Startpagina Mechanisatie

Retro Oogstdag toonde prachtig arsenaal historische oogstmachines

Zondag 23 september ging voor het eerst de Retro Oogstdag door in het Oost-Vlaamse Oostwinkel (Zomergem). Dit evenement bood een prachtig ruim aanbod oude machines om maïs te hakselen en in te kuilen, maar ook om maïs te dorsen. Tevens werd materiaal getoond om bieten te rooien.

Leestijd : 5 min

Kalendergewijs was het een ideale datum, alleen plaagden de weergoden dit jaar sterk het evenement. Hevige neerslag en enkele forse windstoten moesten overwonnen worden. Toch kon dit geen domper zetten op het enthousiasme van de bijna 60 deelnemende machine(combinaties) en werden er 900 bezoekers verwelkomd. Een teken voor de organisatie om binnen twee jaar, op 27 september 2020, een vervolg te geven aan dit initiatief.

Bieten rooien

Iedere aanwezige machine bespreken, zou ons te ver leiden in dit artikel. Toch willen we bij enkele speciale combinaties blijven stil staan. Allereerst is het opmerkenswaardig hoeveel ‘oude’ bietenrooiers nog in werkende staat konden aantreden op het demoveld in Oostwinkel. We kennen een rijke Belgische geschiedenis op het vlak van bietenrooiers. Echter overleefden maar weinig machines de tand des tijds en zijn er ondertussen velen bij het oud ijzer beland.

Getrokken Fähse bietenrooier.
Getrokken Fähse bietenrooier.

De Retro Oogstdag gaf een mooi overzicht van de mechanisering die plaats vond in de bietenteelt: van tractor-getrokken materiaal tot zelfrijder. Eén van de oudste combinaties die gedemonstreerd heeft, zal waarschijnlijk een Vierzon 201 tractor zijn met getrokken rooier. Ook waren er meerdere getrokken rooiers (Kemper, Fähse) waar een ‘tweede chauffeur’ op zat, naast de tractorchauffeur om de machine door het gewas te geleiden.

De twee-fasen rooitechniek waarbij de bieten eerst gerooid werden door een machine (Van Lengerich, Famo) om nadien opgeladen te worden met een karrenlader (Gilles) kwam ook aan bod. Van de Duitse fabrikant Kleine werd een getrokken machine getoond die zowel rooit, reinigt als verzamelt.

Bietenrooier gebouwd door Jan Martens uit Aartrijke.
Bietenrooier gebouwd door Jan Martens uit Aartrijke.

De meest opmerkelijke bietenrooier was misschien wel de ‘Martens Systems’ zelfrijdende integraalrooier. Loonwerker Jan Martens bouwde deze machine zelf. Opmerkelijk is dat de bietenrooier staat op een tussenrijafstand van 45 cm en niet op 50 cm zoals de moderne machines die vandaag zaaien. Zodoende heeft de organisatie bij de aanleg van het demoveld nog moeten zoeken naar een zaaimachine die op 45 cm stond. Deze hebben ze dan ook zelf aangekocht. Het werd een Saxonia 6 rij zaaimachine die in 1980 gebouwd werd. Verder laat de bietenrooier van Jan Martens zich opmerken door de bunker die openvouwt op het veld tot een breedte van 6 m. Nog hoogst markant is dat de bietenrooier kon omgebouwd worden tot bunkerhakselaar. De ombouwtijd zou ‘één nacht’ bedragen hebben.

De gerooide voederbieten werden door de organiserende vzw ‘Landbouw en Machines’ verkocht voor een goed doel namelijk 'Beets for life'. Een actie die gehouden wordt tijdens de Warmste week van Music For Life. De opbrengst zal overhandigd worden aan Boeren op een kruispunt.

Maïs hakselen

Voor het hakselen van maïs traden meerdere 1-rijïge maïshakselaars aan die gedragen worden door de tractorhef. Ook een getrokken exemplaar kwam voor. Naast de hakselaars zijn de afvoercombinaties minstens even boeiend. Vroeger traden meerdere aangepaste stalmeststrooiers aan voor de afvoer van gehakselde maïs. Een voorbeeld dat we zagen tijdens de Retro Oogstdag was een Vermeire stalmeststrooier die aangepaste verhoogsels kreeg om hakselmaïs af te voeren. Deze machine is er één van pure Belgische makelij, namelijk gebouwd door Achiel Vermeire uit Aalter. Die zich destijds op nog geen 10 km van het demoterrein bevond.

Vermeire stalmeststrooier aangepast om hakselmaïs af te voeren.
Vermeire stalmeststrooier aangepast om hakselmaïs af te voeren.

Deze editie zagen we ook enkelas silagewagens van de fabrikanten Dewa en Record aantreden. De Ova silagewagen, tevens van Vlaamse makelij, mogen we niet vergeten vermelden. Deze werd getrokken door een Ford County, een tractor die zich laat opmerken door zijn vier gelijke wielen. Ook de MB Trac 800 berust op een bouwconcept met vier gelijke wielen. De silagewagen die hij trok verkeert trouwens in nieuwstaat. Twee jaar geleden werd de machine volledig onder handen genomen door de eigenaar om te schitteren op de Oldtimer Maïshakseldag. Van Record kwamen we niet alleen een silagewagen tegen op het demoterrein, maar ook een aangepaste stalmeststrooier om snijmaïs af te voeren.

Ova silagewagen achter Ford County en naast een New Holland 1880 hakselaar.
Ova silagewagen achter Ford County en naast een New Holland 1880 hakselaar.

Nog een opmerkelijke combinatie om maïs af te voeren was de Magirus-Deutz legervrachtwagen uit 1954.

De naam Jan Martens kwamen we al tegen bij de bietenrooiers, maar van deze fabrikant trad ook terug een silagewagen aan. Deze machine werd een kleine twee jaar terug na de Oldtimer Maïshakseldag aangekocht door de organisatoren – prachtig om zien dat dit nationaal erfgoed zo bewaard en gekoesterd wordt - en werd deze editie getrokken door een schitterend gerestaureerde Schlüter tractor van een bestuurslid van de vzw.

Martens Systems silagewagen, net als de bietenrooier/hakselaar gebouwd door loonwerker  Jan Martens.
Martens Systems silagewagen, net als de bietenrooier/hakselaar gebouwd door loonwerker Jan Martens.

Aandachtstrekker bij de zelfrijdende maïshakselaars was ongetwijfeld de Hesston Field Queen 7655. Voor bepaalde regio’s van ons land, waaronder het Oost-Vlaamse Meetjesland waar de Retro Oogstdag plaats vond, was dit een heel typerende machine voor het loonwerkerspark destijds. Dankzij de bunker kon de machine zonder naastrijdende afvoerwagen aan de slag en moest er ook geen maïs worden plat gereden bij het open zetten of doorsteken van het perceel. Een evolutie die door de boeren graag gezien werd. Typerend voor de machine was het geluid dat uit de Detroit V6-tweetakt dieselmotor kwam. Een geluid dat nog steeds voor kippenvel zorgt bij liefhebbers.

Retrodorsers

De oogstdemonstraties werden afgesloten met een duo maïsdorsers: een Massey Ferguson uit 1966 en een Rivierre Casalis uit 1972. Deze laatste draagt als typebenaming ‘ABM 321’ mee. De lettercombinatie ‘ABM’ staat hier voor de Franstalige omschrijving ‘Automoteur Batteur Maïs’. Dit wijst erop dat de machine als maïsdorser is ontwikkeld. Er is hier echt sprake van een Frans buitenbeentje daar het dorsconcept stevig afwijkt van wat toendertijd gekend was. De Rivierre Casalis had twee in de lengterichting geplaatste dorsrotoren.

Rivierre Casalis ABM 321 maïsdorser.
Rivierre Casalis ABM 321 maïsdorser.

Eigenlijk mogen we ons best gelukkig prijzen dat we deze machines bij ons nog aan het werk zien. Het bouwjaar van deze dorsers komt uit een periode dat de maïsteelt nog niet zo goed geïntroduceerd was bij ons. Bovendien werd maïs bij ons hoofdzakelijk eerst als snijmaïs voor veevoeding geteeld en pas later voor de korrel. Los van dit feit zijn er vele oude maaidorsers na hun actieve arbeidscarrière bij ons op export gegaan of naar de pikdorsercross. Gelukkig zijn er nog enkele liefhebbers die deze machines in tact en in werkende staat wisten te houden.

Als kers op de taart voorzagen de organisatoren nog in de aanwezigheid van een getrokken Jagerson graanblazer om het maïsgraan over te laden tussen maaidorser en kipwagen.

MM en DT, Foto’s: Vander Plaetse

Lees ook in Mechanisatie

Meer artikelen bekijken