Groenbedekkers en slim spuiten staan centraal op demodag
Landbouwers staan voor enkele grote uitdagingen: omgaan met droogte, stikstof en strengere regels rond driftreductie. Tijdens een demonstratienamiddag op woensdag 5 november in het West-Vlaamse Kemmel kregen meer dan 100 landbouwers concrete handvaten aangereikt om de bodemkwaliteit van hun percelen te verbeteren en om watervervuiling te beperken.
Al 16 edities lang slaan Inagro en het Agentschap Landbouw en Zeevisserij de handen in elkaar om praktijkklare kennis door te geven aan landbouwers. De demonstratienamiddag in Kemmel bewees opnieuw het belang van die kennisuitwisseling op het veld. “Met deze demonstraties brengen we beleid en praktijkonderzoek samen tot bij de landbouwer”, zegt Bart Debussche, sectoradviseur openluchtgroenten en bemesting bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij. “De uitdagingen rond bodem, water en klimaat vragen oplossingen die landbouwers meteen kunnen toepassen.”
Groenbedekkers als antwoord op droogte en stikstof
Groenbedekkers stonden dit jaar centraal, met maar liefst 35 verschillende stroken die het effect van soorten en inzaaimomenten zichtbaar maakten. Sommige groenbedekkers werden al vroeg (18 juli) ingezaaid, andere later (22 augustus), zodat de verschillen in ontwikkeling, beworteling en organische stof duidelijk zichtbaar waren.
Groenbedekkers vervullen verschillende functies: ze beschermen de bodem in de winter, nemen overtollige stikstof op, brengen organische stof aan en versterken de bodemstructuur. Dat is dit jaar extra relevant, want de tussentijdse nitraatresidustalen van 2025 – die werden geanalyseerd door Inagro – tonen opvallend hoge stikstofwaarden in de bodem door de aanhoudende droogte.
Een goed gebruik van groenbedekkers helpt landbouwers om deze stikstof niet te verliezen en om tegelijkertijd aan de regelgeving te voldoen. Volgens de huidige regels moet 80% van het totale bouwland tussen 1 december en 31 januari minimaal bedekt zijn. “Maar wie groenbedekkers strategisch inzet, oogst meer dan alleen bedekking: ze versterken de bodem, vangen stikstof en bouwen mee aan een duurzame teeltrotatie”, vertelde Guillaume Provoost, onderzoeker bodem en bemesting bij Inagro.
Koolstofscan en voorzetwoelers
Via de koolstofscan kregen de landbouwers inzicht in de toekomstige evolutie van het koolstofpercentage op het demoperceel. Door de huidige klimaatverandering is investeren in bodemorganische koolstof een interessante strategie om hun bedrijf toekomstbestendig te maken.
Tijdens de demo kwamen ook verschillende voorzetwoelers aan bod. Die maken niet-kerende bodembewerking mogelijk, waarbij de bodemstructuur behouden blijft en het organisch materiaal bovenaan in de bodem blijft.
Goede bodem start met inzicht
“Gebruik eerst je spade om de vertreksituatie van je bodem te bepalen en om te kijken wat er eventueel nodig is. Daarna kan je dan kiezen voor een bewerking van je perceel”, benadrukte Lieven Delanote, adviseur biologische landbouw bij Inagro. “Een goede bodem start met inzicht, niet met machines”, gaf Delanote een niet mis te verstane boodschap mee. “Zelfs de beste machines zijn geen vervanging voor je gezond boerenverstand: bewerk de bodem bijvoorbeeld enkel onder droge omstandig-heden en niet dieper dan nodig is. In een moeilijk jaar is de zaaitechniek ook doorslaggevend.”
Slim spuiten met het oog op 2026
Naast de bodem kwam ook waterkwaliteit aan bod. De deelnemers aan de demonamiddag leerden hoe ze puntvervuiling kunnen vermijden en driftreductie kunnen verhogen. Dat is relevant met het oog op de nieuwe regelgeving die vanaf 2026 van start gaat en die hogere driftreductiepercentages oplegt. Vanaf 1 januari 2026 wordt het verplicht om een schoonwatertank te hebben, om je spuittoestel binnen (overdekt) te stallen en om 90% driftreductie toe te passen. Een intern spoelsysteem wordt een niveau 2 (minor).
“Ook met 90% driftreductie kun je efficiënt spuiten, terwijl je tegelijk de impact op het milieu beperkt”, aldus Ellen Pauwelyn, onderzoeksleider gewasbe-scherming bij Inagro. Voor advies rond vul- en spoelplaatsen kan je bij haar terecht via ellen.pauwelyn@inagro.be.
Tijdens de demo werden 2 spuittoestellen met een intern spoelsysteem getoond, naast doppen die 90% driftreductie halen. Ook plaatsspecifiek spuiten met taakkaarten kreeg aandacht als toekomstgerichte techniek.
Aandacht voor bentazon en metaldehyde
Frederik Soetens, adviseur waterkwaliteit bij Inagro, vroeg speciale aandacht voor de stoffen bentazon en metaldehyde in het kader van de drinkwaterproductie. Het herbicide bentazon – bekend van de handelsmiddelen Basagran SG en Corum – mag je momenteel enkel gebruiken bij het telen van erwten en bonen.
“Bentazon heeft heel wat gebruiksbeperkingen: een verplichte driftreductie van 75%, een verplichte registratie, een verbod op gebruik in grondwaterwingebied (beschermzone Type II)... Ga die beperkingen dus goed na vooraleer je Basagran SG of Corum gebruikt”, waarschuwde Soetens. Bentazon veroorzaakte sinds 26 mei tot nu overschrijdingen op de Bollaertbeek in de Westhoek. De hoogst gemeten concentratie reikte tot 3,40µg/l. Vanuit de Bollaertbeek en de Kleine Kemmelbeek wordt drinkwater gewonnen. Het water van de Bollaertbeek voedt het waterproductiecentrum in Zillebeke.
Metaldehyde is de actieve stof in de klassieke slakkenkorrels, die landbouwers vanaf augustus en in het najaar gebruiken om de grote slakkendruk onder controle te houden. Vermits metaldehyde een stof is die zeer goed wateroplosbaar is, kan die zeer moeilijk uit het water worden gefilterd. Dat leidt tot problemen voor de drinkwaterproductie. Soetens adviseerde om te kiezen voor efficiënte alternatieven op basis van ijzer(pyro)fosfaat. De meerprijs van die middelen wordt sinds kort vergoed door de provincie West-Vlaanderen in het kader van het project ‘Robuuste Waterlopen Westhoek’ voor telers in het afstroomgebied van de Bollaertbeek en de Kleine Kemmelbeek. Meer info vind je op www.west-vlaanderen.be/alternatief-voor-metaldehyde.
Ook het anders afstellen van je slakkenkorrelstrooiers kan ervoor zorgen dat er veel minder korrels in de waterloop terechtkomen. Landbouwers en loon-sproeiers die actief zijn in onttrekkingsgebieden voor drinkwater kunnen tot 70% subsidie krijgen voor de aanpassing (tot 3000 euro voor strooiers en 5000 euro voor schoffelmachines). Meer info krijg je bij de veldwerker van de provincie West-Vlaanderen via platteland@west-vlaanderen.be.
Praktische kennis voor morgen
Met inzichten over groenbedekkers, bodem- en waterkwaliteit kunnen landbouwers hun bedrijfs-voering verbeteren en kunnen ze zich voorbereiden op de uitdagingen van de komende jaren. Alle deelnemers kregen een brochure mee naar huis, zodat ze de besproken tips en technieken ook op hun eigen percelen kunnen toepassen.
