Startpagina Veeteelt

Crofter Stephen Varwell: “Diversificatie verhoogt het inkomen”

Stephen en zijn vrouw Rachel leven samen met hun zoon John en dochter Anna op hun croft. In hun omgeving zijn er rond de 400 crofters. Vele crofts worden gerund door enkele mensen, ‘crofters’, maar er zijn er weinigen die het doen op hun manier. “Wij spelen bijvoorbeeld in op diversificatie op de croft. Onze croft is misschien erg klein in vergelijking met andere grotere bedrijven, maar we hebben ook een hele reeks activiteiten op de croft.”

Leestijd : 5 min

Zo’n 15 jaar geleden kregen ze de huur van een croft. Ze pachten 5 acres (2 hectare) en onderpachten op een ander stuk nog eens 5 acres. “Eigenlijk is de eigenaar de Schotse overheid. We pachten het, maar we kunnen er toch veel mee doen als we willen”, zegt Stephen. Bovendien kennen ze het systeem van ‘grazing shares’, waarbij buren op een gemeenschappelijk stuk heuvelgrond schapen laten grazen.

“Zo’n croft is niet alleen voor het leven, het is ook aanpasbaar. Het geeft ons zekerheid, we kunnen investeren op lange termijn en kunnen het doorgeven aan familieleden. Het is een plaats waar we een huis konden bouwen en kunnen leven als familie, vee kunnen houden en land kunnen beheren.”

Ze hebben al stevig geïnvesteerd in omheiningen, landverbeteringen, bodemvruchtbaarheid, natuurbehoud, machines,.... voor een croft is duidelijk geld, maar ook tijd nodig. En niet onbelangrijk: ze konden ook starten aan hun diversificatie-project.

Sommige zouden zeggen dat kleine bedrijven zoals dat van hun niet leefbaar zijn en irrelevant zijn op niveau van beleid, maar daar is Stephen niet van overtuigd. Hij gelooft dat er plaats is voor kleine bedrijven en dat die kunnen bijdragen tot plattelandsontwikkeling. “Ze kunnen helpen bij grotere issues zoals koolstofcaptatie en klimaatverandering, voedselveiligheid, het vermijden van overstroming,… maar ook kleinere zaken zoals behoud van de plattelandsbevolking, lokale biodiversiteit en lokale scholen”, aldus Stephen.

Crofting geen fulltime job

Of hij voldoende verdient met crofting? “Met crofting alleen haal je geen voldoende inkomen, tenzij je echt groot bent. Op die manier ben ik dus wel een typische crofter”, lacht hij. Stephens vrouw Rachel werkt op de lokale school.

Stephen werkt 4 dagen per week als plattelandsdeskundige voor het Scottisch Natural Heritage. Hij beheert onder meer het land van de organisatie. “Zo heb ik nog tijd voor andere projecten en andere interesses. Daarvan is een van de zaken werken voor de Scottish Crofting Federation. Die is er voor de crofters en ze vechten voor de toekomst van de crofts.”

Training belangrijk

Een van de grotere projecten van de federatie was een educatieprogramma, waar hij zelf lesgaf. “Een erg succesvol programma,… en ook populair. Het draait al drie jaar en een van de grote aspecten van het programma is de toegang tot de crofting toolkit . Dit is een twee dagen durende cursus crofters , die in die laatste 3 jaar 5 keer is gegeven.”

Naast die toegang tot de ‘gereedschapskist’, worden ook cursussen aangeboden met betrekking tot landbouwkundige vaardigheden en verbreding. Er wordt hen bijvoorbeeld geleerd hoe te omheinen of hoe hun schapen te houden, maar ook hoe een meerwaarde te creëren op de croft , met bijvoorbeeld een slagerij.

Zeker 1.500 trainees konden in drie jaar tijd profiteren van het programma, dat in de zomer afliep. Stephen is blij verrast en geïnspireerd door het aantal en de variatie mensen die aan crofting willen doen. “Eigenlijk kan ik de trainees opdelen in 5 categorieën. “Er zijn er die een croft hebben geërfd, en niet weten wat ermee te doen. Nog een ander deel kochten een huis, en merkten dat daar toevallig een croft aan vasthangt,… en ook niet weten wat ermee te doen. Er zijn mensen die een croft hebben of er werken en die wat extra hulp en kennis gebruiken. Maar je hebt ook degene die echt iets positief willen doen met een stuk land en die een croft zien als een goede plaats om een kinderen op te doen groeien met goede levenskwaliteit. En dan heb je nog de dromers, die het allemaal wat te rooskleurig zien.”

Het programma kon tot stand komen door steun van onder andere de Schotse overheid, de EU, het Scottisch Natural Heritage en zelfs wat vrijwilligersgeld. “Er zijn wel wat problemen om een nieuw fondsenpakket samen te stellen. En dat heeft deels te maken met brexit: de overheid weet echt niet welke richting het uit gaat.”

Hebridean schapen

en Dexter koeien

Op de croft ligt heel wat ander werk te wachten. Ze hebben twee Dexter koeien en rond de 20 Hebridean schapen. Ze hebben weides en kuilvoer, om ze te voederen. “De koeien zijn de traditionele inheemse Ierse huiskoeien, de schapen zijn inheems van de Westkust. We houden van die inheemse rassen. Ze zijn goedkoop om te voeden en gewend aan het klimaat. Maar ze zijn ook traag groeiend, en hierdoor niet competitief aan de commerciële koeien. Daarom moeten we innoveren en denken aan alternatieve manieren om ze te vermarkten.”

De koeien kruisen ze ofwel met een Aberdeen Angus stier of met een Dexter stier, die laatste om ze zuiver te houden. Ze mesten hun koeien zelf vet en het vlees komt terecht in lokale restaurants en hotels. Ook hun lammeren mesten ze vet. Ze verkopen ze op 18 maanden oud onder andere voor vlees of om verder mee te fokken. Ten slotte zien ze het wol van de Hebridean schapen ook als een troef van de croft .

Wolverkoop en toerisme

Het wol zien ze als een mooi product. De laatste jaren is er immers een enorme stijging in interesse in het breien met wol. “We scheren onze schapen nog met de hand. Erna laten we het wol spinnen tot garen bij de Natural Fibre Company en krijgen we het terug. Dat verkopen we als eigen product.” En dat doen ze op verschillende plaatsen, waaronder een online shop www.knitbritish.net , ‘garenfestivals’ en lokale croft marktjes. “Bovendien zitten we ook op Facebook en Instagram. Maar hoe goed het ook werkt, opschalen blijft een probleem.”

Een andere markt die steeds populairder wordt, is het toerisme. Daarom hebben ze – vorig jaar nog - geïnvesteerd in een kleine chalet dat ze verhuren, via Airbnb en Booking.com. “Skye lijkt een internationaal merk te zijn geworden. Het is de tweede populairste plaats na Edinburgh als een toeristenbestemming. Zo veel toeristen,… dat geeft kansen naar de economie toe. Dus hierop hebben we ons dan ook gericht. Het is een grote investering als het op geld en tijd komt, maar dat is het waard.”

Steun noodzakelijk

Sommigen zeggen dat crofts niet efficiënt zijn. ‘Hill sheep farming’ blijkt ook heel oneconomisch. “Als je puur landbouwkundig kijkt, is dat zo, maar we geven zoveel meer… zoals een sociale infrastructuur.” Toch blijkt in het algemeen dat het zonder subsidies moeilijk te trekken valt.

Marlies Vleugels

Lees ook in Veeteelt

België herwint internationaal zijn ziektevrije status inzake vogelgriep

Pluimvee De Wereldorganisatie voor Diergezondheid (WOAH) heeft de Belgische zelfverklaring van de ziektevrije status voor hoogpathogene aviaire influenza (HPAI) bij pluimvee goedgekeurd. Door het herstel van de ziektevrije status kunnen handelsembargo’s door andere landen worden opgeheven en kan onze export van pluimvee en pluimveeproducten worden hersteld.
Meer artikelen bekijken