Opiniepeiling: CD&V met afstand de grootste onder boeren

D e sterke positie van CD&V is niet verrassend. De partij staat traditioneel dichtbij de machtige Boerenbond, Groene Kring en de Katholieke Landelijke Jeugd. Bij de vorige verkiezingen behaalde CD&V 61% volgens de peiling van de landbouwstemmen. De N-VA kwam toen uit op 15% en Open Vld op 18%. Het lijkt erop dat de N-VA in landbouwkringen inlevert in het voordeel van zowel de liberalen als Vlaams Belang.

Het Vlaams Belang bleef in 2014 onder de 1% maar komt nu vlakbij 3% uit. De drie linkse partijen die normaal gezien wel het Vlaams Parlement halen, Groen, sp.a en PVDA, blijken in zowel 2014 als 2019 binnen boerenkringen marginaal zijn. In 2019 geeft ongeveer 1% van de landbouwers aan op Groen te stemmen. De boodschap van met name Groen dat ook landbouwers baat hebben bij een ander landbouwmodel met meer korte keten, biologische productie en een kleinere veestapel slaat blijkbaar nog niet erg aan.

Vergeleek Karl Marx boeren ooit met een zak aardappelen, een optelling van gelijkaardige grootte maar geen ‘klasse’, in de praktijk is de sociale cohesie blijkbaar groot genoeg om uit te komen bij enkele partijen. In een virtueel ‘boerenparlement’ blijven op CD&V, Open Vld en N-VA na alle partijen onder de wettelijke kiesdrempel van 5%. Als we kijken naar de laatste Vlaamse peiling onder een algemeen publiek, door TNS, dan valt op dat CD&V met ongeveer 15% verre van dominant is. CD&V is dan even groot als Groen en Open Vld. Bovendien boet CD&V aan invloed in (2014: 19%). N-VA is met 28% van de stemmen ruim de grootste.

N-VA verliest aan populariteit

Dat N-VA’ers mogelijk overstappen naar het Vlaams Belang kan ermee te maken hebben dat N-VA de communautaire eisen de afgelopen legislatuur in de ijskast zette. Vlaams Belang streeft een harde afscheuring van Vlaanderen na. Daarnaast kunnen landbouwers afketsen op de als ‘groen’ bestempelde landbouwagenda van N-VA. Vlaams Parlementslid Jelle Engelbosch pleitte eerder voor een kleinere veestapel, maar kwam onmiddelijk in de clinch te liggen met federaal parlementslid namens N-VA Rita Gantois. Onlangs verklaarde prominent N-VA’er Jan Jambon bij een bezoek aan Milcobel geen krimp van de veestapel te wensen.

Een andere factor kan het beleid van minister Ben Weyts zijn. De ‘dierenwelzijnstsaar’ zette zich in voor een verbod op de nertsenhouderij en kondigde onlangs na een gesprek met de dierenactivisten van Animal Rights aan de verrijkte kooien te willen verbieden. Bij de Vlaams landbouworganisaties klinkt de zorg niet precies te weten wat de N-VA wil, terwijl de partij bovendien weinig met hen overlegt vanuit een algemeen wantrouwen richting zogeheten middenveldpartijen.

Wat 2019 betreft zijn de kaarten nog lang niet geschud: ongeveer de helft van de door AgriDirect benaderde landbouwers gaf geen antwoord, waarvan het overgrote deel omdat ze nog ‘zweven’. Dit percentage mag enkele weken voor de verkiezingen als hoog gelden.

Verschillen tussen sectoren

Uit de steekproef blijkt dat de dominantie van CD&V het grootst is in de intensieve veehouderij (bijna 75%) en de rundveehouderij (69%). Bij akkerbouwers en tuinders zakt het christendemocratische gehalte naar 50%. De liberalen staan met zowat een derde van de stemmen vooral sterk in de akkerbouw terwijl in de tuinbouw Open Vld en N-VA nek aan nek gaan om het zilver.

CD&V blijkt opvallend genoeg onder landbouwers onder de 45 beter te scoren dan bij de oudere generaties. Het percentage oudere landbouwers dat niet mee wilde werken dan wel zijn keuze nog niet gemaakt heeft, is wel relatief hoog. Als we kijken naar de omvang van bedrijven, dan lijkt het erop dat het CD&V minder scoort bij de kleinste en grootste categorie bedrijven, en de liberalen relatief beter.

Rapportcijfer voor Schauvliege/Van den Heuvel

De respondenten werd ook gevraagd het landbouwbeleid van de afgelopen legislatuur te beoordelen. Het grootste deel van de regeerperiode was Joke Schauvliege van CD&V landbouwminister. Ze moest aftreden omdat ze bij een bijeenkomst van het Algemeen Boerensyndicaat had gelogen - een politieke doodzonde. Schauvliege beweerde dat de veiligheidsdiensten haar hadden gezegd dat er bewijs is dat de klimaatprotesten van jongeren door professionele activisten waren georkestreerd.

Sinds februari nam haar partijgenoot Koen Van den Heuvel de taken over. Complicerende factor voor Schauvliege en Van den Heuvel is dat ze ook minister zijn voor omgeving en natuur. Schauvliege zei eens in een interview met Landbouwleven dat dit positief is, omdat ze met kennis van beiden altijd genuanceerde besluiten kan nemen. Tegelijk maakt het kwetsbaar, omdat vaak de landbouw noch de milieubeweging helemaal tevreden kan zijn met het beleid. Ongeveer de helft geeft een 6 op 10 of beter. ongeveer een kwart geeft een 6 en nog eens een kwart een 7. Zo’n 17% geeft een 3 of lager.

De mensen gaven volgens de peiling om allerlei redenen een laag rapportcijfer. Het gebrek aan steun voor landbouwers wordt verreweg het meest genoemd, gevolgd door lage prijzen voor landbouwproducten. Ook het grote aantal controles, steeds veranderende wet- en regelgeving en de grote hoeveelheid papierwerk die een landbouwbedrijf moet bijhouden, worden genoemd.

Jan Cees Bron