Startpagina Actueel

Jo en Kim Biets : ‘Vlaamse boeren zijn veel te bescheiden’

Vader en zoon die samen aardappelen planten, rooien, opslaan en verkopen. Aan de Tomboshoeve in Niel-bij-Sint-Truiden kennen ze er alles van. Vader Jo en zoon Kim Biets vormen een tandem. “Ondanks het generatieverschil zitten we op dezelfde golflengte.”

Leestijd : 7 min

Jo is de tweede generatie aardappeltelers van de familie Biets, Kim Biets nu de derde. “Dertig jaar lang heb ik op een andere locatie met mijn broer het ouderlijk bedrijf voortgezet, tot twee jaar geleden.”

In 2017 startten zoon Kim en vader Jo Biets het nieuwe aardappelbedrijf Tomboshoeve op. “Mijn broer was geen voorstander van de komst van een nieuwe generatie in het bedrijf, en zo besliste ik om een landbouwvennootschap met mijn zoon op te starten”, schetst vader Jo. Naast planten en rooien worden de aardappelen nu ook in een grote en nieuwe bewaarloods opgeslagen. “Nu hebben we meer zelf in handen: van planten tot opslag en verkoop.”

Landbouwingenieur

Dat zoon Kim met en bij zijn vader Jo in de aardappelsector zou gaan werken, stond lang niet vast. “Het zat er wel in, maar het bedrijf was vroeger niet hier gevestigd. Ik ging wel vaak helpen, in het weekend en in de vakanties. Ik voelde echter nooit de druk om in het bedrijf te gaan werken. En je zegt dat zelf ook niet onmiddellijk, want dan verhoog je alleen maar de druk op jezelf. Dat ik het toch deed? Na mijn studies landbouwingenieur studeerde ik nog een jaar marketing. Zo leer je meer over het ondernemerschap, en zo. Je leert ook hoe het niét moet en krijg je zin om het zelf te gaan proberen. Ik wil later ook geen spijt hebben dat ik het niet heb gedaan. Dan is het vlug gegaan.”

“Wat me vooral aantrok? Ja, het buitenwerk en het is ook een heel mooie sector, met veel afwisseling”, zegt Kim. “Er is toch niks mooier dan landbouwer te zijn? Er moet inderdaad wel iets tegenover staan, of toch voldoende. En daar wringt vaak het schoentje. Niemand werkt graag voor niks, zoals nu bijvoorbeeld in de fruitteelt. Of tegen een peulschil. Loon naar werken, daar houdt toch iedereen van?”

Tien rassen aardappelen

“Ook de vrijheid om te kunnen werken wanneer je kunt werken”, vult vader Jo aan. “Maar wie niet werkt, heeft ook niks. Je werkt wanneer je wil, je stopt wanneer je wil, maar het werk moet wel gebeuren. Met twee kan je elkaar ook aanvullen en verbeteren. Toen Kim vertelde dat hij in het bedrijf wilde, ben ik er onmiddellijk voor gegaan.” Jo heeft nog een dochter Jo-Sofie, die ook nog in de zaak kan gaan. Wellicht was ik anders zo stilaan aan uitbollen beginnen denken. Nu werken we voor onszelf, ook voor de volgende generaties. Alles wat we nu doen, is 100 procent voor ons. Vroeger, samen met mijn broer, was dat voor de helft, de verantwoordelijkheid voor twee gezinnen.”

Jo en Kim Biets telen in de vruchtbare Haspengouw meer dan tien rassen aardappelen op 150 hectare, veel in seizoenpacht. Ook nog enkele hectares suikerbieten, tarwe, maïs… “Ja, net als de volledige aardappelsector zijn we ook verder blijven groeien. Die groei merk je onder meer door de verhoogde druk en interesse op de huur van landbouwgronden.” Gronden kopen, vindt Jo Biets een nadeel voor een landbouwer, ook met kinderen en de opvolging. “Splitsen van gronden blijft heel moeilijk. En je moet zelf al heel wat gronden in eigendom hebben om rendabel aardappelen te kunnen telen. Keerzijde blijft natuurlijk dat pachten ook duur is. Elke medaille heeft voor- en nadelen.”

Duurzaamheid

In de Tomboshoeve gaat het ook om het telen van gezonde voeding, van duurzaamheid. Een generatieconflict is er niet. “We komen heel goed overeen en we denken ook vaak op dezelfde manier. Er is voortdurend overleg, transparant en open om het nog beter te doen. Ik heb van mijn vader nog heel veel te leren. Mijn vader denkt ook niet zwart-wit. Dat zal misschien veranderen als ik meer ervaring heb, we zien dan wel”, zegt zoon Kim.

Nieuwe technieken

In de nieuwe opslag- en bewaarruimte voor de aardappelen wordt met natuurlijk koelmiddel gewerkt.

“Chemische koelmiddelen zullen worden verboden, dus was het voor ons belangrijk om nu ver vooruit te kijken en met de nieuwe technieken en middelen aan de slag te gaan. Een heel zware investering, maar die is goed voor vele jaren”, aldus Kim. “Vroeger huurden we koelcellen van fruitloodsen, en dat lukte ook wel. Het belangrijkste voor ons blijft nog altijd de omstandigheden waarin wordt gerooid.”

“Ik ben 60, het is voor de nieuwe generatie”, zegt vader Jo. “De volgende generatie moet even hard werken en nog ver vooruit kijken en denken. En ik ben blij dat mijn ervaring daarbij helpt.”

“We moeten nog verder moderniseren en investeren, maar Rome is ook niet op één dag gebouwd. Dat moet groeien.”

“Zo kan bijvoorbeeld het triëren nog beter. Nu halen we de kluitjes er nog handmatig uit. Dat kan machinaal, maar dat vraagt dan ook een nieuwe investering. Nu doen we in de loslijn nog dubbel werk, en dat is uiteraard te vermijden. Mensen, middelen en tijd”, zegt Jo. “Ook onze spuitmachine kan beter, met meer precisie.”

Wasbare aardappelen

Voor de verkoop van consumptie-aardappelen is het voornaamste dat ze wasbaar zijn.

“De kwaliteit moet ook goed zijn, dat spreekt voor zich. Maar als ze niet wasbaar zijn, zijn ze ook maar de prijs van Belgapom waard. De retail wil een mooie, gewassen patat. Is dat niet het geval, dan kunnen ze met die aardappelen niks doen.” Jo en Kim Biets verkopen hun aardappelen aan verschillende wasbedrijven, die vervolgens aan de retail leveren. Door de opstart van het nieuwe bedrijf waren ze verplicht om nieuwe klanten en nieuwe gronden te zoeken.

“Elk nadeel heeft zijn voordeel: zo merken we bijvoorbeeld dat op maagdelijke gronden de opbrengsten beter zijn.”

Naast de aardappelteelt is er wat ruimte voor kleinschalige perenteelt.
Naast de aardappelteelt is er wat ruimte voor kleinschalige perenteelt. - Foto: LV

Vijftien aardappelrassen worden geteeld en gerooid. Voor de bewaring, drie of vier. “Je weet nooit welk ras het dit of dat seizoen goed zal doen. Het is zo afhankelijk van het weer, van de droogte, van de hoeveelheid neerslag… Het is altijd beter om de risico’s te spreiden. Als je maar één ras zet, en het slaat tegen. Tja, dan zit je dik in de puree.”

Door de zware investeringen werd de voorbije twee jaren meer onder contract gewerkt. “De bank en wijzelf wilde garanties en dan zit je beter met contractteelt. Zonder contracten hadden we verleden jaar een beter seizoen gekend.”

De contractprijzen liggen dit jaar hoger dan vroeger, de vrije prijzen minder hoog. Maar de prijs van vrije patatten is beter dan die van contractpatatten. “We zouden graag naar een verhouding 50/50 evolueren. Ik denk dat de prijzen de komende weken weer gaan stijgen.”

Jo en Kim kunnen hun aardappelpercelen niet beregenen. “We hebben geen water in de buurt. Ook hier weer: nadelen en voordelen. Minder irrigatie betekent minder aardappelen, wat beter is voor de prijs. Om te beregenen heb je best 40 à 50 hectare naast elkaar liggen, dat hebben wij niet. Het verste stuk grond ligt 20 kilometer weg van ons bedrijf. Dus nee, dat gaat moeilijk. Je gaat geen put boren voor een perceeltje van 10 hectaren. Eventueel kan je wel gaan samenwerken met landbouwers die wel over een irrigatiesysteem beschikken en in de buurt zijn gelegen.”

Aan storytelling doen

Wat volgens vader en zoon Biets ook nog beter kan, is de storytelling. “De boeren doen dat te weinig. De mensen weten niet meer wie de landbouwers zijn, hoe de processen in elkaar zitten. En toch vragen ze daar naar. We merkten dat op een opendeurdag. Zelfs mensen uit de straat wisten niet wat we deden. Ze linkten onze houten kisten aan fruit, maar we zijn actief in de aardappelsector. Een misverstand. En zo zijn er veel.”

Perceptie belangrijk

“Veel te vaak komt de landbouw negatief in het nieuws. Die perceptie is vreselijk. Of sommige media willen alleen maar een reactie als het slecht gaat, of ze vragen zelfs om iets negatiefs te zeggen. Waar zijn we dan mee bezig? We hebben onze trots en werken er keihard voor”, benadrukt Kim. Alles kent natuurlijk ups en downs.

“Ook de fruitteelt is hier in Haspengouw veel beter geweest. Ook wij hebben nog wat perenbomen staan, maar heel beperkt. Had mijn vader zoveel decennia geleden gekozen voor fruit, dan was het een volledig ander verhaal.”

Ook ruimte voor hoevetoerisme

Naast de aardappelteelt zijn ook toeristen van harte welkom aan het Tombos, in het rustige Niel-bij-Sint-Truiden. Het verblijfs-toerisme wordt uitgebaat door Ria Baugniet, echtgenote van Jo en moeder van Kim Biets. “De interesse om een paar woongelegenheden voor vakantietoerisme te voorzien, bestond al langer”, zegt Ria. “Ik had hier toen echter nog een fotozaak en met twee opgroeiende kinderen lag dat niet voor de hand. Toen ik enkele jaren geleden met de fotozaak stopte, kwam er tijd en ruimte vrij om dat eerdere idee weer op te nemen.” Er zijn Aan de Tombos nu 3 grote woongelegenheden, met in totaal 14 bedden, voor vakantietoerisme. “We hebben de vrijgekomen ruimtes dan volledig gerenoveerd en heel modern ingericht. Hoevetoerisme is fijn om te doen.” Het contact met de verblijfstoeristen is heel dankbaar.

Ria Baugniet.
Ria Baugniet. - Foto: LV

Na het fotowerk is Ria ook actief als kunstenares. “Ik stelde die droom altijd maar uit, tot ik meer tijd kreeg: beeldhouw- en juwelenkunst. In het begin zag ik mijn kunst alleen voor mezelf, niet commercieel. Ik word almaar meer gevraagd voor tentoonstellingen en kom nu wel meer met mijn werk naar buiten. Het gaat om het scheppen zelf, iets creëren. Ik moet kunnen maken, die drang zit in mij. En als daar mooie reacties op komen, is dat leuk meegenomen. Ik krijg kippenvel als mensen voelen welke boodschap er in een bepaald werk steekt.”

Lieven Vancoillie

Lees ook in Actueel

Milde melkaanvoer in Europa

Economie Raf Beyers, adviseur bedrijfsontwikkeling en risk management bij United Experts, overliep op 20 maart met ons de financiële wereldsituatie en de internationale zuivelmarkten. De melkpoederprijzen gaan nog steeds in dalende lijn. Op de GDT-veiling werd 27% minder product verkocht dan vorig jaar.
Meer artikelen bekijken