Startpagina Veeteelt

Vegagressie: “In vergelijking met Nederland blijft het bij ons voorlopig nog rustig”

Begin deze zomer ging journaliste Caroline van der Plas van het Nederlandse tijdschrift ‘Pig Business’ aan de haal met de Gouden Greep. Deze prijs voor de beste journalistieke productie in de land- en tuinbouw kreeg ze voor haar artikelenreeks rond ‘vegagressie’, waarmee ze de opmars van agressieve dierenactivisten en -extremisten aankaart. “In vergelijking met Nederland blijft het bij ons voorlopig nog rustig”, zegt ABS-woordvoerder en varkensboer Bart Vergote.

Leestijd : 9 min

D e laatste jaren staan landbouwers en dierenrechtenactivisten lijnrecht tegenover elkaar. Terwijl de meerderheid van de veehouders alles in het werk stelt om dieren zo goed mogelijk te behandelen, houden dierenrechtenorganisaties elke beweging nauwlettend in de gaten. Niet alleen (sociale) media zijn regelmatig het toneelspel tussen beide partijen. Sommige activisten begeven zich ook vaker op het terrein van de veehouders, wat tot onaangename situaties leidt.

“In Nederland is er al een hele tijd van alles gaande. Bij ons is het momenteel gelukkig iets rustiger. Er is weinig agressie op het terrein”, vertelt Algemeen Boerensyndicaat woordvoerder Bart Vergote. “In Nederland is het activisme groter en agressiever dan bij ons. Dat neemt niet weg dat we de afgelopen jaren ook al onaangenaam verrast werden door dierenrechtenactivisme. Denk maar aan de hele heisa rond het slachthuis van Tielt, waar Animal Rights binnensloop om beelden te maken. Recenter waren er ook de beelden van het slachthuis in Hasselt. Het zijn vooral de pluimvee- en varkenshouders die het de laatste tijd hard te verduren hadden. Na de acties van Animal Rights zijn er enkele bedrijven onder de loep genomen.”

Cathérine

Om te benadrukken dat boeren niets te verbergen hebben, nodigde Bart eind 2017 Cathérine Moerkerke van VTM uit om mee te lopen in zijn varkenshouderij. “Dat was rond dezelfde tijd dat de nieuwe anti-kraakwet in werking trad, die boeren meer armslag biedt. Sindsdien is Animal Rights niet meer binnengedrongen in een Belgisch landbouwbedrijf. Nu is het immers strafbaar om andermans eigendom ongevraagd te betreden, waardoor de inbraken in landbouwbedrijven stilgevallen zijn. Daarom ging Animal Rights op zoek naar andere manieren om boeren aan te vallen. De reportage in ‘Cathérine’ over mijn varkenshouderij was voor hen een aanleiding om klacht in te dienen. Ze wilden druk uitoefenen, door hun beklag te doen over dierenwelzijnszaken als vaccinaties en het afknippen van staartjes.”

Hoewel Bart met de reportage net wilde tonen hoe hij te werk gaat en waarom hij bepaalde handelingen uitvoert, was de reactie van Animal Rights niet degene waarop hij hoopte. “Aan de hand van rechtszaken en klachten bij de bevoegde minister van Dierenwelzijn proberen zij de veesector aan te vallen. Ze zoeken allerlei manieren om kritiek te leveren op de sector. Toch was ik blij met de reportage, want de aanval van Animal Rights die erop volgde kon op weinig begrip rekenen. Ze werden in het belachelijke getrokken door collega’s, maar ook door de man in de straat en de media. Het onmiddellijk couperen van de staarten is immers veel diervriendelijker dan dat wat Animal Rights voorstelt. Zij zeggen dat we de staart pas moeten couperen als de varkens erin gaan bijten, wat veel meer dierenleed veroorzaakt. Sindsdien zijn ze dus (een stuk van) hun geloofwaardigheid kwijt en lukt het hen niet meer om de sector te besmeuren.”

“Zolang je niet in de media komt, blijf je over het algemeen gespaard van aanvallen via sociale media,” weet Bart. “Maar eens je naam gekend is, dan gaan mensen actief naar je op zoek. Na de reportage bij ‘Cathérine’ heb ik talloze berichten ontvangen van dierenrechtenactivisten. Zo lieten ze weten dat ze mijn kinderen iets gingen aandoen. Elk uur heb ik mijn social mediakanalen bekeken, om alle boodschappen te verwijderen. Opvallend was wel dat de meeste berichten uit Nederland kwamen. Wanneer we over vegagressie spreken, zijn Vlamingen toch opvallend gematigder dan onze noorderburen. Ook betogingen, zoals die voor het slachthuis van Tielt, worden druk bijgewoond door Nederlanders. Het is zeer opvallend. Hoe dan ook probeer ik die commentaren en profielen zoveel mogelijk te blokkeren.”

Voorzorgsmaatregelen

Ondanks de stilte van de laatste maanden, blijft de sector alert. Er zijn de laatste jaren immers veel meer dierenrechtenactivisten actief op het terrein. “Via de vakorganisaties communiceren we wat boeren eventueel kunnen ondernemen om te voorkomen dat ze in het vizier komen van dierenrechtenor ganisaties. We denken daarbij aan het voldoende afsluiten van de stallen. Ook afrastering en poorten kunnen ervoor zorgen dat niemand onaangekondigd het erf kan betreden. Veel meer kan je denk ik niet doen. Je kunt landbouwers trouwens niet verplichten om bepaalde werken uit te voeren of aankopen te doen. We zijn allemaal zelfstandigen en bepalen dan ook zelf welke maatregelen we nemen.”

“Hoe dan ook zijn activisten die een erf betreden bijzonder goed voorbereid”, weet Bart. “Eerst gaan ze patrouilleren, om na te gaan hoe een bedrijf werkt en te achterhalen waar ze ongemerkt naar binnen kunnen. Daarom vragen we aan buurtbewoners om mee een oogje in het zeil te houden en eventuele onregelmatigheden te rapporteren. Een goed contact met de buren is cruciaal voor een goed draaiend landbouwbedrijf. Telkens wanneer ik een vergunning aanvraag of wil vernieuwen, neem ik contact op met mijn buren. Ik vertel ze wat er gaat gebeuren en wat er leeft. Trouwens, het enige huis dat rechtstreeks bij mij kan binnenkijken, wordt bewoond door veganisten. Met hen heb ik een heel goed contact, want ik heb er absoluut geen probleem mee dat sommige mensen ervoor kiezen om geen vlees te eten. Dat neemt niet weg dat we die aanvallen stilaan meer dan moe zijn.”

Dode dieren

Wat Bart vooral stoort is de selectieve manier waarop beelden naar buiten gebracht worden. “Om te vermijden dat bepaalde zaken uitvergroot worden, adviseren we onze boeren om dode dieren meteen te verwijderen. Inderdaad, we moeten het niet gaan verbloemen: elke boer krijgt te maken met sterfte. Er zijn biggen en kippen die sterven, er zijn dieren die ziek worden. Daarom vragen we nu uitdrukkelijk om de kadavers zo snel mogelijk op te ruimen. Niet dat niemand deze sterfgevallen mag zien. We willen alleen vermijden dat ze uit de context gerukt worden.”

“Om zulke dingen recht te trekken heb je meer dan één positief bericht nodig”, gaat Bart verder. “De bedrijven die dierenrechtenorganisaties vaak viseren zijn er die recent in aanraking kwamen met het FAVV. Ze weten dus vooraf dat ze zaken gaan aantreffen die misschien niet door de beugel kunnen. Je mag niet vergeten dat je als landbouwer veel moet investeren en dat de inkomsten enorm kunnen schommelen. Dan is het niet zo gek dat bij sommige boeren met het water aan de lippen staat en daardoor niet altijd te werk kunnen gaan zoals ze zouden willen. Als er dan ook nog eens activisten binnenvallen, dan is het hek helemaal van de dam.”

Dierenwelzijn voorop

Niet alleen de boeren ondervinden hinder wanneer de dierenrechtenactivisten op het erf komen. Ook de dieren zelf zijn soms verrast door het onverwachte bezoek. “Wanneer activisten binnendringen in een bedrijf, ervaren de dieren zonder twijfel stress. Zo was er recent nog een bezetting van een boerderij, waaraan een honderdtal mensen deelnam. Je mag er zeker van zijn dat die dieren compleet over hun toeren waren door wat er gebeurde. Wanneer ik een groepje schoolkinderen over de vloer krijg voor een rondleiding, dan merk ik ook dat mijn varkens wat minder op hun gemak zijn. Daarom houdt ik die momenten beperkt en de groepen klein. Wanneer een grote groep ongevraagd een stal binnendringt, dan is dat zeer nefast voor het dierenwelzijn.”

Animal Rights heeft volgens Bart een duidelijke missie: de landbouwbedrijven sluiten en liefst zo snel mogelijk. “Daarbij viseren ze ook de grotere bedrijven, die zogezegd nog dieronvriendelijker zijn. Deze stelling klopt absoluut niet, want dit zijn net de nieuwere bedrijven. Ze investeren in methodes en technieken om het dierenwelzijn te verbeteren. Niet dat de oudere bedrijven niks doen om het dierenwelzijn te bevorderen. Toch zijn het vooral de grotere landbouwbedrijven die vaker nieuwe stallen bijbouwen, die moeten voldoen aan de laatste nieuwe innovaties en regelgeving. Ook wanneer bedrijven hun vergunning willen vernieuwen moeten ze trouwens rekening houden met de dan geldende wetten. De grotere bedrijven zijn daarom vaak een stap voor op het vlak van dierenwelzijn.”

Dialoog

“Wat gaan ze trouwens doen als we van de ene dag op de andere alle veebedrijven sluiten,” vraagt Bart zich af. “Importeren uit het buitenland, waar het dierenwelzijn helemaal niet zo belangrijk is als bij ons? In West-Europa gelden de strengste regels wat dat betreft, dus het is in hun voordeel om met ons samen te werken. Daarom wil ik graag in dialoog gaan met Animal Rights, want ik ben er nog steeds van overtuigd dat je met wederzijds respect en een goed gesprek het verst komt. Ik heb hen al meerdere keren uitgenodigd, zelfs om mee te lopen in het bedrijf. Maar telkens weer weigeren ze om op mijn uitnodiging in te gaan.”

Recent reorganiseerde Animal Rights België zich, waardoor er nu nieuwe medewerkers zijn die de dierenrechtenorganisatie verder uitbouwen. “In de toekomst hopen we dan ook een meer constructieve koers met de landbouwsector te kunnen varen,” vertelt persverantwoordelijke Erwin Vermeulen. “Dat neemt niet weg dat ons uiteindelijke doel een plantaardige levensstijl is, waarbij het gebruik en misbruik van dieren stopt. We zullen in de toekomst zeker nog acties ondernemen.”

Heeft de huidige stilte te maken met de anti-kraakwet, zoals Vergote stelt? Erwin had er alleszins nog niet bij stilgestaan dat die wetgeving hen mogelijk problemen kan opleveren. “Tot nu toe zijn we er al drie keer in geslaagd om beelden te maken: in de slachthuizen van Tielt en Hasselt en in de kooikippenschuur van Merksplas. In Nederland zijn we er nog niet in geslaagd om zulke beelden te maken. Hoe dan ook is het plaatsen van verborgen camera’s altijd al verboden geweest. Wij maken deze kleine overtredingen om zo grotere misstanden aan het licht te brengen. Dergelijke wetten houden ons niet tegen. Dus een anti-kraakwet ook niet.”

Gerechtelijke gevolgen

Ondertussen wacht Animal Rights af wat de rechtszaken tegen de slachthuizen van Izegem en Tielt gaan opleveren. “We willen achterhalen hoe we de beelden, die we in 2017 en 2018 maakten, kunnen vertalen naar een rechterlijke uitspraak. Op het moment dat een rechter mensen veroordeelt, of het nu gaat om boetes of een houd- of beroepsverbod, schept dit voor ons een belangrijk precedent. Dan zullen we ook onze volgende acties hier verder op afstemmen. Ondertussen blijven we filmen, waarbij we de beelden op het gepaste moment naar buiten brengen. Toch willen we mensen ook niet constant met dierenleed om de oren slaan, want dan zijn we iedere dag in de weer.”

Animal Rights wist al binnen te dringen in grotere bedrijven, die zoals Vergote aanhaalt beschikken over modernere uitrusting. Toch wijst Erwin erop dat deze nieuwere complexen ook gevaren met zich meebrengen. “Het klopt dat de megastallen over het algemeen over een betere uitrusting beschikken. Toch zijn er levensbedreigende gevaren die om de hoek loeren. Denk bijvoorbeeld maar aan ziekte-uitbraken, stalbranden, falen van ventilatie of verwaarlozing, waarbij de gevolgen op zulke bedrijven met grotere aantallen dieren ook veel groter zijn. Hoewel er in Nederland meer aandacht is voor stalbranden, komen die in België ook regelmatig voor. Er worden alleen geen cijfers van bijgehouden. Dat blijkt uit een rondvraag die we deden bij brandweer, verzekeraars en andere betrokken organisaties. In Nederland worden die cijfers wel bijgehouden, door brandweer en verzekeraars. We hebben in Nederland natuurlijk ook meer stallen.”

Wikken en wegen

De bezetting van stallen is in Nederland stilaan een terugkerend fenomeen. Bij alles wat Animal Rights onderneemt maakt de organisatie de nodige afwegingen, om zelf geen dierenleed te veroorzaken. “Bij alles wat we doen wikken en wegen we elk aspect. Wat is het effect voor de dieren en welk doel willen we met onze acties bereiken? Zo heb je bij stalbezettingen de steeds terugkerende argumenten van stress, het binnenbrengen van ziektes en het lastigvallen van de boer en zijn gezin. Daarom zullen we niet snel een bezetting plannen, ook omdat we niet op de man willen spelen. We focussen ons meer op de industrie.”

“Hoe dan ook klopt het inderdaad dat er in Nederland veel meer beweegt rond dierenwelzijn. Er zijn veel meer organisaties actief, die elk hun manier hebben om de aandacht te trekken. Zo heb je de ‘Save Movement’, die wakes houdt bij slachthuizen. Dat doen ze in Nederland al een tweetal jaar. In België komt deze dierenrechtenbeweging ook stilaan op gang. Zij zullen in augustus een eerste keer een wake houden bij het slachthuis van Tielt. Ondertussen willen we met Animal Rights heel graag werk maken van een dialoog met de sector. In Nederland doen we dat al een tijdje. Met onze nieuwe Belgische ploeg staan we zeker open voor dialoog met de landbouwsector.”

Annick Hus

Lees ook in Veeteelt

Meer artikelen bekijken