Geitenhouderij in Wallonië: Op bezoek bij geitenboerderij ‘Cent Pieds’

In de vredige gemeente Buvrinnes in de streek van Centre (midden van Henegouwen), bracht Anne Delbeke haar jeugd door op de melkveehouderij van haar ouders, in de schaduw van het folkloristisch en bouwkundig erfgoed van Binche. Ze hadden runderen, kippen, een paar schapen en al enkele geiten, die haar ouders gekocht hadden op advies van hun kinderarts. Anne kon als kind geen koemelk verdragen.

Het was het begin van een mooie verstandhouding, die uitgroeide tot een passie voor deze kleine herkauwers. Die zijn zeer populair in Henegouwen, de geitenprovincie bij uitstek, waar 30% van de boerderijen geitenboerderijen zijn en waar 38% van de Waalse geiten gehouden worden.

Na haar studie landbouwkunde in Huy werkte Anne Delbeke sinds 2004 samen met haar vader, tot ze de familieboerderij helemaal overnam in 2013. Dat deed ze helemaal in haar eentje. “Mijn ouders helpen me wel nog een beetje en ik heb dit jaar 2 deeltijdse medewerkers aangenomen."

Ze ruilde de melkkoeien al snel in voor Limousin-koeien en voor schapen.

Een kudde van 80 geiten

Anne kocht vervolgens 15 geitjes in 2018, en startte tegelijkertijd een opleiding bij het Centre pour l’Agronomie et l’Agro-industrie de la Province du Hainau (Carah) in Ath om kaas te gaan maken in 2019. Ze schaafde haar vaardigheden bij samen met de persoon die ze had aangenomen, die al eerdere ervaring had met het maken van kaas.

Het houden van geiten past perfect bij haar persoonlijkheid. "De geit is een lief dier dat zich kan aanpassen aan één melkbeurt per dag, waardoor ik mijn taken vlot kan organiseren. Zo kan ik meer tijd besteden aan mijn gezin.” Anne heeft 4 kinderen en haar man werkt niet op de boerderij.

In eerste instantie kreeg Anne het advies om het Alpine-ras te houden. Dat is een rustiek ras met een gemskleurige vacht en dat zich uitstekend aanpast aan de stal en de weide. Ze heeft echter uiteindelijk besloten om voor haar 15 eerste geitjes te kiezen voor een Alpine/Saanen-kruising, afkomstig uit de Saane-vallei in Zwitserland. Ze zijn volledig wit van kleur en de meest voorkomende geit in de wereld. Hier zet ze Alpine-bokken bij.

Ze heeft nu een kudde van 80 geiten. Die kudde produceert ongeveer 240 l melk per dag, waarvan Anne zelf alles verwerkt.

Fokken, kazen, geboortes...

Hoewel de Alpine-geit iets minder melk geeft dan de Saanen, wordt deze wel zeer gewaardeerd voor de productie van kaas. Anne biedt een breed scala aan kazen aan: verse kazen, droge crottins, kaaswrongel, yoghurts, feta, tomme, camembert en zelfs maroilles en, natuurlijk, ook melk.

"Ik begin om 7.30 uur te melken en ben dan de hele ochtend bezig met het maken van kaas. De geiten zijn seizoensgebonden, ze werpen in februari - maart. Ik scheid de jongen meteen van de moeder en geef 2 tot 3 dagen flesvoeding. Ik voer ze daarna met spenen. Samen met het melken duurt dat ongeveer 3 uur.

Dan moet ik de stal terug instrooien en de geiten voederen met voorgedroogd kuilvoer, hooi en een mengsel van krachtvoer. De geiten gaan in het voorjaar de weide op om tijdens de dag te grazen”, vertelt Anne. Daarbij verduidelijkt ze ook dat ze helpt bij de geboortes van de geitjes.

Anne stemt het beheer van de weides af op het mogelijke gebruik van ontwormingsmiddelen. Tijdens die periode is melken immers verboden. Om een melkstop te voorkomen, zet ze de geiten om de 2 dagen op een andere weide. "Bij regenweer zet ik hen niet buiten vanwege de wormen die naar de oppervlakte van de grond komen, maar ook gewoon omdat ze niet naar buiten willen gaan als het regent", lacht ze.

Hoewel de gemiddelde levensduur van een geit ongeveer 15 jaar is, verkoopt Anne ze redelijk snel aan mensen die op zoek zijn naar oudere geiten om een beetje kaas te maken voor hun eigen consumptie of gewoon om ze in een weide of tuin te zetten. “Ik selecteer de dieren die ik bijhoud op basis van de hoeveelheid melk die ze produceren en op basis van hun gezondheidstoestand, vooral wat mastitis betreft.

Daarnaast is er ook nog het onderhoud van de hekken, de weiden en de verkoop in de winkel op bepaalde middagen," zegt Anne. Ze levert haar producten aan andere boerderijverkooppunten en kruidenierswinkels, terwijl een paar restaurants in de regio rechtstreeks naar de geitenboerderij komen om haar producten te kopen.

Zilveren Harzé voor eigen kaas

Haar kazen werden al snel bekend buiten Buvrinnes. Aangezet door fans van haar producten schreef ze zich in 2021 in voor de ‘Wedstrijd van de beste kazen van bij ons’. Tegen alle verwachtingen in won zij bij haar eerste deelname een zilveren Harzé voor haar ‘Tomme de Cents Pieds’, een ongekookte geperste kaas.

"Dit is een mooie beloning van de kaaswereld voor mijn dagelijks werk. Dat bestaat uit de hooioogst, het fokken en het onderhoud van mijn kudde en de verkoop", zegt ze. Ze voegt eraan toe dat deze onderscheiding een echte motivatie is die haar zal stimuleren om opnieuw mee te doen met andere producten.

Anne Delbeke nam ook voor de eerste keer deel aan de ‘Journées Fermes Ouvertes’ in september 2021, in Vlaanderen gekend als ‘Dag van de Landbouw’. "Dat was een succes, vooral omdat de kinderen de geiten zo leuk vinden. Dat komt vooral omdat je een geit gemakkelijk kan benaderen en aaien. Vanwege Covid-19 waren we niet in staat om proeverijen te organiseren, maar we hebben wel een springkasteel neergezet en de bezoekers konden een wandeling maken langs 15 ha weilanden achter de geitenboerderij.”

Marie-France Vienne