Europees akkoord over strengere regels tegen watervervuiling
Onderhandelaars van de lidstaten van de Europese Unie en het Europees Parlement hebben dinsdagavond 23 september een akkoord bereikt om de vervuiling van het grondwater en het oppervlaktewater terug te dringen. Aan de lijst van vervuilende stoffen waarvan de concentratie moet worden teruggedrongen, worden onder meer PFAS, TFA en glyfosaat toegevoegd.
Het voorlopige akkoord komt er nadat de EU-Commissie in 2022 een reeks voorstellen had gepresenteerd om de lucht- en waterkwaliteit te verbeteren. Ze stelde onder meer voor om de lijst uit te breiden van zogenaamde prioritaire vervuilende stoffen.
Aan die lijst van stoffen waarvoor drempelwaarden moeten gelden worden onder meer PFAS toegevoegd, net als farmaceutische producten zoals ibuprofen, industriële producten (Bisphenol-A) en pesticides (glyfosaat). Er komt ook een limiet van 0,2 μg/l voor het totale aantal pesticiden dat aanwezig mag zijn in oppervlaktewater, en de onderhandelaars voegden ook trifluorazijnzuur (TFA), dat ontstaat uit de afbraak van bepaalde PFAS, toe aan de lijst van 24 producten die de Commissie voorstelde.
Het akkoord verscherpt ook de verplichtingen rond monitoring en rapportage voor de lidstaten. Op vraag van het parlement moeten de lidstaten ook verplicht burgers en ngo's de mogelijkheid geven om overtredingen van de mileuregels aan te vechten.
Sterkere tools
“Europa heeft te kampen met een watercrisis, met droogtes, overstromingen en chemische vervuiling die onze hulpbronnen steeds meer onder druk zetten”, aldus hoofdonderhandelaar voor het Europees Parlement Javi López in een persbericht. “Dit akkoord geeft ons sterkere tools om te reageren.”
Het Europees Parlement en de Raad (lidstaten) moeten nog groen licht geven voor het voorstel. De lidstaten moeten de richtlijn voor eind 2027 omzetten in nationale wetgeving en hebben tot 2039 de tijd om te voldoen aan de nieuwe normen, met een mogelijke verlenging onder strikte voorwaarden tot 2045. Voor de producten waarvoor herziene en strengere kwaliteitsstandaarden gelden voor oppervlaktewater, ligt de deadline op 2033.
Dat lidstaten nog meer dan 10 jaar de tijd hebben om te voldoen aan de nieuwe normen ondermijnt de effectiviteit van de maatregel en laat bedrijven toe om nog meer giftige stoffen in rivieren te dumpen, zeggen milieuorganisaties. “Door het besluit van gisteravond zullen de Europese wateren nog vele jaren worden blootgesteld aan schadelijke stoffen”, aldus Lucille Labayle van Surfrider. “Door toe te geven aan particuliere, kortzichtige belangen hebben de EU-leiders gemeenschappen in de steek gelaten die elke dag afhankelijk zijn van aquatische ecosystemen.” De organisaties vragen onder de paraplu van PAN Europe om de bescherming van grond- en oppervlaktewater aan te scherpen en bijvoorbeeld producten die voor TFA-vervuiling zorgen zo snel mogelijk te verbieden.
