beter dan de omzetgroei van 10% die we begroot hadden. In 2021 steeg de omzet met maar liefst 28%. Als we als sierteeltsector van die boost een extra 10% trouwe klanten kunnen overhouden, mogen we tevreden zijn.”
Op de lange termijn verwacht René Denis dat de sierteelt het goed zal blijven doen. “Er is een groene golf die nog steeds aan kracht wint. Vroeger was de typische eindklant een dame van ouder dan 55 jaar. Vandaag worden sierplanten voor binnen en buiten het vaakst gekocht door mannen en vrouwen van rond de 30. De groep eindklanten wordt nog elk jaar groter. De inflatie en recessie zetten misschien nu even een domper op de verkoop, maar op de langere termijn zal die ‘green move’ bij de consumenten aanhouden”, meent Denis.
Hoe komt een Vlaamse ondernemer terecht in die wereld van planten-embryo’s? “Ik was in 1975 een ‘gewone’ plantenkweker zoals er toen nog heel veel waren in Lochristi. We begonnen met een assortiment van warme kaspotplanten in volle grond, op een 3.000 m², met onder meer ficus en philodendron. Daarna schakelden we over op monocultuur schefflera. Daarvan nam ik zelf stekken en op een bepaald moment had ik meer jonge plantjes dan ik zelf kon opkweken en verkopen. Ik kon die tegen een heel goede prijs verkopen aan collega’s, want daar was veel vraag naar. Zo ben ik in de wereld van de jongplanten terechtgekomen. Omdat ik gebeten was door innovatie, volgde in 1987 het in vitroverhaal met de calathea in de hoofdrol. Tot vandaag zijn wij het enige labo ter wereld dat op een constante manier grote hoeveelheden calathea’s kan leveren.
In het begin werd ik gek verklaard. Niemand anders zag een goede business in het afharden van jongplanten. Ik begon daar dan ook mee op één van de slechtst mogelijke momenten. De leningen waren toen, in 1983, heel duur, net als de terreinen om iets nieuws te starten, en er was vooral de energiecrisis. Die laatste kon ik counteren door als pionier allerlei energiebesparende maatregelen te nemen in de serres: dubbel glas, hoge serres, schermwanden, geen deuren of poorten die rechtstreeks naar buiten openen… Daar plukken we tot vandaag nog steeds de vruchten van, nu de energieprijzen opnieuw de hoogte in schieten.”
Innovaties en technologie laten René Denis nog steeds niet los. “We ontwikkelden zopas samen met textielgigant Sioen een concept voor verticale tuinen. Daarvoor bestaan tal van oplossingen en heel wat van die concepten zijn geen lang leven beschoren, maar de onze heeft een paar specifieke voordelen. Wij enten onze heel jonge plantjes op een textieldoek. Hoe jonger de plantjes, hoe beter de wortels ervan tussen de textielvezels geraken. Onze groengevels zijn relatief licht in gewicht en gemakkelijk te transporteren en te monteren. Andere systemen beginnen meteen met grote potten met volwassen planten om snel resultaat te hebben, maar bij hen spoelen er vezels uit die de leidingen en filters verstoppen. Dat heb je niet met onze turfpluggen.
Bij onze verticale tuinen zie je de planten evolueren van jong naar ouder. Wel moet je een sluitend systeem hebben om de textieldoek constant vochtig te houden. Er zijn al een paar kandidaten om ons concept op grote schaal uit te rollen. Ons aandeel in de uitrol zal beperkt blijven tot het enten van de plantjes in de doeken.”
Behalve innovatie is duurzaamheid een constante in het verhaal van Denis-Plants. Verwarmen doen ze op gas, waarvoor het bedrijf werkt met een groepsaankoop met andere glasbedrijven. Voor een eigen wkk-installatie is de serreoppervlakte niet groot genoeg. Het bijbelichten van de jonge plantjes gebeurt op elektriciteit. Met nog extra zonnepanelen hoopt de zaakvoerder de gestegen elektriciteitskosten te counteren. Mogelijk worden dat zonnepanelen die drijven op het water van de citernen.
De verschillende serres hebben elk een verschillend klimaat en in de oudste serres werkt het bedrijf met koepels om de plantjes in een microklimaat af te harden volgens temperatuur en vochtigheid op maat. “Het bedrijf is volledig zelfvoorzienend inzake water. Wij vangen al het regenwater op dat op onze terreinen valt en moeten geen beroep doen op leiding- of grondwater. Al het niet opgenomen bevloeiingswater wordt gefilterd en hergebruikt. Ons waterverbruik ligt op zowat 30.000 l per dag en onze watervoorraad omvat liefst 5 miljoen l. De droogte van de voorbije lente en enkele zomers geleden is uiteraard niet leuk, maar nog niet alarmerend. Toen het eind mei opnieuw begon te regenen, konden wij met onze watervoorraad nog 80 dagen verder.”
Een ander duurzaamheidsaspect is dat bij de veredeling van nieuwe varianten de ontwikkeling zo gestuurd wordt dat er bij het opkweken van de plantjes minder chemicaliën nodig zijn.
Na 46 jaar kijkt René Denis tevreden terug op het traject dat hij met Denis-Plants afgelegd heeft. De trofeeënkamer hangt vol met awards en de lijst met andere hoogtepunten is lang. En het verhaal is nog niet helemaal geschreven. “Ik heb nog de ambitie om te groeien, zowel in oppervlakte als in jaarlijks volume. De hindernissen of uitdagingen zijn dezelfde als voor elk ander bedrijf in de tuinbouw: voldoende geschikt personeel vinden en het hoofd kunnen blijven bieden aan alle reglementen inzake bedrijfsvoering, milieu en ruimtelijke ordening”, besluit René Denis.
