Aardappelrooiers en -poters: plantcombinatie en vierrijige rooier gewenst

E cht gemakkelijk is het niet om hier een zicht op te krijgen. Immers nergens is officieel cijfermateriaal verzameld, laat staan gegevens van verkochte machines. We trachten de markt in beeld te krijgen door gesprekken die we gevoerd hebben met fabrikanten en verkopers van materiaal.

De markt van aardappelmachines is naast verkoop van nieuw materiaal, ook een markt waarin het tweedehandsmateriaal stevig leeft. Dit kan zowel van de binnenlandse markt komen als van de buitenlandse. Nuttiger om te weten is misschien welke trends zich afspelen. Hier leren we ook meer uit dan uit een verkoopcijfer.

Alles in één keer

Bij de aardappelplantmachines is er duidelijk de wens van telers om alles in één keer te doen: bodembewerking, planten, rugopbouw, vorming van erosiedrempels. Dit alles kan met zowel een gedragen als getrokken machinecombinatie. In de praktijk zien we vooral de gedragen uitvoeringen, maar hier beseffen de gebruikers dat dit toch wel zwaar is en ver achter de tractor hangt. Er bereiken ons problemen van liftarmen die het laten afweten tot scheuren van de behuizing van de achterbrug.

De gebruikers beginnen zich rekenschap te geven van dergelijke problemen, al is de markt zeker nog niet om van gedragen machinecombinaties naar getrokken uitvoeringen. Verkopers geven ons wel aan dat zij zeker de getrokken mogelijkheid bewust suggereren in het verkoopsgesprek.

Sommige fabrikanten spelen op voornoemde problematiek in door aangepaste machinecombinaties aan te bieden, die eigenlijk spiegelend zijn opgebouwd. De bunker met pootgoed zit hier vlak achter de tractor met een minder verre overbouw, wat een andere belasting van achterhef geeft. Dat komt doordat de combinatie korter op de tractor is gebouwd.

De relatief kleine percelen in Vlaanderen worden genoemd als reden dat een getrokken plantcombinatie niet doorbreekt. GPS-techniek kan hier misschien wel voor hulp zorgen. In Wallonië, waar er grotere percelen zijn, is er wel interesse in getrokken machines. Bijkomstig voordeel is dat een lichtere tractor voor de poter gezet kan worden en dat frontgewichten achterwege kunnen blijven.

Bemerken we nog dat de Belgische markt er duidelijk eentje is van de bekerpootmachine. Snarenpoters worden zelden verkocht. Enkel daar waar pootgoed geteeld wordt, of in Wallonië waar de beddenpoter een grotere interesse kent.

75 cm

Hetzelfde geldt voor de rijafstand: Vlaanderen is duidelijk de markt van de machines met 75 cm rijafstand. In Wallonië komt met nog sneller 90 cm tegen, al is er hier soms toch een beweging merkbaar van telers die hiervan af stappen. De reden erachter is simpelweg de transportbreedte op straat die bij een rijafstand van 90 cm te breed wordt om in overeenstemming met de wetgeving op pad te gaan.

Radicaal van 90 naar 75 cm rijafstand overgaan, ligt niet voor de hand daar het enorme investeringen vraagt in het machinepark: zowel pootmachine als rooier moet aangepast worden.

GPS-techniek

B ij de pootmachines wordt steeds meer gebruik gemaakt van een GPS-stuurautomaat om het maximale uit het perceel te halen. Enkel recht rijden is niet meer voldoende. GPS-technologie moet de plantmachine mee gaan aansturen zoals het automatisch in- en uitschakelen van plantrijen bij bv. de spuitsporen en op wendakkers.

De plantafstand in de rij variabel maken is de volgende toepassing. Net als het plaatsspecifiek toepassen van granulaten en meststoffen.

Zelfrijder

De markt van nieuwe rooiers is duidelijk een markt van zelfrijders. Fabrikanten geven aan dat er voor één nieuw verkochte getrokken rooier er wel twee zelfrijders geproduceerd kunnen worden. Onmiddellijk maken ze ook de bemerking dat er een ernstige markt is voor gebruikte getrokken rooiers.

Machines komen niet enkel van de binnenlandse markt, maar komen ook vlot van onze buurlanden naar onze markt.

Vierrijer

De markt van de rooiers verandert duidelijk richting zelfrijders, wat maakt dat er vaak een groot aanbod aan gebruikte getrokken rooiers is. Dit is trouwens een heel diverse markt: jonge machines van vijf jaar oud zijn hier te vinden, maar ook getrokken rooiers van twintig jaar oud en meer. Dit geeft ook een brede prijzenvork met wisselende noteringen.

Bij de nieuwe zelfrijders gaat het bijna allemaal om vierrijers. Echter is er één fabrikant, Dewulf, die nog stevig inzet op zelfrijdende tweerijers, waar AVR deze piste al enkele jaren geleden heeft verlaten. Grimme zit mooi tussen de twee visies in. Waar de machine ook nog groenten rooit is de keuze voor een tweerijer gemakkelijker te plaatsen. Dewulf geeft aan dat ook zij zien dat er belangstelling is voor het vierrijïg rooien. Tevens duiden ze op het belang dat er is voor de bodemdruk. Hiervoor wordt graag een machine op rupsonderstel naar voren geschoven.

De uitvoering van de rooier is sterk afhankelijk van de grondsoort waar de machine werkt. Axiaalrollen zijn zeer populair in klei-gebieden en in natte omstandigheden, maar zijn dan weer te agressief in droge omstandigheden.

Een aardappelrooier bij ons, is op enkele uitzonderingen na, ook een bunkerrooier. Een zelfrijdende wagenrooier is een typische Engelse machine dat we in onze contreien nooit veel hebben gezien. Getrokken wagenrooiers beginnen ertussen uit te gaan bij ons. Iedereen wil toch ietwat van bunker om buffercapaciteit te hebben richting transport. In Wallonië rijden nog meer wagenrooiers dan in Vlaanderen. Gebruikte wagenrooiers beginnen voor fabrikanten dan ook moeilijk inruilmateriaal te worden.

Verstekrooier

Bij de getrokken rooiers vergeten we het haast op te merken, maar de productie van nieuwe machines betreft bijna allemaal verstekrooiers. Hier is duidelijk de trend ingezet dat de tractor op brede banden staat en niet door de nog te rooien aardappelruggen rijdt.

Aangegeven wordt dat de rooiers in de basis al een heel goed uitgeruste machine vertegenwoordigen en dat er eigenlijk tussen de fabrikanten onderling een hevige concurrentiestrijd geleverd wordt.

Bij de opties van de getrokken rooiers wordt ons gemeld dat er minder en minder naar wielaandrijving wordt gegaan. De reden hierachter is dat het een prijzige optie is, ergens tussen €25.000 à €30.000 meerprijs. Hierdoor wordt de stap naar een gebruikte zelfrijder kleiner. Tevens zijn tractoren met een vermogen van 200 pk vlot beschikbaar om een rooier te trekken.

Er zijn echter ook gebruikers die gerechtvaardigd voor wielaandrijving kiezen. Het is een heel goede keuze voor wie veel in de heuvels werkt of voor wie veel capaciteit moet hebben en het zich niet kan permitteren om stil te staan bij nattere veldomstandigheden. Wielaandrijving kan hier aanzien worden als ‘verzekering’.

Zwadrooier

Bij de rooiers dienen we nog de zwadrooier te vermelden. Het werkingsprincipe van de machine kennen we nog van vroeger: aardappelen uit de grond halen en op zwad achter laten. Enkele jaren geleden gingen enkele Nederlandse fabrikanten zich terug toe leggen op dit type machine en sommige grotere fabrikanten hebben ook een oplossing uitgewerkt.

Het idee is dat de zwadrooier twee rijen aardappelen rooit en klaar legt tussen de ruggen van nog te rooien aardappelen. Hier neemt dan een getrokken of zelfrijdende rooier de aardappelen nog eens op, samen met de nog te rooien rijen. De beweegreden achter dit idee is dat het rooirendement zeer sterk stijgt, zonder dat er een dure bijkomende rooier wordt ingezet. Een zwadrooier en zelfrijder kunnen zo per dag bijvoorbeeld 20 ha rooien, waar er 7 à 8 ha door de zwadrooier is gegaan. Deze laatste is licht, wendbaar en vlot in te zetten.

Bij voornoemde combinatie kan het loofklappen een moeilijkheid zijn, hier moet gepast op ingespeeld worden. De tractor met de zwadrooier kan zo ook al het loofklappen voor zijn rekening nemen van de rijen die nog gerooid moeten worden. Ook de oogstbek van de rooier die de aardappelen ‘tussen’ en ‘in’ de ruggen komt ophalen, dient een kleine aanpassing te ondergaan.

Toekomst

Wat de markt van het aardappelmateriaal betreft, wordt verwacht dat het qua verkoop een moeilijk jaar wordt. De bepalende factor zal het inkomen van de aardappelboer zijn. Heeft hij iets verdiend, dan kan hij iets kopen. Maar gezien de droogte en het moeilijk vol krijgen van contracten en/of moeilijk en duur bijkopen van aardappelen, is het nog niet zeker dat iedere aardappelboer iets verdiend heeft.

TD