Startpagina Melkvee

Grootschalige fraude met mest in Nederland

De Nederlandse mestwereld is door en door corrupt, schrijft NRC Handelsblad op basis van gesprekken met tientallen insiders. De vervoersdocumenten worden naar believen ingevuld, de mestmonsters worden gemanipuleerd en vervoerders rijden ‘s nachts met de gps op ‘storing’ de ‘zwarte’ mest weg.

Leestijd : 3 min

In de zeer veedichte gebieden Nederland wordt op grote schaal gefraudeerd met mest. Dat schrijft althans NRC Handelsblad, dat spreekt van een Mestcomplot. Een complot dat lijkt op de dopingschandalen die het wielrennen jarenlang kenmerkten: in het wereldje weet iedereen hoe het zit maar daarbuiten ziet, hoort en zegt men niets. Boeren zouden volgens de krant onder meer administratie vervalsen en transporteurs zouden sjoemelen met de gps. De fraude is een oplossing voor een hardnekkig probleem in de Nederlandse veehouderij: de hoge afzetkosten van mest.

Volgens onderzoek dat de krant citeert, zijn in het oosten van Brabant en het noorden van Limburg 56 bedrijven actief in de handel, het transport en de verwerking van mest. Van deze groep heeft 25 procent fraude gepleegd en nog eens 14 procent administratieve overtredingen begaan. De krant koos niet zomaar een regio: het is een gebied waar 60 procent van de varkens en 40 procent van de kippen in Nederland wordt gehouden.

Daarbij merkt de krant op dat de mensen in de regio vaak weinig moeten hebben van de overheid. Boeren werken er op zandgronden die weinig opleveren, zijn zelfredzaam en zoeken de grenzen van wat mag op om te overleven. De centrale regio De Peel, een grotendeels afgegraven hoogveengbied, kenmerkt zich door een groot aantal landweggetjes en ligt ook op steenworp afstand van Duitsland en België en kent hierdoor van oudsher een reputatie als smokkelgebied. De krant baseert haar artikel verder niet op harde cijfers maar vooral op gesprekken met tientallen betrokkenen.

De fraude gebeurt op diverse manieren. Om te beginnen worden vervoersdocumenten vaak ingevuld zoals de boer het vraagt, dus niet op basis van wat daadwerkelijk in het monster zit. Van elke vracht moet wettelijk ongeveer een halve kilo mest ter controle naar een laboratorium worden gestuurd. Hoe hoger de gehaltes fosfaat en stikstof in de monsters, hoe meer de boer op papier heeft afgevoerd. Met geconcentreerde oplossingen fosfaat en stikstof worden de monsters op maat gesneden voor de boer. Chauffeurs werken met de bandenspanning om de wagens voller te laten lijken dan ze zijn.

Transporteurs die ’s nachts rijden zetten soms de gps uit. Wordt men aangehouden, dan belt men de garage met het verzoek een storing te melden. De storing wordt gefingeerd en later tussen transporteur en garagehouder afgerekend. De belangrijkste kredietverschaffer, de Rabobank, zou ‘foute’ bedrijven langdurig blijven financieren. Een lokaal laboratorium dat mestmonsters controleert werd in 2009 veroordeeld voor het „veelvuldig” manipuleren van mestmonsters en de mestboekhouding.

De mestsector wordt vertegenwoordigd door Cumela. De organisatie zette recent een bestuurslid buiten functie nadat in zijn mestbedrijf een inval werd gedaan vanwege mogelijke fraude. In 2014 verklaarde een woordvoerder van de brancheorganisatie tegen vakblad Boerderij dat 30 tot 40 procent van het totale mestvolume in Zuidoost-Nederland illegaal wordt verhandeld. Tegelijk stelt de organisatie nu dat de overheid meer moet doen om de regels te vereenvoudigen en mestverwerking te bevorderen.

Een verschil tussen Nederland en Vlaanderen is dat mestverwerking in Nederland nog een beperkt en relatief nieuw fenomeen is. De landelijke overheid zet officieel in op mestverwerking als middel om het problematisch grote Nederlandse mestoverschot te beperken, maar beleid van lagere overheden en burgercollectieven voorkomen vaak dat mestverwerkingsinstallaties vergund worden.

De net aangetreden landbouwminister Carola Schouten zegt in een reactie niet verbaasd te zijn dat wordt gefraudeerd, maar dat de omvang wel noopt tot diepgaand onderzoek. LTO Nederland, in feite een koepelorganisatie van drie regionale boerenbonden, roept op de fraudeurs hard aan te pakken- ook omdat ze het draagvlak voor de sector als geheel ondermijnen.

J.C.B

Lees ook in Melkvee

Meer artikelen bekijken